“Dünýäniň taryhyndan az-kem habarly islendik okyjynyň bu soraga bada- bat “Hiristofor Kolumb!” diýip jogap berjekdigi öz-özinden belli.Kolumbyň köp wagtlyk muşakgatly ýüzüşlerinden soň”Täze dünýä” baryp ýeten hem begenç bilen “Ýer,hanha ýer” diýip gygyran güni 1492-nji ýylyň9-nji sentýabryna düşýär.şol ýylyň 13-nji sentýabry hem resmi taýdan Amerikanyň açylan güni diýip yglan edilýär. Göräýmäge mesele çöp döwülen ýaly edilene meňzeş. Emma bu açyşy Kolumbyň adyna bermek islemeýän barlagçylaryň uly topary baryp 16-nji asyryň başlarynda peýda bolypdyr. Netijede Amerikanyň açylyşy babatda ençeme teoriýalar hem olaryň tarapdarlary ýüze çykypdyr.Şol tarapdarlaryň arasynda şu günler hem jedel gitýär. Şu ýerde bir ýagdaýy aýratyn bellemek gerek .Şol teoriýalaryň tarapdarlarynyň hemmesi diýen ýaly Amerikanyň açylyşyny bu golaýdan dälde “taryhdan ozalky zaman” diýip atlandyrylýan döwürlerden gözleýärler. Geçen asyrdan başlap, bu mesele boýunça täze teoriýa ýüze çykyp,onyň tarapdarlary Amerikany ilki bolyp aziýalylar, ondada türki kowumlar açypdyr diýen pikiri öňe sürdüler. Çeh alymy M.Stingiliň”çommaksyz hindiler”(M.,1984) diýen kitabynda ýazyşyna görä, bu teoriýany ilki bolyp, amerikan alymy Aleş Grdliçka esaslandyrypdyr.”.... Amerikany ilki bolyp kim açypdyr ýa-da “Türkmennama” giriş kitabyndan(ruh neşirýaty.1992ý) Eziz dostlar, hormatly agzalar kitapda anyk deliller gaty kän ýöne men esasy aýdyljak bolýan pikiri getirdim bärde. Pikirlerimizi böleşsek gowy bolardy sebäbi gep hooooool gadym entäk “Bering” bogazy eremeýän galyň buzluk döwri wagtyndan gaýtýar. Soňam bir materige ilki bolyp baran açdygy bolsa Kolumbdan öňem ýaşaýyş bar ekenä ol hemmä bellä. Ýok biz taryhy ýoýma netimiz ýok ýöne geliň türkmeniň 38 ýaşda aramyzdan giden merhum alymynyň işine hormat goýyp şu meselede bilýänjämizi paýlaşalyň, uzak ýaşandady belkiiii jahan taryhynda täze sahypa açylarmydyy....
AMERIKANY KIM AÇYPDYR?
-
1merdan
13 years ago
- sag bol hakykygyz. türki kowumlar diýlen çaklama bar umuman
-
ependi
13 years ago
- sagja bol
-
ALADIN
13 years ago
- sag bo gyzyklyja maglumat
-
turkmenntug
13 years ago
- govuja gyzyklanmaly zat.sag bol agam!
-
1merdan
13 years ago
- gyzyklan jigim
-
pida
13 years ago
- salam!ooo govuja edip yazypsyn.men hem bu barada "tasinlikler dunyasi "atly kitapda okapdym,onun avtory turk "Halit Ertugrulun" turkmen dilinde terjime edilen kitabynda bolmaly.O kitapda yalnyshmasan Amerikada ilkinji tapylan yazgy turki ya-da parsy yurtlaryn dilinde yazylmysh yone sozleri,anyk turkmen dilinde bolupdyr oydyan.
Ahtarsan aklyna gelmejek zatlar taparys Eshallah.
-
1merdan
13 years ago
- pida dost sagja bol giňişligiräk maglumat berseň hasam begenerdik özimä gaty gyzykýan näçe wagt bäri
-
Aristokrat
13 years ago
- Menä ynanamogaý $u teorýa
-
Panturkist
13 years ago
- türkmen diymäň, türki millet, türkmenem türki millet. ol döwürde türkmen diýilen millet yok.
-
turkmenntug
13 years ago
türkmen diymäň, türki millet,
türkmenem türki millet. ol döwürde
türkmen diýilen millet yok.
panturkist | 2011-11-14 20:01:44
o dövürde "türtki millet"diýlen millet ýa da söz barmydy?
-
demokratlar
13 years ago
- amerika ilkinji baran turkmenler bolup olar ony subut edip bilmandirler.amerigo ony subut edipdir.
