Gurban93
Gökdepe galasy basylyp alynandan Türkmenleriñ täze düzgündäki hal-ýagdaýy
Täze ýola goýulýan mekdeplerde esasy mesele, rus medeniýetiniñ, däp-dessurynyñ bir söz bilen aýdylanda «beýik halkdygyny» görkezmek we olary, ýaş Türkmenleriñ añyna guýmakdy. Aýry tarapdan beýik döwlet şaunizimini ýöretmek üçin, Türkmenlere öz däp-dessurlaryny unutdyrmakdy.
Britan ofiseri H.Moser bilen duşuşan «Bäş serdar» oña Gökdep...
Dini Şiri Aýna gyz
(1962-2016)
Durabilbez seni gören adamzat,
Akyl-huşum haýran eden Aýna gyz.
Toý güni synladym seni, perizat,
Ýüregimi weýran eden Aýna gyz.
Boýdaşlaryň bilen dursuň jem bolup,
Arasynda saýlanýarsyň Aý bolup,
Ak ýüzüňde gara gaşyň ýaý bolup,
Akyl-huşum haýran eden Aýna gyz.
Mollaoraz Hojamämmet barada
Mollaoraz Hojamämmedow – Horezmde halk rewolýusiýasyna (1919-njy ýylyñ noýabry – 1920-nji ýylyñ ýanwary) işeññir gatnaşyjy. Rewolýusia netijesinde Hywada Jüneýit hanyñ häkimiýeti ýok edilýär. M.Hojamämmedow Horezm Halk Sowet Respublikasynyñ hökümetine çlenlige saýlanýar. 1920-nji ýylyñ 13-nji sentýabrynda RFSFR bilen HHSR-iñ arasynda soýuzdaşlyk şe...
Bäşim Serdar barada
Bäşim serdar – Türkmenistanda Graždanlyk urşuna, Buharada sowet häkimiýetini gurmaga işeňñir gatnaşyjy. Ol (familiýasy Seýitnazarow) Buhara emirliginiñ Çärjew begliginiñ Merýe obasynda (häzirki Saýat raýonynda) garyp daýhan maşgalasynda dogulýar. Çärjew bolşewikleri bilen ýakyn aragatnaşykda bolup, rewolýusion ideýalary köçülige ýaýradýar. 1920-nji...
Allaýar Gurbanow barada
Allaýar Gurbanow Türkmenistanda Graždanlyk urşuna işeññir gatnaşyjydyr. Ol 1888-nji ýylda Garrygala raýonynyñ Gerkez obasynda orta daýhan maşgalasynda dogulýar. Özünden başga 9 dogany bilen uýasy bolýar. Kakasy Gurban Hojamämmedow (oña “Gurban çaşy” hem diýipdirler) üç gezek oba arçynlygyna saýlanypdyr. Diñe 1912-nji ýylda ol 1905-nji ýyldaky ýarag...
Annajamal Hydyrowa barada
Garyp maşgaladan bolan Annajamal ýaşlygynda özünden uly adama durmuşa çykarylýar. Olaryñ üç çagasy bolup, güzeranyny ýykma-ýykylma dolandyrýar. Beýik Oktýabrdan soñ Annajamal ilkinjileriñ biri bolup ýygnaklara, köpçüligiñ arasynda geçirilýän syýasy-terbiýeçilik işlere gatnaşýar. 1923-nji ýylda Gökdepe wolost komitetiniñ aýal-gyzlar arasynda iş alyp...
Ene Kulyýewa barada
Ene Kulyýewa ýurtda sowet häkimiýetini berkitmek, aýal-gyzlary azatlyga çykarmak ugrundaky göreşe işeññir gatnaşyjy. Ol 1892-nji ýylda Gyzylarbat obasynda (häzirki Gyzylarbat şäheriniñ çäginde) köp çagaly batrak-çopan maşgalasynda dogulýar. Sowady ýerli mollada az-kem okap alan bilimi bilen çäklenýär. 14 ýaşynda durmuşa çykarylýar. Adamsy Garry Kul...
Tatýana Tekinskaýa barada
1881-nji ýylda rus goşunlary tarapyndan Gökdepe galasynyñ gorawy syndyrylýar. General Skobelew ýetim galan 3 ýaşly türkmen gyzjagazyny öz ýany bilen alyp gidýär. Şol gyzjagaz hem şol gürrüñi edilýän Tatýana Mihaýlowna Tekinskaýa bolmaly.
Ady oña hossar çykylan “Tatýana güni” bilen bagly bolsa gerek. Familiýasy türkmenleriñ teke taýpasyndan...
