Getirer
Ýanaşmagyn dek otura,
Duşarsyň bela-betere,
Gyz berseň bozuk hatara,
Obasyna jeň getirer.
Aýak ile baş bolanda,
Akyllylar ýaş bolanda,
Iki azan duş bolanda,
Buz üstünde çaň getirer.
Mätäji, gez öwüt bile,
Abraý alawer at bile,
Bagşylar ýüpek, tut bile
Bilbi...
Är biläni
Är biläni
Daýyma müşgül kuşatdyr,
Işiň düşse är biläni;
Mydam ömrüň hoş geçirgin,
Gadryň bilen ýar biläni,
Aždar kimin owsun ursa,
Ganym garşysynda dursa,
Ar üçin çapyp, jan berse,
Gabry dolar nur biläni.
Magrupdan maşrykga gelse,
Başyn ýüz gowgaga salsa,<...
Medet bergin ýa keremli Allahym.
Ýa Allam görşüň deý ahwalym şeýle,
Özüň ahwalyma bir çäre eýle,
Ýogsam ömrüm uçar epgekgi ýele,
Medet bergin ýa keremli Allahym.
Inşallahy Seň ýoluňda bolaryn,
Girmejekleri hem muňa salaryn,
Mähir-söýgi bilen köňül alaryn,
Medet bergin ýa keremli Allahym.
Öwrülip Allahym sa...
Ýurt patşalary hakynda goşgym
Eger ýurt patşasy bolsa bir kezzap,
Onda iliň görjek günleri güzap,
Eger ýurt patşasy bolsa bir jahyl,
Özgä şygr ýazdyryp diýer: "men şahyr"
Eger ýurt patşasy bolsa ukypsyz,
Ili ýurtdan çykyp gider alaçsyz,
Eger ol duraýsa şöhrada suwsap,
Halky durar çärelerde yssylap,
...
Jek London barada
(1876–1916)
Jek Londonyň döredijiligi amerikan edebiýatynda täze temalary açyp görkezip, öňki edebiýatyň ynsanperwerlik ruhuny, däplerini dowam edýär.
Jek London 1876-njy ýylyň 12-nji ýanwarynda Kaliforniýa ştatynyň San Fransisko şäherinde eneden dogulýar. Onuň ejesi Flora Wellman entek göwrelikä onuň adamsy, astrologiýa-müne...
PUL DIÝENIŇ ELIŇ KIRIDIR
Pul diýeniň eliň kiri ýalydyr,
Bir gün el ýuwarsyň, gider diýdiler.
Pul diýeniň dünýäň mekru-alydyr,
Azaşdyryp, pida eder diýdiler.
Pul gezegen gelin ýaly diýdiler,
Haýyp bolar hallan atyp gözläniň.
Bu gün seni beýhuş edip söýdürer,
Ertir goltugyndan çykar özgäniň.
Pul...
Syke (dali) - bular
Ýok men üýtgemerin,
Aslynda hiçzadam bolmaz biraz üýtgesem
Etsin daşymdakylar ýalançy gülküsin
Goý ýüzüme ýylgyransoň arkamdan gürlesin
Bulaňa köpsi şonýaly
Bular düşünenok nädip bularsyz oňýanym
Bular doňmasa gürlemäge gepem tapanok
Iki sözi baglamaga sepem tapanok
Bulaň bary...
Mark Twen barada
(1835-1910)
Mark Twen (hakyky ady Semýuel Lenghorn Klemens) 1835‑nji ýylda Missuri ştatynyň Florida diýen ýerinde eneden dogulýar. Onuň çagalyk ýyllary kiçijik Gannibal şäherçesinde, Amerikanyň uly derýalarynyň biri bolan Missisipiniň kenarlarynda geçýär. Şol derýanyň boýlarynda bolan wakalar Mark Tweniň birnäçe eserlerinde öz beýany...
Jozef Redýard Kipling barada
(1865-1936)
Jozef Redýard Kiplingiň döredijiligi neoromantizmiň «hereket edebiýaty» diýen ugruna degişlidir. Öz eserleri üçin J.R.Kipling 1907-nji ýylda Nobel baýragyna mynasyp bolýar.
Kipling 1865-nji ýylda Bombeý şäherinde muzeý işgäriniň maşgalasynda eneden dogulýar. Onuň kakasy suratkeş we heýkeltaraş bolupdyr. Redýard Ki...
Stiwensonyň Hazynalar adasy romany
Robert Luis Stiwensonyň romanlary örän syrly, gyzykly başdangeçirmeleri beýan edip, ilkinji sahypalardan okyjyny özüne çekýär. «Hazynalar adasy» romany hem şeýle syrly wakalardan başlanýar. Bu wakalary ýaş ýetginjek Jim Hokins gürrüň berýär: «Skwaýr 1 Treloni, doktor Liwsi hem beýleki jentlmenler menden «Hazynalar adasy» hakda ähli bilýänlerimi ýaz...