-
adamjyk91
13 years ago
- Demokratlar dogry aytyar oytyan. Amerika ady hem Amerigo b.n baglanyshykly gelip chykypdyr. Okuwchy wagtym okapdym. Indi bolsa taryh bilen kan aram yok
-
nohurlyagza
13 years ago
- Amerikany Garrygala etrabyndan Emir ekäniň (Emir nohuram diýipdirler) açanyny bileňzokmy.
emir eke - emireke - amireke - amerika.
-
Panturkist
13 years ago
o dövürde "türtki millet"diýlen millet ýa da söz barmydy?
turkmenntug | 2011-11-14 20:05:30
turkmenntug "türtki" diyip yok bolaymasa.
-
turkmenntug
13 years ago
- türki bolmalydy panturkist aga:)))
-
batyrkushka
13 years ago
- amerikany hristofor kolumb acmayarda AMERIGO WESPUCCI acyar.
-
1merdan
13 years ago
- aha sagja bolyň. dostlar, Nohurlyagza sagja bol köp -köp senä gaýtadan açdyň ony
-
1merdan
13 years ago
- soňam oglanlar şol taýy Kolubyň brayp açdym edip, amerigonyňam aýratym materik edeni hemmä mälimligi hakynda aýdypdym.bärde esasy zat H A K Y K A T bar kolumb barandada şol taýda ýaşaýyş bardy diýmek ondanam öň baranlar bar, bolýar biz sowet döwrinde syýasat ýene diýen bolyp dymanmyşyk, a indi näme göräýmäge biz watançy ýaly welin,maglumat toplam jahan arenasynda jedekle girişmäge derek kyn şertlerde açyş etmäge synanan alymyň işine hormat goýmaga da ýaramajak bolýarys,Haýp Ahmet Bekmayrat agamsen kimler üçin jan ýakan ekeniň
-
1merdan
13 years ago
- bagşlaň bul agzalara närazylyk babatynda däl, meni geçiriň öte giden bolsam
-
akylym1989
13 years ago
- gyzykly maglumatlar
-
pida
13 years ago
- siz oturan yerinizden pylan diyman! GOzleshdirin ozuniz goz yetiresiniz shu zatlara....
-
pida
13 years ago
- men diyyana size turki halklarynyazgylary menzesh bolsada,turkmen dilinde many chykarypdyr alymlar.
amerikanyn taryhy yok ol bir her yerden gelen, her milletin jemlenen yeri.
-
pida
13 years ago
- Amerika ozuni dunya bilimi-ylymy, achyshlary bilen tanatdy.ool yerde osnownoy yevreyler kop.
-
pida
13 years ago
- turki halklaryn yazgysy bolan son olar hemme turkilerin dillerine terjime etseler turkmencha gabat gelipdir.
-
idealman92
13 years ago
- Amerigo Vespuchchi
-
batyrkushka
13 years ago
- amerikany hristofor kolumb acmayarda AMERIGO WESPUCCI acyar.
-
merw557
13 years ago
- oglANlar açylanda kim bardaý, menä görip bilmedim how plan disem ýalançy
-
Bayramsoltan
13 years ago
- Shola amerigo wespucci bolmaly:-)
-
1merdan
13 years ago
- ok sag bolyň
-
pida
13 years ago
- Hristafor kolumb,amerigo vespuchi, diyip bize-de mekdepde sheyle ovredipdiler.yone shu vagtky dernövlere göra, hris.kl,amer.ves/den on "TURKI YAZGYLY, TURKMEN DILINE GABAT GELEN YAZGY TAPYLYPDYR".
-
nohurlyagza
13 years ago
- aydyldarow size emir eke (emir nohur) açdy diyip.
dikdusdi ekeninizay.
-
Aristokrat
13 years ago
- 1.Amerikany açan kolumb ýöne ol täze materiga dälde hindistana bardym diýip pikir edipdir.
2.Amerigo wesputci bolsa kolumbyñ baran ýeriniñ täze materikdigini subut edýär.