Rejep Taýyp Ärdogan barada
Rejep Taýyp Ärdogan Türkiýäniň Rize welaýatynda 1954-nji ýylyň 26-njy fewralynda dünýä inýär. 1965-nji ýylda Stambul şäherindäki Kasympaşa Piýale başlangyý mekdebine, soňra 1973-nji ýylda Stambuldaky Ymam hatip orta mekdebini tamamlaýar. 1981-nji ýylda Stambuldaky Mermer uniwerstetiniň Ykdydadyýet we söwda bilimler fakultetini tamamlap, ýokary bili...
Ogul, Saňa Diýjegim...
Sen ataň-eneň döwlediniň başysyň, nesil ulgamynyň dowamysyň. Sen olaryň gözüniň guwanjysyň, dyzynyň daýanjysyň, biliniň kuwwadysyň! Biz seniň barlygyň bilen bir zatdyrys. Syn edip gör: hatda ösümlikler hem özleriniň dok dänelerini ýere gaçyryp, ýeneki ýyllarda gögerip, pajarlap ösmeginiň, tohumynyň ýitip gitmezliginiň aladasyndadyr. Şonuň üçin hem...
Türkmen edebiýatynyň we sungatynyň wekilleri baradaky gyzykly maglumatlar
Türkmen edebiýatynyň we sungatynyň wekilleri baradaky bu gyzykly maglumatlar, mümkin boldugyndan, ygtybarly çeşmelerden ýygnalmaga çalşyldy. Hemmeler üçin gyzykly bolar diýen umyt bilen...
Şahyr Kemal Işanow geografiýany, esasan hem, Hytaýyň geografiýasyny gowy bilýän ekeni. Ol hatda Hytaýdaky haýsydyr bir şäher bilen başga bir şäher...
Bedirkent
Alyslardan belent bolup görünýär,
Ençe asyr bäri duran, Bedirkent.
Şöhraty hupbaty ýaň salan dünýä,
Adalata ýüzün öwren, Bedirkent.
Abraýy bar, şöhraty bar, şany bar,
Belent serkerdesi Jüneýit hany bar.
Annagylyç Ata gahrymany bar,
Duşmana gurt oýnun guran, Bedirkent.
Pelek ger...
Adamyñ köp pikirlenýän soraglaryna anyk jogap
Tüýlerimiz näme üçin diken diken bolýar?
Bedenimiziň üstündäki tüýler, kiçijek bir muskul bilen derä baglydyr. Duýgu tarapyndan stres, üşeme duýgusy ýa-da deride bir rahatsyzlyk bolanda bu muskullar refleks ýagdaýynda gysylmagy, tüýleriň "diken diken bolamagyna" sebäp bolýar. Esasanda sowuk ýagdaýlarynda tüýleriň diken diken bolmagy...
Gysganç baýyň soňky oýlanmasy
Köp wagtlap näsag ýatan adam ahyry bu dünýä bilen hoşlaşypdy. Onuň yzynda iki çagasy bilen aýaly galypdy. Olar hem bir öýde kireýine ýaşamaly bolupdylar. Indi hemme zat onuň gerdenine düşýärdi. Öý kireýiniň tölenmänine-de esli wagt bolupdy. Öý öýesiniň olary öýden çykarjak bolmagy bolsa, ony has-da ünjä batyrýardy.
Öý öýesiniň üstüne gelip...
Gabanylýan adam näme etmeli?
Bu günki temamyz köp ýaşlaryň, maşgalalaryň arasynda bolýan gabanjaňlyk. Eýsem gabanjaňlyk näme?! Nämeden güýç alýar ýa-da nämelere sebäp bolýar. Ynamsyzlykdan döreýämi? ýa-da ynamsyzlygyň özi gabanjaňlykdan döreýämi? Gabanýan adam nähili? Gabanylýan adam nähili? Gabanylýan adam näme etmeli? Siziň pikiriňizi bilmek meň üçin aslynda has gyzykly. Ilk...
Bu-da geçer
Bir gün bir patyşa wezir-wekillerini daşyna jemläp, olara bitirmesi kyn ýumuş buýrupdyr:
- Meň gamly günüm gussamy egser ýaly, şat günümde-de gaýgy-endişäni ýada salar ýaly bir zat tapyň!
Hiç kim patyşanyň göwnüne ýaraýjak zady tapyp bilmändir. Ahyry şanyň sypaýylarynyň biri uzak oýlanmalardan soň bir ýüzügi hökümdar...
