Jeksparro
Türkmenlerde egin-eşikler we olaryñ görnüşleri (H. Gurbanow, A. Gurbangulyýewa)
TÜRKMENLERDE EGIN-EŞIKLER WE OLARYŇ GÖRNÜŞLERI.
Türkmenleriň milli egin-eşikleri we olaryň taryhy. Türkmen halky müňýyllyklaryň taryhynda özüniň milli däp-dessuryny, edebini ýtirmän gelipdir. Şol däp-dessurlaryň we edepleriň biri hem göze gelimli geýinmek edebidir. Adamzat özünuň ýaşaýan dürli döwürlerinde egnine eşik geýmek düzgünini kämill...
Omar Haýýam (Osman Öde)
OMAR HAÝÝAM (1048 – 1131 ý.)
Ýüzlerçe ýyllyk taryhynda gündogar-yslam edebiýaty biri-birine meňzemeýän, «hersi bir deräniň şiri» bolan beýik läheňleri öňe çykardy. Olar adamzat kowmuna berlip bilinjek şahyrana söz ukybynyň iň beýik derejesine ýetdiler. Adamzat üçin şol derejeden aňyrda, dogrudanam, entek hiç bir belentlik...
Tagam (Osman Öde)
TAGAM (hekaýa)
Göwnüme bolmasa, şol öňki bag birneme gojalan ýaly. Gum-gukluk. Kakabaş oglanlygymyň geçen ýeriniň beýle ümsümligine ram etmändirin. Ol meniň aňyma mydama galagoply, şowhun-gykylykly bolup siňipdir. Jübimizi, köýneklerimiziň içini erikden dolduryp düwdenekläp gaçyşymyz, Aýjemal ejäniň uzyn syrykly yzymyzdan kowuşy şuş-...
Ugradyş (Osman Öde)
UGRADYŞ (hekaýa)
Ogulmaral ejäniň külçe bişirip ýörşüne howsalasy artdy. Bir ýerde durup karary ýetmedi. Oglunyň ýanyndan aýrylmady. Oňa sargyt etdi. Agşamlaryna gezip ýörmeli däldigi, diňe okamalydygy, puldan kösençlik çekjek bolsa, dessine öýe hat ýazmalydygy barada oglunyň gulagyna guýdy. Onuň agşam gözüne uky gelmedi. Per...
Ojak (Osman Öde)
OJAK (Osman Öde)
Ene oglunyň äkitjek gününe sabyrsyz garaşdy. Indi onuň garaşyp ýörenine bir aýdan gowrak wagt geçdi. Her sapar «Şu ýekşenbede gideris» diýip, ogly söz berýär. Ýöne dynç alyş güni bolsa-da, onuň işi çykaýýar. Soňky wagtlar-a gitmek baradaky gürrüňler selçeňleşdi. Sebäbi her gün diýen ýaly ogluna gitmek barada ýatladyp...
Marynyñ binagärçilik ýadygärlikleri (O. Ekäýew, Ö. Gündogdyýew)
MARYNYÑ BINAGÄRÇILIK ÝADYGÄRLIKLERI
Mary welaýatynda neolit, bürünç, antik we orta asyrlar döwrüne degişli köp sanly ýadygärlikler bar. Biz saklanyp galan binagärçilik ýadygärlikleri barada gürrüñ bermekçi.
ULY GYZGALA (VI-VII asyrlar) Gäwürgalanyñ günbatar tarapynda beýik platformanyñ üstünde ýerleşýär. Onuñ ägirt diwarlary...
Gadymy germanlar we olaryň Gündogar Rim imperiýasyna çozuşlary (Aýna Annamuhammedowa)
Gadymy germanlar we olaryň Gündogar Rim imperiýasyna çozuşlary
Gеrman taýpalary IV asyryň ahyryndan başlap Günbatar Rim impеriýasynyň üstünе häli-şindi çozup durupdyrlar. Gullaryň wе kolonlaryň gozgalaňlary sеbäpli ysgyndan gaçan gul eýеçilik döwlеti «warwarlaryn» hüjümini saklap bilmändir. Gеrmanlar V asyryn dowamynda impеriýanyň bü...
Ahemeniler döwleti (Nury Gajarow)
Ahemeniler döwleti.
Persler hakyndaky iň irki maglumatlary biz Urmiýa kölüniň, günorta-günbatarynda ýerleşen Parsna welaýatynyň ýerlerinden tapylan b.e. öň IX asyra degişli assiriýa ýazgylaryndan bilýäris. Soňra parslar bu ýerden günorta tarap süşüpdirler we m. öň VII asyrlarda Elam ýerlerinde basyp alypdyrlar. Bu ýerler soňra Persiý...
