12
Luwr muzeýi
Pariždäki bu muzeý 60000 m2 ýeri eýeleýän dünýäniň iň uly muzeýidir. Ol Parižiň taryhy ýadygärligi hökmünde kabul edilip, XII asyrda gurlan Luwr köşgüniň bir bölegidir. Luwr – bu diňe bir ajaýyp arhitektura ýadygärligi bolman, eýsem ol fransuz korollarynyň köşgi, dünýäniň iň abraýly adygan muzeýleriniň biridır.
1981-nji ýylda Fransiý...
Beýik Hytaý diwary
Miladydan öňki 475–221-nji ýyllar Hytaýyň taryhynda Çžango (Uruşýan patyşalyklar) döwri diýlip atlandyrylýar. Bu döwürde daşky duşmanlardan goranmak üçin Beýik Hytaý diwary gurlup başlanyp, milady 608-nji ýyla çenli dowam edipdir. Onuň gurluşygyna millionlarça adamlar gatnaşypdyr. Bu diwar umuman Hytaýyň demirgazyk günbaryna uzalyp gidýär. Huwanhe...
Dünýäniň iň beýik asma köprüsi
Siz bilýärsiňizmi, dünýäniň iň beýik asma köprüsi Hytaýda ýerleşýär. “Suspension Bridge” atly bu köpri dört ýarym ýylda gurlup gutaryldy. Hunan ştatynyň Dehang jülgesiniň üstünden gurlan bu köpri iki dagyň arasyndaky ýerasty geçelgeleri biri-birine birikdirýär.
Köpriniň ýerden beýikligi 355 metre ýetýär. Köprüden geçenler jülgäni ýok...
Täsinlikler dünýäsinden bölekler
Dünýäde iň kiçi şäher
Dünýäde iň kiçi şäher Horwatiýaniň çäginde ýerleşýän Hum şäheridir. Şäheriň ilaty 20 adamdyr (deňeşdirip görüň: iň uly şäheriň ilaty 23 milliondan geçýär). Şäher XI asyrda Rim imperiýasynyň şäherleriniň biriniň harabaçalygynda döreýär we şonuň netijesinde Hum şäher derejesini alýar.
Dünýäde ýagşyň iň köp...
Şemalyň oýny
Her ýyl Kaliforniýa ştatynda uly dabara bilen geçirilýän hasyl bäsleşiginde bir daýhan «Ýylyň iň oňat mekgejöwen öndürijisi» atly baş baýraga mynasyp bolupdyr.
Gazanan üstünligine gutlaglar tamamlanan dessine ol oýüne barypdyr-da, täze ekin möwsümi üçin taýýarlan tohumlaryny alyp, goňşularyna paýlap başlapdyr. Bu ahwaly gören ýerli h...
Hekaýa
Suw syzdyrýan setil
Gadym zamanlarda patyşanyň köşgüniň aşhanasynda işleýän bir adam bar eken. Ol adamyň bar işi aşhanany suw bilen üpjün etmek bolupdyr. Ol her gün köşkden gaty uzak bolmadyk bir guýudan suw daşapdyr. Bu işi etmegi üçin onuň iki sany setili, birem uzyn taýagy barmyş. Setilleri taýagyň iki ujuna asyp, taýagy hem egnin...
