2012-nji ýylyň 4-nji iýulynda ylymda üstüniň açylandygy bildirilen higgs bölejigi fizikanyň standart modeliniň çäklerinde düşündirilýän we biziň fiziki dünýägaraýşymyzyň esaslandyrylmagy üçin zerur bolan iň soňky nätanyş bölejik hasaplanylýar. Älemdäki beýleki bölejikleriň nädip massaly bolýandygy barada indi ýarym asyra golaý wagt bäri jogap tapylman gelinýän köp sowallary şu elementar bölejik bilen düşündirip bolýar. Gürrüň bu ýerde biziň agramymyz barada baranok. Agyrlygy döredýän ilkinji nobatda atomlaryň özara dartyş güýji. Mundan tapawutlylykda, higgs bölejigi Älemiň absolýut zerur elementi. Bu elementar bölejigiň barlygynyň subut edilmeginiň häzirkizaman fizikanyň gazananlarynyň iň möhümleriniň biridigi, onuň globallaşan, ägirt uly serişdeler bilen üpjün edilen giň gerimli ylmy barlaglaryň gazanan ýeňşidigi şübhesiz. Ýöne ýeňiş nähili uly bolsa-da, gözlegler we öwrenmeler heniz soňlanar ýaly däl. “Täze dünýäniň” kynçylyklary Higgs bölejiginiň tapylmagy bilen diňe ozalky teoriýa ýene bir gezek tassyklandy. Emma indi ylymda täze, nätanyş bir dünýä gadam basylýar. Bu gadam basylýan dünýäde bolsa, häzirki bize belli bolan deňlemelerdir formulalar alymlara çelgi bolup ýa-da ýol görkezip bilenok. Bu dünýä aralaşjak bolsak, ilki bilen tebigatyň bize nätanyş kanunlarynyň üsti açylmaly. Täze dünýä ýol açaýmagy mümkin esasy çözgütler “Älem näme üçin antimateriýadan däl-de, materiýadan durýar”, “Älem döränden soň, antimateriýanyň ykbaly nähili bolupdyr” diýen ýaly soraglaryň çözgütlerinde ýatyr. Alymlar indi şu köne soraglara jogap tapmaly.

2012-nji ýylyň 4-nji iýulynda ylymda üstüniň açylandygy bildirilen higgs bölejigi fizikanyň standart modeliniň çäklerinde düşündirilýän we biziň fiziki dünýägaraýşymyzyň esaslandyrylmagy üçin zerur bolan iň soňky nätanyş bölejik hasaplanylýar. Älemdäki beýleki bölejikleriň nädip massaly bolýandygy barada indi ýarym asyra golaý wagt bäri jogap tapylman gelinýän köp sowallary şu elementar bölejik bilen düşündirip bolýar. Gürrüň bu ýerde biziň agramymyz barada baranok. Agyrlygy döredýän ilkinji nobatda atomlaryň özara dartyş güýji. Mundan tapawutlylykda, higgs bölejigi Älemiň absolýut zerur elementi. Bu elementar bölejigiň barlygynyň subut edilmeginiň häzirkizaman fizikanyň gazananlarynyň iň möhümleriniň biridigi, onuň globallaşan, ägirt uly serişdeler bilen üpjün edilen giň gerimli ylmy barlaglaryň gazanan ýeňşidigi şübhesiz. Ýöne ýeňiş nähili uly bolsa-da, gözlegler we öwrenmeler heniz soňlanar ýaly däl. “Täze dünýäniň” kynçylyklary Higgs bölejiginiň tapylmagy bilen diňe ozalky teoriýa ýene bir gezek tassyklandy. Emma indi ylymda täze, nätanyş bir dünýä gadam basylýar. Bu gadam basylýan dünýäde bolsa, häzirki bize belli bolan deňlemelerdir formulalar alymlara çelgi bolup ýa-da ýol görkezip bilenok. Bu dünýä aralaşjak bolsak, ilki bilen tebigatyň bize nätanyş kanunlarynyň üsti açylmaly. Täze dünýä ýol açaýmagy mümkin esasy çözgütler “Älem näme üçin antimateriýadan däl-de, materiýadan durýar”, “Älem döränden soň, antimateriýanyň ykbaly nähili bolupdyr” diýen ýaly soraglaryň çözgütlerinde ýatyr. Alymlar indi şu köne soraglara jogap tapmaly.

2012-nji ýylyň 4-nji iýulynda ylymda üstüniň açylandygy bildirilen higgs bölejigi fizikanyň standart modeliniň çäklerinde düşündirilýän we biziň fiziki dünýägaraýşymyzyň esaslandyrylmagy üçin zerur bolan iň soňky nätanyş bölejik hasaplanylýar. Älemdäki beýleki bölejikleriň nädip massaly bolýandygy barada indi ýarym asyra golaý wagt bäri jogap tapylman gelinýän köp sowallary şu elementar bölejik bilen düşündirip bolýar. Gürrüň bu ýerde biziň agramymyz barada baranok. Agyrlygy döredýän ilkinji nobatda atomlaryň özara dartyş güýji. Mundan tapawutlylykda, higgs bölejigi Älemiň absolýut zerur elementi. Bu elementar bölejigiň barlygynyň subut edilmeginiň häzirkizaman fizikanyň gazananlarynyň iň möhümleriniň biridigi, onuň globallaşan, ägirt uly serişdeler bilen üpjün edilen giň gerimli ylmy barlaglaryň gazanan ýeňşidigi şübhesiz. Ýöne ýeňiş nähili uly bolsa-da, gözlegler we öwrenmeler heniz soňlanar ýaly däl. “Täze dünýäniň” kynçylyklary Higgs bölejiginiň tapylmagy bilen diňe ozalky teoriýa ýene bir gezek tassyklandy. Emma indi ylymda täze, nätanyş bir dünýä gadam basylýar. Bu gadam basylýan dünýäde bolsa, häzirki bize belli bolan deňlemelerdir formulalar alymlara çelgi bolup ýa-da ýol görkezip bilenok. Bu dünýä aralaşjak bolsak, ilki bilen tebigatyň bize nätanyş kanunlarynyň üsti açylmaly. Täze dünýä ýol açaýmagy mümkin esasy çözgütler “Älem näme üçin antimateriýadan däl-de, materiýadan durýar”, “Älem döränden soň, antimateriýanyň ykbaly nähili bolupdyr” diýen ýaly soraglaryň çözgütlerinde ýatyr. Alymlar indi şu köne soraglara jogap tapmaly. Ženewanyň golaýyndaky SERN ylmy merkezinde protonlaryň çaknyşdyrylmagynda dörän täze bölejikler. Ženewa, mart, 2010.