Türkmenler we Gündogar Aziýanyñ halklary (Öwez Gündogdyýew)
Türkmenler we Gündogar Aziýanyñ halklary
''Hatda Hytaýda bolsañyz hem ylmy öwreniñ!''
Muhammet pygamberiñ hadyslaryndan
Ýüpek we kagyz, kitap çap etmek we däri, kompas we farfor ㅡ bu täsin oýlap tapmalar, öz wagtynda, zähmetsöýer hytaýlylar tarapyndan adamzada sowgat edildi. Emma hytaý siwilizasiýasy iz...
Çarwalaryñ ýaşaýyş jaýlary
Çarwalaryň ýaşaýyş jaýlary
Çarwa ilatyň meýgullanýan kärlerine laýyklykda olar sökülip-düzülýän, göçüp-gonmak düçin amatly bolan jaýlarda ýaşapdyrlar. Şeýle jaýlar bolsa türkmeniň ―gara öý diýip atlandyrýan ak öýleridir. Sowet döwrüniň etnograflary we taryhçylary hem hut şu türkmenleriň gurnama gara öýlerine esaslanyp türkmenler çarw...
Türkmenleriñ ýaşaýyş jaýlary
Türkmenleriñ ýaşaýyş jaýlary
Oturymly ilatyň ýaşaýyş jaýlary
Türkmen ekerançylary özleriniň daş keşbi we ýaşaýyş jaýlary boýunça Merkezi Aziýa halklary bilen, ýagny özbekler we täjikler bilen köp babatda meňzeş bolupdyr. Emma muňa garamazdan türkmen ekerançylary özboluşly ýaşaýyş hojalygyny ýöredipdirler. Olar...
Ruhlaryñ sesini eşidip bolýarmy?
RUHLARYÑ SESINI EŞDIP BOLÝARMY?
Fridrih Ýurgenson 1959-njy ýylda guşlaryñ sesini ýazga geçirmek üçin şwed tokaýlarynda magnitofon goýanynda, alan netijesine haýran galdy. Ol kassetadan birwagt ölüp giden ejesiniñ sesini eşidýärdi: "Fridrih, meniñ eýjejik perişdejigim, sesimi eşidýämi?" Kassetany yzyna sarap, gaýta-gaýta diñlän Ýurgen...
Şeýtanyñ ýedi görnüşi
ŞEÝTANYÑ ÝEDI GÖRNÜŞI
Hezreti Aýşanyñ (r.a) şeýle diýendigi rowaýat edilýär: "Sahabalardan bir topary Allanyñ Resulynyñ (s.a.w) ýanyna gelmek üçin üýşüpdirler. Olaryñ arasynda Ebu Bekir, Osman, Aly, Selman, Ammar ibn Ýasir (r.a) dagylar bar eken. Allanyñ Resuly (s.a.w) olary garşylamak üçin daşary çykypdyr. Pygamberiñ gyzgyny bolanso...
Nuhuñ gämisi nähili işledikä?
NUHUÑ GÄMISI NÄHILI IŞLEDIKÄ?
Gurhanda Nuh pygamberiñ gämisi hakynda: "Şanymyñ haky üçin biz ol gämini aýat (alamat, ybrat) hökmünde goýduk" ("Kamar" süresi, 15) diýen jümle bar. Ibni Katadede "Hezreti Nuhuñ gämisiniñ galyndysy Judi dagynda galdy, hatda bu ymmatyñ ilkinjileri ony gördi" diýen rowaýat bar. Ýerleriñ ot pürküp, suwlaryñ...
Türkmenler gadymy döwürde
TÜRKMENLER GADYMY DÖWÜRDE
Gadymy döwürlerden Hazar deňiziniň boýundan tä Pamir daglaryna çenli ýaýran taýpalara skif - massaget taýpalary diýip atlandyrypdyrlar. Skif - massaget taýpalaryna pars çeşmelerinde saklar hem diýipdirler. Olar barada gadymy grek-rim, wizantiýa we başga eserlerde ýazypdyrlar. Gerodot, Ptolomeý, Pliniy, Arria...
Öwrenmeli zat (Täçmämmet Jürdekow)
ÖWRENMELI ZAT
Kerim şahyry ýatlap...
Ol wagtlar men Türkmenistan SSR-niñ telewideniýe we radiogepleşikler baradaky döwlet komitetinde başlygyñ birinji orunbasary bolup işleýärdim. Kerimlere jañ etdim. Saglyk-amanlykdan soñ näme üçin bimaza edýändigimi aýtdym. - Telewideniýe arkaly çykyş edip beräýseñiz. Tomaşaçylardan gaty köp...