öň okanlara gülmek gerek däl
Meni täze öýe göçüreňzokmy? Günlerde bir gün Ependiniň bir goňşusy üýşmeleň edipdir. Ol üýşmeleňe Ependi hem barypdyr. Zyýapatyň eýesi oňat geýnüwli adamlary töre geçirip hormatlapdyr. Öý eýesi Ependiniň eginbaşlary onçakly gowy bolmansoň, ony aşakda, pesräk ýerde oturdypdyr, oňa onçakly üns bermändir. Ertesi gün Ependi gowy geýnip, ýenede Donuň içinde bolmanyma şükür edýärin Ata-babalarymyz durmuş tejribelerine esaslanyp, ata‑enäni sylamak, hormatlamak boýunça ogul-gyzyň öňündäki birnäçe borçlaryny işläp düzüpdirler. Ol borçlar, ata-ene bilen ogul-gyzyň aragatnaşygyndan edilýän adamkärçilikli talaplar asyrlaryň synagyndan geçip, ata‑babalarymyz tarapyndan kabul edilip alnypdyr we olar nesilden- nesle geçip, adamlaryň a... Söýgi barada ýapon ýazyjysy Masumi Toýotome şeýle soragy orta atýar: «Her kim söýülmek isleýär, bu dogry, emma söýgi näme we ol haçan, nireden tapylan zat, bilýärismi?». Bu sowala onuň öz düşündirişi hem bar. Masuminiň pikirine görä, dünýäde söýginiň 3 sany görnüşi bar. Olar «şert bilen», «sebäp bilen» we «her ýagdaýa garamazdan» söýmekdir. Ataly ogul unaş içmäge oturypdyrlar welin, ilki ogly aşy içip görüp: Çaga diýeniň düwmeli bolsa gowy, gudurap azar berse düwmesine basyp öçürer ýaly… — Bäh, fizika mugallymymyz bir gürrüňinde, «Jisim gyzanda ulalýar, sowanda-da kiçelýär» diýipdi welin, ugrunda bar ýaly-la-haw şoň?! Nasreddin ýaş wagtlarynda bir kerwensaraýda Afrikadan gelen täjirleriň düşläp, öz ýurtlarynyň täsinlikleri barada gürrüň bärýendiklerini eşidipdir. «Adam nädip kitap bilen höwrügip bilýärkä?! Göräýmäge, galyň, dörtburç, içem hatdan do-oly birgiden kagyzlar toplumydyr welin, onuň «oýny» kändir. Adamyny özüne şeýlebir dartar welin, sen goýaý! Bu nähili beýle bolup bilýärkä?» diýen ýaly soraglar kitap okamaýan adamlaryň köpüsinde döreýän bolsa gerek. Bu soraglar meniň özümde-de döräpdi dogrusy. Bir gezek şägirtleri dana Hing Şiden onuň mugallym hökmünde esasy wezipesini sorapdyrlar. Dana ýylgyryp: hytaý ýazyjysy Onda dünýä düňderiler ahyryn! Ganyň basyşy. Ganyň damarlaryň diwarlaryna basyşy ýüregiň garynjyklarynyň ýygrylma güýji bilen emele gelýär. Ol basyş damarlaryň hemme ýerinde birmeňzeş däldir. Damarlar ýürege näçe ýakyn bolsa, ganyň basyşy hem olarda şonça ýokarydyr. Şonuň üçin hem ganyň has ýokary basyşy aortada ýüze çykýar. Gan şepbeşik suwuklykdyr. Ol damarlar boýunça hereket... Uly adamyň bedeninde dyngysyz hereket edýän ganyň umumy mukdary 5 litre barabar. Şol mukdaryň 1/3-iniň ýitirilmegi bedene ölüm howpuny salýar. Ganyň ýitirilmegi dürli keselleriň netijesinde (ýara, çiş emele gelende) ýa-da damarlara şikes ýetende ýüze çykyp biler. Käbir keselleriň täsiri bilen bolsa ganyň lagtalanmak häsiýeti bozulýar. Şeýle ýagdaýl... Bir gün Mämmediň öýüne pişik girip ýaşamaga başlapdyr. Gelni, çagalary pişigi kowupdyrlar. Ýene gelipdir. Soň bu pişigi uzagraga zyňypdyrlar, ýene yzyna gelipdir. Dişiňizi sagdyn saklamak üçin 3 kanuny berk belläp goýuň: Naryň düzüminde aminokislotalaryň 15 görnüşi bar. Şeýle-de ol C,A,B,PP witaminlerine we kaliýe baýlygy bilen tapawutlanýar. Adam näçe ýaşynda bolsa-da, söýgä we mähre mätäçdir. Şonuň üçinem bizi gowy görüp, aladamyzy edýän adamlary özümize ýakyn duýýarys. Emeli ýa-da ýasama däl söýgi we mähir okuw-terbiýeçilik işiniň netije bermegi üçin hökmany suratda peýdalanylmaly gymmatlyklardyr. Söýgüsiz amala aşyrylan okuw-terbiýeçilik işi biderek kösençden ybaratdyr.
Günlerde bir gün Ependiniň öýüne giren ogrular tapan-tupan zatlaryny göterip gidipdirler. Muny gören Ependi hem olaryň söbügine düşüp gidiberipdir. Ogrular şol gidip baryşlaryna öýlerine ýetipdirler. Ependä gözleri düşen ogrular:
– Ýeri, siz nirä gelýäňiz? – diýip sorapdyrlar.