3. Kolumbdan öñ amerika wikinigler barypdyrlar ýöne olaram täze materikdigini bilmändirler.
4. Amerkany türkmenleñ açanlygy hakynda çaklama bar ýöne men amerkadan tapylan ýazgylar barada öñ hic zat bilemokdym pida ýazgyda näme diýip ýazlypdyr $ony aýdaýsañ dost
-
1merdan
13 years ago
- sagja bol aristokrat has aýdyň pikiriň üçin men bilýänjämi aýdaýyn
-
nohurlyagza
13 years ago
- wah men saňa gynanýan emir eke (emir nohur). bu gün seniň nesliň (hemmäňiziňem ganyňyzda nohur gatanjy bardyr) seniň bitiren işiňi ýatdan çykardy. :-(
-
1merdan
13 years ago
- ...Mahmyt Kaşgarly öz işinde türki dilleriniň, gepleşikleriniň hersine ýörite häsiýetlendirme berip baryşyna "emma jabraklarlaryň uzakda ýaşanlygy, Maçyn bilen olaryň arasynda uly deňiziň bardygy sebäpli bularyň dilleri bilinmeýär" diýip ýazýar, şol döwürde Maçyn diýip hytaý ýarym adasyndan soň, dogurdanda uly deňiz --ýuwaş okaýany bar.Ýuwaş okaýanyň aňyrsy hem Amerika(şol Ahmet Bekmyradyň kitabyndan)
-
pida
13 years ago
- vahhhhhh.......... men size nadip subut etsemkam!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-
Aristokrat
13 years ago
- Pida sen subut et diýemok dost' ýazgyny okan ýa gören bolsañ ýazaý diýän
-
ependi
13 years ago
- men açdym amerikany
-
1merdan
13 years ago
- hakyky ependi dostymyz açandyrlaý
-
pida
12 years ago
- ozunize gerekli maglumaty "Harun Tokagyn"tasinlikler dunyasi kitabyndan okap bilersiniz.ozem turkmen diline terjime edilen.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- acmak diymek name diymek ozi ? Nyuton dogulmakada 'yering dartysh guyji' bar eken. Diymek ony nyuton acmandryr diysegem dogry bolarmykaney. Ya ol uzume elingi yetirip bilmani, songam 'cig ekeni' diymek bolarmyka.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- acmak diymek akyl yetirmek diymek dalmay aslynda.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- dogry olar irrakgi dowurde barypdy,(dinge olar da irki dowurdel araplar hem barypdyr, araplaryng rowayat kitaby'mungbirgije'de syyahatcy simbat'yn yuzup baran adasy we adada goren zatlary ,tashlanyp gulplanyp gidilen shaher,kolung we heykeling duran yerleri,shahering birin birin suratlandyrlan zatlary dolulygyna hazirki meksikadaky gadymy maya halkynyng uran bn gulplanan shareridigi,araplaryng munglerce yyl ong sho yerlere baryp yetip mungbirgijani naturalny yazanlygy doly tassyklandy.)
-
Kamilligetarap
12 years ago
- yone ne indeylere ne-de araplar amerikany acypdyr diyip aydyp bolmayar.acmak diymek akyl yetirmek
diymek dalmay aslynda. Olar umanyng icinde duran oddelny materindigine akyl yetirmek beylade dursun hatda yering togalakdygynam bilenokdylar
-
Kamilligetarap
12 years ago
- dogry. Olardan tapawutlykda kalumb akyl yetirip bilipdir. yone barybir men acyshy kalumbyng adyna dakyp biljekdal. Sebabi 11nji asyryng bashynda beruni yering togalakdygyny we bizi gurshap alan ummanyng ortasynda togalak yeri dengagramlylygyny saklayan uullakan (adanyng) yering , materiging 'hokman' bolaymalydygyny aydypdyr.(yagny akyl yetiripdir, anyklapdyr. Jemlap aytsak 'acypdyr' )
-
Yzganttm
12 years ago
- Bahhhh menä bu barada aýdyp biljek däl Merdan agam... Men bu aýdylanlary öwrenmekçi!!!
Ýöne sagbolyñ doganlar hemmäñiziñ maglumatyñyza...
-
1merdan
12 years ago
dogry olar irrakgi dowurde barypdy,(dinge olar da irki dowurdel araplar hem barypdyr, araplaryng rowayat kitaby'mungbirgije'de syyahatcy simbat'yn yuzup baran adasy we adada goren zatlary ,tashlanyp gulplanyp gidilen shaher,kolung we heykeling duran yerleri,shahering birin birin suratlandyrlan zatlary dolulygyna hazirki meksikadaky gadymy maya halkynyng uran bn gulplanan shareridigi,araplaryng munglerce yyl ong sho yerlere baryp yetip mungbirgijani naturalny yazanlygy doly tassyklandy.)
Kamilligetarap | 2012-06-09 09:41:50
diýmek müňbir gijä esaslanabyrak araplar bardy diýmelidä birinji?
