alemdarov
Hajymuhammet han
(1520-1602)
Hajymuhammet han (Hajym han) 1520-nji ýylda häzirki Köneürgenç etrabynda eneden bolýar. Ol arakesmeler bilen 1558-1602-nji ýyllarda Horezmde hanlyk edýär. Iňlis syýahatçysy A. Jenkinson ony “türkmenleriň patyşasy” diýip atlandyrypdyr.
Hajymuhammet han ilki Wezirde (Döwkesende), 1565-nji ýylda Aly soltan ölenden soň, Ürgenç...
Leonardo da Vinci
(Leonardo da Vinci–15.4.1452, Winçi, Florensiýanyň golaýy–2.5. 1519, Klu galasy, Ambuazanyň, Tureniň golaýynda, Fransiýa) Italýan suratkeşi, heýkeltaraşy, arhitektory, alym we inžener. Suratkeş gumanistik ideala laýyk gelýän adamyň garmonik obrazyny döretmekde Wozroždeniýe döwrüniň sungatynyň esasyny goýýar. Ýaş suratkeşiň astronom P. Toskanelli bi...
Kyyat han
(1754- 1843 )
Kyýat han Kümüşdepede ýa-da Esenguluda, takmynan, 1754-nji ýylda eneden dogulýar. Ol Kaspi deňziniň kenarýakasyndaky türkmenleriň hany bolupdyr. Oňa Kyýat beg, Gyýat beg, Kyýas beg hem diýilýär.
Kyýat hanyň ömrüniň irki döwri barada maglumatlar mälim däl. Ol garamaýak halkdan saýlanyp çykan demirçi ussanyň ogly. Özi hem...
Yusup han
Ahal we Mary tekeleriniň hany hasaplanylan Nurberdi hanyň Marydaky aýalyndan Güljemal handan bolan ogly. Ol, takmynan, 1863-1865-nji ýyllarda doglup, 1920-nji ýyllarda hem aradan çykypdyr . Gowşut han bilen Nurberdi han aradan çykandan soň, Ýusup han maryly tekeleriň arasynda esasy hanlaryň biri bolýar. Ol 1884-nji ýylyň ýanwarynda Güljemal hanyň b...
Guljemal han
(1836-1925)
Ahalyň hem Mary tekeleriniň hany bolan Nurberdi hanyň ikinji aýaly Güljemal han, takmynan, 1836-njy ýylda Tejende doglup, 1925-nji ýylda hem Maryda aradan çykypdyr. Onuň tiresi: teke – togtamyş – amanşa – gapan – onbegi – soky. 1880-nji ýylyň aprel aýynda Nurberdi han aradan çykandan soň, Mary türkmenleriniň arasynda onuň täsiri...
Isaak Nyuton
(iňlisçe–Newton Isaac)
(4.1. 1643, Wulstorp, Grantemanyň ýakynynda, Angliýa–31.3. 1727, Kensington, Angliýa)
Mehanikanyň we astronomiýanyň teoretiki esasyny döreden, bütindünýä dartyş kanunyny açan, differensial we integral hasaplamany (G. Leýbnis bilen bir hatarda) işläp düzen, zerkal teleskopy oýlap tapan iňlis fizigi we matematigi....
Aristotel
(b. e. öň 384—322)
Gadymy grek akyldary we alymy. Aristotel Stagirde doglupdyr. Afinyda Platonyň akademiýasynda 20 ýyl okandan soň şol ýerde öz mekdebini–Likeýi esaslandyrypdyr. Onuň garaýyşlary“Metafizika”,“Fizika”,“Organon”,“Syýasat”,“Etika”diýen eserlerinde beýan edilipdir. Aristoteliň filosofik garaýyşlary Platonyň idealizmine garşy alny...
Federatiw dowlet
Döwlet gurluşynyň bir görnüşidir. Federasiýanyň (latynça soýuz, birleşik) aýratynlygy onuň belli bir derejede özbaşdaklykdan peýdalanýan respublikalardan, ştatlardan durmagydyr. Federasiýanyň bölekleriniň öz kanun çykaryjy edaralary, hökümetleri, konstitusiýalary we başga alamatlary bolýar. Salgyt meselesinde, içki meseleleri we başga käbir meselel...