Ogurlyk (Ogulsenem Taññyýewa)
OGURLYK
(Hekaýa)
Nije ýyl bäri daşyna tagtadan haýat aýlanyp, gapdallarynda salynýan gurluşyk ahyrsoňy bitdi. Şonuň bilen hem Hommadyň gurluşygyň düýbi tutulaly bäri beýnisinde göterip ýören: “Be... Bi nämekä?” diýen sowalyna-da jogap tapyldy. Olaryň ýanyndan wajyp bir sklad gurlan eken. Sklad ulanylmaga tabşyrylan gü...
Ogurlyk (Öwezdurdy Nepesow)
OGURLYK
- Aý-u-uw! Çelek gitdi-le, çelek gitdi.Daňdanyň ümüş-tamyşynda ýaňlanan iniňi tisgindiriji bu ses tutuş çarwanyň uludan kiçisine, baryny oýardy.- Iki çelek ýagym ýok!—diýip, goýun-geçileriň ýelnini owmakdan ýaňa daşa dönen aýalaryny, çiolige dönen barmaklaryny görkezip, Ene daýza eňreýärdi.Bu ýyl Garadepedäki aýal-gyzlar ik...
Ogry Depe (Osman Öde)
OGRY DEPE....
(hekaýa)
Bu habar sähel salymda onçakly uly bolmadyk obany öýme-öý aýlanyp, uludan-kiçä hemmäni laňňa aýaga galdyrdy. Gaharyna her kim degenek taýak agtardy. Obada eliňi uzadan ýeriň taýak.Obanyň insizje egri ýollary elleri taýakly, gahar-gazaply adamlardan doldy. Olaryň ugry obanyň ortasyndaky gojaman...
Ata Mäneli - 3
Ata Mäneli -3/
romanyñ dowamy
* * *
Süýjülikli günler damja bolup gelýär, sil bolubam gidýär... Hallygözel öýleden soň ekin içine gitmedi. Ýogsa ol gawunyň düýbüni ýumşatjakdy, gumlajakdy. Işe gümra bolup, kalbyna dolan gam-gussany egisjekdi. Emma gam-gussa ony goýbermedi. Gara daş bolup, ýüreginden asyldy durdy. Onuň işdekä-d...
Ata Mäneli - 2
Ata Mäneli -2/
romanyñ dowamy
* * *
Ýassynlar asmany gara bulut örtdi. Aý-ýyldyzy ýalkymy-şuglasy öçdi. Älem-jahan tümlüge gark boldy. Ýap-ýaňam ýumşak, ýakymly tebigat suslandy, syrly göründi. Belki, ol gazabyna tutar, möwç urar. Hanha, çölüň üstünde bulutlar goýalyp, lemmer atyp başlady. ýyldyrym çakdy. Indi...
Ata Mäneli
ATA MÄNELI
(Ikinji tomuñ birinji kitaby)
Ýazyjy Amanmyrat Şakulyýew "Ata Mäneli" romanynyñ ikinji tomunyñ birinji kitabynda hem ahlak, däp-dessur bilen baglanyşykluly meseleler teswirlenýär. Romanyñ baş gahrymany Ata Mäneli ýaşy gaýtsa-da, zynakärlige baş goşan Durdy gojukdan gazaply öç alýar. Romanyñ položitel gahrymanlary m...
On üçünji söhbet Durmuş Nobatguly däldir
ON ÜÇÜNJI SÖHBET:
Durmuş Nobatguly däl...
OSMAN ÖDE.
Geçmiş şahyrlary hakynda dünýä edebiýatynda müňlerçe hekaýa, powest, roman döredildi, müňlerçe film surata düşüdildi, aglabasynda şol şahyrlar adatdan daşary akyldar, beýik öňdengörüji, weli, öz döwrüniň ajaýyp ynsaby hökmünde suratlandyrylýar. Men rus hem Ýew...
Türkmende dönük bolmandyr (Osman Öde)
TÜRKMENDE DÖNÜK BOLMANDYR
Soltan Sanjar oguzlara duşman edilip, oguzlara garşy öjükdirilýär. Oguzlar bilen söweşde soltan ýeňlip, ýesir düşýär. Köşk aljyraýar. Ýelýürekler gaçýar, emma köşkdäki wezipesine wepalylar, ölse-de köşkden gitmejekler basybalyjylara garaşýarlar. Soltanyň ýygynynyň ýeňilenini eşiden Merw oguzlara söwe...
Ahmet Bekmyradow (Osman Öde)
AHMET BEKMYRADOW
Mukaddes Garaşsyzlygymyzy alanymyzdan soň meşhur alym Ahmet Bekmyradowyň ady ebedileşdirilip, okan mekdebine dakyldy. Ahmet Bekmyrat meniň ömrümiň bir bölegi. Adam ömri ýalaňaç wagtdan, aý-gün, ýyllardan däl-de, gatnaşan, görüşen, dostlaşan adamlaryndan durar eken. Çünki adam ömri diňe onuň özüne däl-de, özgelere-de...