-
idealman92
12 years ago
- "1001 gije" medeniyete degishli bolany uchin ol yerde kop zatlar yalan bolmagy mumkin.(ertekidir rowayatlara ynanmaly da)
araplar baran bolsalar hem ilkinji bolup kartada amerika materigini kartada chyzan adama "amerikany achdy" diymeli.kolumb we vespucci
-
Kamilligetarap
12 years ago
- idealman92 dost beruni 20
yashyndaka gazna sharere gitmakade onung yasan globusy we cyzan kartasy bar eken.galybersede kolumb hem wespuci hem takyk kartany cyzmandyr ahyry
-
1merdan
12 years ago
- oglanlar, pylanynyň taglymatyny pylany ösdüripdir diýsek nähili boraý şu zatlar babatda, soňam idealjan men gaty bir rawaýat otarmadym(ýalyrak)
-
1merdan
12 years ago
- kämil dost bu kankret pikir bolmady, ýada men düşünip bilmedim, ýagny siz türkmenleriň ilki barany bilen, ony açdygy däl diýmek islediňizmi?
-
Kamilligetarap
12 years ago
- hawva hut sheyle diyjek boldym. Acmak diymek akyl yetirmek diymekdir.
-
Kamilligetarap
12 years ago
diýmek müňbir gijä
esaslanabyrak araplar bardy
diýmelidä birinji?
1merdan | 2012-06-09
10:59:22
birinji barmak bn acmak 2 si bolek zat.
-
Shajy
12 years ago
- kamillige tarap sana udachi// sen gowjo
-
metehangokdepe
12 years ago
- kamiligetarap kämile$iber köpiräk okap :D
-
metehangokdepe
12 years ago
- kamiligetarap kämile$iber köpiräk okap :D
-
Kamilligetarap
12 years ago
- 1001 gije dinge kultura degishli kitap dal.ondaky(pashty ahli) syyhatlar 'naturadan yazylanlygy hazir doly tassyklandy.
H. Kalump hakda aytsak ol yering togalakdygyny bilsede oz baran yerini hindistandyr diyip pikir edya.'men hindistana baryan taze yoly acdym' diyya. Ol yerde goren adamlaryna 'indey'ler(yagny indiyalylar') diyip atlandyryar.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- 1merdan dost bu temanda kop zatlar goz onune tutmansyng.yada bir taraplay 'gumurtik' yazypsyng. Arap syyahatcylaryny hasaba almanyngdada, ol yerde(hazirki meksikada) turki halklaryndanam has on gadymy 'maya' halky osen medeniyetli shaher gurup yashapdyrlar. Buny hem hasaba alsak seng aydan turkilerin has gijirak barypdyr.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- onsonam seng bashky temadaky 'kalumpdan on turkiler barypdyr 'diymek turkiler acypdyr' diyip' aydyshyng nema mengzeyar. Kalumpdan ong 'gushlar' barypdyr. Gushlaryn boky tapyldy diymek a.wespuci dal gushlar acypdyr diyen zada mengzedi. Turkiler barany bn (1nji hem dal olar) akyl yetirip bilmedik olar.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- yokarda belleyshim(isaak nyuton yering magnit meydanyna akyl yetiren ligi ucin nyuton yering dartysh guyjini acdy diyip adalatly belleyshleri yaly) 'ol' materigi hem ya-ha gadymy'maya' halky yada 'beruni' acypdyr.(turkiler dal).
-
1merdan
12 years ago
1merdan dost bu temanda kop zatlar goz onune tutmansyng.yada bir taraplay 'gumurtik' yazypsyng.
dogry aýtýaň kämil dost, soň okap otyrsam şeýlerägä bolypdyr, bagyşlarsyňda (agzalardanam ötünç soraýan) kelle döwüp teswir ýazanyň üçin sag bol kämilligetarap aga
-
1merdan
12 years ago
- ýeri gelende aýtsak kämil dost, "her kim öz ýitgisini gözlär" diýipdir ata-babalarmyz, meniň ýalňyşlygym hem şondan mykan, has anygy türkmeniň ýiten bir taýpasyny yzarlajak bolşymdanmykan..
başgaça seredeniňde amerikanyň açyşy bilen dälde men köpüräk şol taýpaň taryhy bilen gyzyklanyp giden ekenim (bagyşlaň)
-
1merdan
12 years ago
- jabraklar-hakda
-
Kamilligetarap
12 years ago
- yapyshalga gozleyaming.
Oz abrayynga haypyng gelsin. Gepi bashga tarapa sozma. Men tocny bilyan teswirlerimi yalngyshyp yazmadygymy. Yatlatsam ine seng temang .
.