UNITAR dowlet
Döwlet gutluşynyň bir görnüşi bolmak bilen, syýasy häkimiýetiň merkezleşdirilmeginiň ýokarylygy bilen tapawutlanýar. Onuň territoriýasynyň düzüminde awtonom territorial birlikler (respublikalar, ştatlar we ş.m.) bolmaýar. Döwlet dolandyryş–territorial birliklere ( oblastlara, raýonlara, welaýatlara, etraplara we ş.m.) bölünýär. Unitar döwletde...
ABS-nyn Hirosima we Nagasaki saherlerine atom bombasyny taslanmagy
ABŞ dünýä jemgyýetçiligini, aýratyn-da, uruş ýyllary halkara abraýy mese-mälim artan SSSR-i gorkuzmak we öz harby kuwwatyny mazamlamak üçin Ýaponiýa garşy uruşda atom bombasyny ulanmagy karar etdi.
ABŞ 1942-nji ýyldan general Lesli Growsyň baştutanlygynda “Manhetten taslamasy” adyny alan atom bombasyny taýýarlamak işlerini ýaýbaňlandyrdy. 19...
Harap eylar
MAGTYMGULY PYRAGY - HARAP EÝLÄR.
Mü’min bolan müñkür bolmaz sözüme,
Jepbar bu jahany, gör, harap eýlär,
Çoh närseler geler-geçer gözüme,
Bu dünýäni bet-bet kär harap eýlär.
İşi rowaç tapar bet iş tutanyñ,
Dilegi duş gelmez hak diýp ýatanyñ,
Ýer ýüzünde bolar güýç-güýç ýeteniñ,
Jahany zulum ile...
Albert Einstein
(Albert Einstein)
(14.3.1879, Ulm, Germaniýa–18.4.1955, Prinston, ABŞ)
Fizik, otnositellik teoriýasyny döreden, kwant teoriýasyny we statistik fizikany döredijileriň biri. Sýurih politehnikumyny gutarýar (1900), ilki Winterturda, soňra Şafhauzende mugallym, Berndäki federal patent býurosynda ekspert (1902—1909); Sýurih uniwersitetinde...
Dagystan awtonom respublikasy
Dagystan Russia Federasiyasy'na bagly, awtonom respublikadyr. 20 Aprel 1921'de SSSR'e bagly Dagystan Sovet Sosyalistik Respublika ady bilen guruldy. Sovetler Birligi'nin dargamasyndan sonra, Russia Federasyasynyn içinde Dagystan Respublikasy adyny aldy. Russia Federasyasy'nyn Evropa'daky catragynyn günbatarynda yer alan Dagystan, Uly Kavkaz Daglary...
Karl marx
Prussia Patysalygy'na bagly Trier boyunda 7 çagaly Yewrey masgalanyn üçünji cagalsy bolup Karl Heinrich Marx (1818-1883) ady bilen dünya geldi. Ejesinin ady Henrietta (1788–1863), doganlaryny atlary Sophie, Hermann, Henriette, Louise, Emilie we Caroline'dir. Marx, on üç yaşyna cenli oyde okadyldy. Gimnaziyadan ucurym bolandan sonra, 17 yaşy...
Gitjek yerin yok
Ohbee sizem gormek bar eken. Salam garypja catmamyzyn agzalary, kooopden bari aranyzda bolmadym, taze agzalaram bar oytyan, ozuniz barada tanysdyryn hany, nahili jan saglygynyz? Garypja catmamy kuysedim....
Uinston Cherchil
Bir gun garyp bir ussa baglyklarda gezip yorka bir cagan zaryn zaryn aglasynyn senini esidyar we ylgap baryar. Ol cagajygy gujagyna alyp oyune getiryar. Ertesi gun ussanyn oyunin gapysyna masynly, syratly bir adam gelyar. Ol adam:" Siz menin oglumy tapypsynyz, oglumy almaga geldim" diyyar. Ussa:" Elbetde " diyip oglanjygy kakasyna beryar. Ol adam:...