Türk dünýäsiniň edebiýatyndaky ilkinjiler 2
Ilkinji türk hekaýasy: "Letaif -i Rivayet" Ahmet Mithat Efendi.
Ilkinji türk realist hekýalar: Sami Paşazade Semai "Küçük şeyler".
Ilkinji türk pýesa terjimeler: Vefik Paşa - Molierin ähli eseri.
Günbatarly ýazyjylaryň täsirinde ýazylan ilkinji pýesalar: Şinasi "Şair evlenmesi" 1859.
Tanzimat döwr...
Türk dünýäsiniň edebiýatyndaky ilkinjiler
Ilkinji elibiýimiz Göktürk (men) elipbiýi.
Ilkinji Türk sözi agzalýan we ilkinji ýazuw ýadygärligi: Orhon ýazgylary.
Ilkinji Türk hatdady - ýazyjysy: Ýolly Tegin.
Mälim bolan ilkinji Türk şahyry: Aprynçur Tegin.
Ilkinji mesnewi, aruz ölçegli, didaktik we syýasatnama eseri: Ýusup Has Hajyp...
Uly adam
Gurbannazar Eziz Kakabaý Gurbanmyratlara seýregrägem bolsa söhbetdeşlige gelýär. “Siziň kompaniýaňyz ýaman gowy. Şahyr boljaga gaýnap duran gazan-da” diýýär.
Goý ,”şahyrlaň güni jenjeldir
dawa”—
Diýip, dodak çöwrübersin gedemler,
Bizi şahyr eden jedeller dälmi?
Buratino
Buratinonyñ kimdigin-â biziñ âhlimiz bilýâris. Dogry, Buratino--meşhur rus ýazyjysu Alekseý Nikolaýewiç Tolstoýyñ "Altyn açarjyk ýa-da Buratinonyñ başdan geçirmeleri" atly kitabynyñ baş gahrymany. Ertekide beýan edilşine görâ, Buratinony ýalñyz ýaşaýan Karlo atly ussa ýönekeýje agaç böleginden ýasaýar. Bu agaç bölejigini bolsa oña ertekiniñ beýleki...
Gözelim
Berdinazar (XIX asyr türkmen şahyry)
Eý kamatyň «elipdir», ýüzüň gülden, gözelim,
«Bi» beladan saklasyn, ýüz‐müň dilden, gözelim,
«Tiden» waspyň aýtmyşam, sözüň baldan gözelim,
«Siden» sorag salmyşam, gözläp ilden, gözelim.
«Jim» jemalyň perisi aldy akyl‐huşumy,
«Hi» hylwat eýlesem, pynh...
Atamyrat Atabaýew Ene dilim
Biz ýitmesek,
Sen ýitmersiň dünýäde,
Biziň barlygmyzda — bolarsyň senem.
Seni maňa süýde garyp beripdir
Çagakam ak süýdün emdiren enem.
Ata-babalarmyň sözlän dili sen,
Sen — hüwdi,
Sen — aýdym,
Sen — datly kyssa.
Men seň bilen gam-gussamy unudýan
Uzak ülkelerde ýüregim gy...
Kerim agany ýatlap
Hudaýberdi Diwangulyýew.
Türkmenistanyň halk ýazyjysy
Bir gezek Kerim agalarda otyrkam, täze gelen gazet-žurnallara ýüzleýje göz gezdirdim-de, okara zat ýok hasaplap, olary ýene-de ýerinde goýdum. Şahyryň ýüzi çytyldy:
– Näme okara zat tapmadyňmy? – diýdi-de, “Komsomolskaýa prawda” gazetini elime tutdurdy:
...
Atda Gurbangeldiýew Pähimler hakda
Pähimden daş düşse halk
Ýumurtga ol misli talh.
Kim pähimden geçse sowa,
Akylynda bolmaz nowa.
Pähime pisint etmedik
Kämillige hiç ýetmedik.
Halkdan daşlaşsa pähim-parasat,
Ol ülkede basym gonar harasat.
***
Pederleň pähminden üzseň ör...
Sowalhon
Aşyrberdi Kürt
Içerde oturanlar onuň nähili girenini duýmady. Ýok, ýok! Ol girmedi. Ol iç işikde birden peýda boldy.
— Geleweri, Ata sowalçy — diýip, öý eýesi gelene ýüzlendi.
Biz onuň bilen gaýybana tanyşdyk: “Biziň obamyzda Ata sowalçy diýen bir täsin adam bar. Lakamyna gaty mynasyp. Keseden bir del adam geläýdigi ony...