.***
.
amerikany kim açypdyr?
belgiler: belki , siz
“dünýäniň taryhyndan az-kem
habarly islendik okyjynyň bu
soraga bada- bat “hiristofor
kolumb!” diýip jogap berjekdigi
öz-özinden belli.kolumbyň köp
wagtlyk muşakgatly
ýüzüşlerinden soň”täze dünýä”
baryp ýeten hem begenç bilen
“ýer,hanha ýer” diýip gygyran
güni 1492-nji ýylyň9-nji
sentýabryna düşýär.şol ýylyň
13-nji sentýabry hem resmi
taýdan amerikanyň açylan güni
diýip yglan edilýär. göräýmäge
mesele çöp döwülen ýaly edilene
meňzeş. emma bu açyşy
kolumbyň adyna bermek
islemeýän barlagçylaryň uly
topary baryp 16-nji asyryň
başlarynda peýda bolypdyr.
netijede amerikanyň açylyşy
babatda ençeme teoriýalar hem
olaryň tarapdarlary ýüze
çykypdyr.şol tarapdarlaryň
arasynda şu günler hem jedel
gitýär. şu ýerde bir ýagdaýy
aýratyn bellemek gerek .şol
teoriýalaryň tarapdarlarynyň
hemmesi diýen ýaly amerikanyň
açylyşyny bu golaýdan dälde
“taryhdan ozalky zaman” diýip
atlandyrylýan döwürlerden
gözleýärler.
geçen asyrdan başlap, bu mesele
boýunça täze teoriýa ýüze
çykyp,onyň tarapdarlary
amerikany ilki bolyp aziýalylar,
ondada türki kowumlar açypdyr
diýen pikiri öňe sürdüler. çeh
alymy m.stingiliň”çommaksyz
hindiler”(m.,1984) diýen
kitabynda ýazyşyna görä, bu
teoriýany ilki bolyp, amerikan
alymy aleş grdliçka
esaslandyrypdyr.”... ...
1merdan 64 jogap 658 okalan
2011-11-14 09:10:51
-
Kamilligetarap
12 years ago
- gepi bashga tarapdan cykarjak bolarsyng biremellap diyip garashypdym hem dogrusy.
Sebabi pashty owrendim seni.
-
Kamilligetarap
12 years ago
- ata-babangy(turkmeni) bolsa uzak asyrlardan bari 'garagumy' tegelap otyran altyndepede we gongurdepede biirwagtlar 5nji swilizatsiyany esaslandyran halkdan gozle.
(yone bu temada dal)
-
Kamilligetarap
12 years ago
- ozem sho uzak gundogar turki halklaryng alyaska gocush wagty sen yokardaky aydyshyng yaly -'taryhdan ongki dowur' dalde, + _ 'v ' asyr bolmaly.
.
Bular yaly temalara owadan soz dalde anygrak maglumatlar yazylsa govy bolayjak yaly.
-
1merdan
12 years ago
yapyshalga gozleyaming.
Oz abrayynga haypyng gelsin. Gepi bashga tarapa sozma. Men tocny bilyan teswirlerimi yalngyshyp yazmadygymy. Yatlatsam ine seng temang .
düşünmedimleý dost men näme üçin ýabşalga gözlemeli, näme bärde uruşýan barmy?
-
1merdan
12 years ago
gepi bashga tarapdan cykarjak bolarsyng biremellap diyip garashypdym hem dogrusy.
Sebabi pashty owrendim seni.
Kamilligetarap | 2012-06-27 06:30:06
dogry pikir edipsiň dost, bul meniň häsiýetimä, meselem sizden häzir mellek we ekinçilik hakda sorajakdym (aýýüzli diýen agza duşsam hem maryda toý eden tanyşlary sag-aman ýörlermi şony sorajak)bu elbetde dartgynlygy nä derejede gowşatýar we berkitýänini bilmedim welin..........
-
1merdan
12 years ago
ozem sho uzak gundogar turki halklaryng alyaska gocush wagty sen yokardaky aydyshyng yaly -'taryhdan ongki dowur' dalde, + _ 'v ' asyr bolmaly.
şuny biraz aýdyňlaşdyrjakmy kämil aga
hormatlamak bilen
eger ýazgylarym delil dälde owadan söze baý bolan bolsa(ýada size şeýle duýlan bolsa) meni bagyşlaň
we ýene hormatlamak bilen, aslynda men sizden kän bilmeýän zadymy öwrenýärin, we buny bärde diýmegi kiçilik hasap edemok, pikirlerim doly ýalňyş hem bolsa ...
hormatlamak bilen
hakykygyz 13 years ago- diýmek türkmenler açan bolmagy ahmalda. şol alym hakynda eşdipdim sag bol açan temaňa gaty gowy ekeni