Gechdi
Gechdi bu gosgy ozume degisli, mence gowy bolmadyda, size nahili bilmedim. Magtymguly Pyragy " Pash eder seni !" Kawkaziyada kop kop ownuk-iri millet we halklar bar, we sizin ucin oz toplan maglumatlarymy size gurrun bermekci, ingush bn cecen hakda on gurrun beripdir. Olaryn aglabasynyn 3, 4 munyyllyk taryhlary bar. Bular Çeçenler, İnguşlar, Vaynahlar,Kistler, Kumyklar, Awarlar, Dargynlar, Laklar, Lezginler, Rutullar, Kaberdeyler we Balkarlar (kabordino and b... İnguşetiya Respublikasy , İnguş ady bn belinyar ( İnguşca : ГIалгIай Мохк; Rusça : Респу́блика Ингуше́тия / Respublika İnguşetya ), Kavkaziya’da, Russia Federasiyasyna bagly federalrespublika. Paytagty Magas 'dyr. Russia Federasiyasy ’nyn in kiçi federal birikmesidir. İnguşya’nyn yerli halky İnguşlardyr we Waynah halklaryndan biridir. Salam agzalar, bilemok name ucin Talyplar.com gaty hayal we gowsak isleyar, onler bir gunde kop kop gyzykly, manyly yazgylar yazylyardy. Howa kop aktiw agzalarymyzyn gitmegine adminlerin arasyndaky dusunismezlik sebap boldy (kone agzalar gaty gowy bilyandir). Ertir.coma seredin so sayt Talyplardan son cykdy shol gaty gyzykly sayda owruldi. Sizden h... Larry Page we Sergey Brin
Mejnun men Leylimi gordum.
Bir gezejik bakdy gecdi.
Ne soradym, ne de gurledim.
Gaslaryny yykdy gecdi.
Gurlemedim yeke sozumi
Ay'my ya gun'mi yuzi ?!
Pikir etdim Zohre yyldyzy.
Bagrymy yakdy gecdi.
Pash eder seni
Icki syryn aytma her bir namarda.
Syryn ile yayyp pash eder seni.
Ogry kezzap bilen obadas bolma
Malyndan ayyryp ach eder seni!
Sam sam adam bilen oturma-turma.
Zynhar namart bilen sen sohbet gurma.
Gadyrdan dostundan yuzun owurme.
Barsan depesin...
Mini Kawkaz Taryhy
Ingushetiya Respublikasy
İnguşe...
Cecenistan Ickerya Respublikasy
Çeçenler Demirgazyk-Gundogar Kavkaz halklaryndandyr. Ozlerine Nokhçi, Nohço, Nahçuo yayran sekilde Nokhçuoy (Nohçoy) diyyarler, terjimesinde Nuh 'un halky diymekdir. Gonşylary olary oran atlar bilen tanayarlar. Kumuklar Miçikis, Avarlar (Tavlylar) Burtel, Kabardaylar Şaşan, Ruslar bolsa Çeçenler diyarler. Arheologlar we dil bilimcileri Nakh...
Qatar
Katar, 3 Fewral 1971'de yonekey bir dowlet bolupdyr. Katar, uzyn yyllar bu yer basga dowletlen beglerinin gol astynda yorapdir.
Bu yerde esasanam gochmelerin yaşadygy yer bolany uçin dolansygyna tiz-tiz uytgesmeler girizipdirler. 19. asyrda bu yere eye bolan su wagtky emirin garry atasy Muhammed al Sani'yedir. Yurtda bilimi Türk ilki...
Garypja chatmamyz
Google'yn taryhy
Google ilkinji bolup mundan 14 yyl önunce California'da Menlo Park'taki bir garajda iki student (Larry Page ve Sergey Brin) tarapyndan guruldy. Google sozi Milton Sirrota tarapyndan, Kasnel ve James Newman'yn yazan "Matematika ve Ruh Güyji" atly kitap bilen meshurlyk gazanan googol sozunin ustunde oylanylup ta...
Muhammet ahmedine Jad
Iranyn 6 prezidenti Muhammet Ahmedine Jad Gunorta Iranyn, Tahran welaytynyn demirgazykdan gonşysy bolan Semnan welayatynyn Garmsar saherinin yakynyndaky Aradan obasynda bir dayhanyn
ogly bolup dünya gelipdir. 1976 yylynda yurt icinde gecirilen üniwersitet giriş
synagynda 132'njy bolup İran Bilim ve Tehnologiya Üniversitetin'...