Robert Luis Stiwenson barada
(1850-1894)
Neoromantizm akymynyň iň görnükli wekilleriniň bir bolan Robert Luis Stiwenson 1850-nji ýylyň 13-nji noýabrynda Şotlandiýanyň Edinburg şäherinde eneden dogulýar. Onuň kakasy maýak gurluşygy boýunça inžener bolupdyr. Stiwensonyň özi hem okap, inženerçilik hünärini ele alýar. Stiwenson ýaşlygynda inçekesel bilen keselläp, k...
Edgar Allan Po barada
(1809-1849)
Amerikan edebiýatynyň iň görnükli romantik şahyry we nowellisti Edgar Allan Po dünýä edebiýatynda öçmejek yz galdyrýar. Edgar Po F.Kuper, N.Gotorn, G.Loňfellow ýaly ýazyjylara goldaw berip, amerikan edebiýatynyň ösmeginde uly rol oýnaýar. Edgar Po Amerikada Şekspiriň, Miltonyň, Defonyň eserlerini ýaýradyjylaryň biri bolup...
Genrik Geýne barada
(1797-1856)
Germaniýanyň beýik şahyrlarynyň biri bolan Genrih Geýnäniň eserleri nemes edebiýatynyň romantizmden realizme geçiş döwrüni aňladýar.
Geýne 1797-nji ýylyň dekabrynda Dýusseldorf şäherinde onçakly baý bolmadyk ýewreý maşgalasynda eneden dogulýar. Onuň kakasy Samson Geýne tekstil harytlaryny satmak bilen meşgullanypd...
Balzagyň Gorio kaka romany (1834)
1834-nji ýylda ýazylan «Gorio kaka» romany Balzagyň döredijiliginde wajyp orun tutýar. Bu onuň «Adamzat komediýasyna» girýän ilkinji romanydyr. Bu romana gatnaşýan köp gahrymanlar Balzagyň ondan soňky eserlerinde-de görkezilýär. Bu eserde Balzak tankydy realizmiň esasy talaplaryny kemala getirýär we öňki fransuz edebiýatynyň realistik däplerini dow...
Balzagyň Şagren derisi 1 (1831) romany
Balzak özüniň «Şagren derisi» atly romanyny «Meniň ähli işimiň başlangyjy» diýip häsiýetlendirýär. Romanyň baş gahrymany Rafael de Walanten iň soňky puluny kart oýnap utdurýar. Ol Sena derýasynyň köprüsiniň ortasyna ýetende, gamgyn halda derýanyň suwuna seredýär. Onuň kellesinde özüni derýa taşlap gark bolmak pikiri döreýär. Şonda eginbaşy sal-sal...
Balzagyň Gobsek powesti (1830)
«Gobsek» powesti Balzagyň «Adamzat komediýasy» eserler toplumynyň iň gowy eserleriniň biridir. Bu eserde ýazyjy biri-birine meňzemeýän dürli-dürli adamlar barada gürrüň berýär. Eserde wikontessa 1 de Granlýeniň öýünde bir gyş gijesi onuň gyzy Kamillanyň we graf de Restonyň ogly Ernest de Restonyň arasyndaky söýgi duýgulary barada gürrüň berilýär. A...
Onore de Balzak barada
(1799-1850)
Onore de Balzak we Stendal fransuz edebiýatynda tankydy realizmiň düýbüni tutujylar bolup, fransuz jemgyýetiniň durmuşynyň dürli meselelerini görkezýän romanlaryň ajaýyp nusgalaryny döreden ýazyjylardyr.
Onore de Balzak 1799-njy ýylyň 20‑nji maýynda Tur şäherinde eneden dogulýar. Ýazyjynyň kakasy Bernar Fransua Ba...
Hajymuhammet han
HAJYMUHAtMMET HAN
(1520-1602)
Hajymuhammet han (Hajym han) 1520- nji ýylda häzirki Köneürgenç töwereginde eneden bolýar. Ol, arakesmeler bilen 1558-1602-nji ýyllarda Horezmde hanlyk edýär. İňlis syýahatçysy A.Jonjkinson ony: Türkmenleriň Patyşasy, diýip atlandyrypdyr. Hajymuhammet han ilki Wezirde (Döwkesende), 1565-n...
Stendalyň Gyzyl we gara romany (1830)
Stendalyň iň uly we meşhur eserleriniň biri onuň “Gyzyl we gara” romany 1830-njy ýylda çykýar. Ýazyjynyň bu romananyň adynyň yzyndan ‘‘XIX asyryň taryhy ýazgylary“ diýip, ýene bir at bermeginiň sebäbi bu eserde Restawrasiýa1 döwrüniň (1815-1830) durmuşy görkezilýär. Täze jemgyýetiň rewolýusion güýçleri gyzyl, köne gurluşyň feodalizmiň güýçleri gara...
Stendalyň ‘‘Wanina Wanini“nowellasy (1829)
Italiýada 1821-nji ýylda karbonariýleriň1gozgalaňy bolup geçýär. Stendal Italiýada bolanda şol gozgalaňçylara duýgudaşlyk bildirendigine günä ýöňkelip oňa Italiýadan gitmeklik buýrulýar. Ýazyjynyň Italiýada bolmagy onuň döredijiliginde çuňňur yz galdyrýar. Onuň ‘‘Wanina Wanini“ nowellasynda karbonariýleriň rewolýusion hereketi bilen baglanyşykly wa...