Talyplar

lukman hekim olum ŷassygynda ŷatyrka,aksakgallar: -hekim,sen halkyn mun derdine derman tapyan beyik lukmandyn,hekimdin.indi biz sensiz nahili yashap bileris?-diyipdirler. lukman hekim: -duyeden uly hekim bolmaz!duye saklan,çalyny,agaranyny için,duye ŷununden don,jorap edinin,kesel ŷanynyza gelmez-diyenmish. Lukman hekim: gije-gundizi ûçe bolup:8 sagat ishlemegi,8 sagat dynç almagy,8 sagat uklamagy; -gunde 3 wagtyna gowy naharlanmagy; -gunde 3 gezek ŷuwunmagy,dishini tamizlemegi; -hepdede bir gezek hammama barmagy,eshigini çalyshmagy,sherigat ishini etmegi; ayda 3 gezek balyk,ŷylda 3 gezek kellebashaŷak iymegi maslahat beryar. *soganyn suwuny bala garyp içsen bokurdakagyra komek eder. *çaga gyzdyrsa,100 gram araga 25 gram suw goshup,endamyna çalmaly. *gulak agyrylyn gulagyna oraza tutyan(aç) kishinin tuykuligini damdyrmaly. *suyt goreji kuteldyar,suydi gozune çalsan rowshen bolar. *agyryly gulaga narpyzyn suwuny bala ya suwa garyp damdyrsan em bolar.(dowamy bar) "abu aly ibn sina"

URGENCLI

12 years ago

Ibn Sina 980-nji ýylda buhara welayatynyñ bir obasynda dogulyar. Ol 17 ýa$ynda güyçli tebip hökmunde tanalyp ba$layar. Onuñ filosofiya, tebipcilik, we ba$ga ugurlardan 240 kitaby bize gelip yetipdir. Ibn sina 1037-nji ýylda 57 ýa$ynda aradan çykýar. Birnaçe asyrlaryn dowamynda onun yazan ''tebipcilik ylmynyn kanunlary'' atly kitaby yewropada esasy medissina okuw kitaby hökmunde peydalanyldy we ol hazirem ähmiyetini ýitirmän gelyar.

Lukman hekim öran ir zamanlarda ýa$ap gecen bir $ahsyýet. Ibn sinany $ol dana adama menzedip lukman hekim diyyarler. Emma ibn.sinañ $öhrady has uly bolansoñ hakyky lukman hekimin ady öcügsile$ip galyar

Soltan Mahmyt gaznaly raýatlygyndaky ähli alymlary kø$gune çagyryar. Iki alym çakylygy kabul etmeyar. Mäne baba bilen ibn sina. Käbir maglumatlara görä mahmyt gaznaly ibn sinany tutduryp zyndana saldyrýar we lukman $ol yerde agyr zyndan $ertlerine çydaman wepat bolupdyr. Elbetde bu entek jedelli maglumat. Emma hakykata yakyn

Ibn sina dine lukmanlykda däl filosofiyada hem uly alymdyr. Ol dinlere gatybir ynanmasa.da yeke täk hudaýyn barlygyna ynanypdyr, subut edipdir. Ibn sina bilen icgin gyzyklansan omar haýyamyn ibn sinany özune halypa hasaplap onun pelsepe ideyalaryny özuce dowam etdirendigini duymak bolyar

hakykygyz

(dowamy)
Abu aly ibn sina:
"her kimsanin tebibi-onun ozudir" diyip yazyar.saglygyny goramagy,haysydyr bir derde uchran halatynda ozun-ozune em etmegi basharmagy undeyar.gowy bash çykarsan,yerini bilip ulansan,tebigatyn her bir ot-çopunin gymmatly dermandygny yatladyar.
*Shugundyryn suwuna kellani yuwsan gonak aŷrylŷar.
*dalagy agyrŷanlar suyt içmeli dal.dûye suydi bolar.
*injirin miwesini ya ŷapragyny mynjyradyp meñe,hala,siññile yapsan aŷrar.
*kelle agyrylar suyt içmeli dal,suyt içip ŷatmaly dal.
*soganyn suwuny burnuna damdyrsan kellandaki guwwuldi aŷrylar.kelle agyrsa soganyn suwuny gulagyna damdyrmaly.
*suyde narpyzyn birnaçe yapragyny atyp goysan,kesilmez.
*sarygetirma narpyz onat peyda edyar.
*ukroby kop we yzygiderli iysen gozuni kuteldyar.
*çakyra biraz suw goshup içsen peshewi gowy yoreder.
*çybana bugdaŷy çeŷnap ŷapsan ŷarar.
*ashgazany ŷaraly kishi towshan etini gowrup iyibermeli.
*her kimin ashgazany agyrsa her wagt ŷagysh suwuny gaŷnadyp içip dursun,peŷdasy uludyr.

Ibn sinanyn aht-undewlerinden:
*nahardan doŷan çagany shol bada uklatman.
*bogazyn agyranda horaz çorbasy haŷirlidir.
*içi ŷoremeŷan gobegine ŷuzarlik ŷapmaly.
*aloenin ŷapragyny gaŷnadyp suwy b.n agzyny çaŷkasan,dem almagyn gowylanar.
*sogany kan iŷŷan adamyn ukusy agyr bolŷar.
*guneshin çoguna ŷuzun ŷananda ona ŷumurtganyn agyny çalmaly.
*ŷumurtganyn sarysyny bala garyp ŷuze çalsan ondaky duwurtikler nam-nyshan galmaz.
*sogan iŷmegi adat edinen kishi kelle agyry duŷmaz.
*ŷylan çakana sarymsagy gowrup bermeli.
*kukurdi ŷakyp ysgasan dumewden açylarsyn.
*ganyn basyshy ŷokarlansa,shugundyry et uwelyanden geçirip hasadan suzup ŷarty kase moçberde biraz duz atyp içmeli.

vento

menem birini go$aýynla hekimiñ aýdanlaryndan. 1) ajal ýakañdan tutmazlygy üçin,pasdeýanna, maýkaly gezäýmeli. ha ha ha ha degi$ýänlaý,gaty gowja tema,okap hezil etdim, ýenede ýetirip duruñ.

turkmenntug

meň okaýşymça , garahanlylaryň ýakynlamagy bilen Lukman buharada durup bilmeýä,özüne dynjyrak ýer diýip Köneürgenje gelýä. ýöne güýçlenip barýan gazna hökümdarlygy Horezmşaha azm urup ugrandan soň,bu ýerdenem rahat tapmajagny bilip,nisa,abywerd,tus üsti bilen gürgene barýa.gürgende ýenede Mahmyt gaznaly howpy aýrylmaýa.
soň raý,Hemedanda ýaşaýa.ol ýerde 4 aý tussaglykda oturyp çykyp,yspyhana barýa...
gaznalylar tarapyndan lukmanyň suraty ýaýradylyp,ören adan tutyp,serbazlara tabşyrmaly diýlip buýrulanlygy hakdada okapdym bir ýerlerde...

lukmanyň " at-taýr" (guş) eserinde şu sergezdançylyklar hakynda ýazylan ýaly,siňe seretseň.(alymlar şeý diýýäler) okap görmegi maslahat berýän

farididdin attar "manyik ut-taýr,Alişer nowaýy "lisan at-taýr" eserlerni ibn sinaň eserinden täsirlenip ýazan ekenler.elbetde bu eserlerden başgada kändir "guş"dan täsirlenme weli,bular bir mysalda...

Lukman hekimin emleri.