Onda Ependi:
Iý, donum, iý!
zyýapata barypdyr. Zyýapatyň...
Gülmek gerek
Ependiniň öýüniň öňünde bir bakjasy bar eken. Günlerde bir gün aýaly kir ýuwup, Ependiniň donuny bakjanyň içinde ýüpe seripdir. Ependi mundan bihabar eken. Ependi gije garaňkyda görse, bir adam bakjada ellerini serip durmuş. Ependi aýalyna:
– Eý, keýwany! Tiz bol, okumy-ýaýymy getir. Bakjam...
Perzendiň ata-enäniň öňündäki borçlary
Söýginiň görnüşleri
...
Ataly ogluň aş içişleri
— Eje, seniň şu gylygyň gursun, hemişe nahary buz ýaly edip, soňra öňümde goýýarsyň – diýipdir.
Atasy oglunyň gepinden çen tutup, aş sowukdyr güman edip, çemçäni dolduryp içipdir. Aş gyzgyn bolansoň, onuň agzy, bogazy ýanypdyr, gözi ýaşarypdyr. Ogly:
— Ata, nä...
ýene bir desse degişme
***
Men haýal ýazýan, sebäbi seniň çalt okap bilmeýändigiňi bilýän.
***
— Naharyň gyzgyndygyny!
— Aý, howwa, gyzgyndyr. Sebäbi otda bişdi-dä…
***
Kelläme papak geýs...
Bir desse degişme
— Hä, näme üçin beý diýýäň?
— Aý, häli günortanlar howa yssyka kepkam kellämi çalaja gysyp durdy, indi salkynladam welin halparyp du-ur…
***
Eger-de düýşüňiz...
Molla Nasreddinden degişmeler…
Nasreddin şol bada kerwensaraýa tarap eňýär-de, bilesigeliji mähelläniň arasyna goşulyp, uzak ýerden gelenleriň gürrüňini diňläp başlanmyş.
Täjirleriň biri:
— Hebeşistan diýen bir ý...
Kitap – adamzadyň iň uly açyşy
Mugallymyň wezipesi
— Siz ony bilersiňiz — diýipdir.
Ertesi halypanyň şägirtleri «Baky dag» diýlip atlandyrylan dagyň jülgesinde birnäçe wagtlap ýaşamak üçin ol ýere şaýlanypdyrlar. Daň säher bilen olaryň ählisi gerekli goşlaryny jemlä...
Söýgi hem ýigrenç
Adamy söýmek üçin uzak wagt gerek, emma ony ýigrenmek üçin, belki, wagt hem gerek däldir. Şol sebäpli söýginiň ýigrenje ýazan ýagdaýyna tersleşik diýilýär, ol bolsa sähelçe, göz açyp-ýumasy salymda bolup geçýär.
Adamy gowy görmek ýeňil-ýelpaý iş däl, emma şol söýginiň synmagyna birje pursat ýeterlik, ada...
Ependiden degişmeler
Günlerde bir gün Ependiden:
– Näme üçin adamlaryň köpüsi ber-başagaý bolşup, çar taraplara gidip barýarlar? – diýip sorapdyrlar.
Onda Ependi:
– Eger hemme kişi bir tarapa gitse, ýeriň şol tarapy agralyp, dünýäniň düňderiläýmegi ahmal ahyryn! – diýip düşündiri...
Ganyň damarlar boýunça hereketi
Gan akmakda ilkinji kömek
Mämmediň pişigi
Mämmediň nerwisi potologa diräpdir. Ol:
– Keýwany iýer ýaly zat sal, bu haýwany çöle zyňjak – diýip gidipdir. Dört-bäş sagatdan soň Mämmet çagalaryna jaň edi...
Degişmeler
1. Günde iki gezek dişiňizi ýuwmaly.
2. Ýylda iki gezek stamatologiýa gitmeli.
3. Ýene-de belläp geçmeli zat, başgalaryň işine burnuňyzy sokmaly däl.
***
Gorkýan zadyňyz başyňyza geler diýýärler. Men Çehow köçedäki e...
Naryň peýdasy
***
Naryň, adamyň ganynynyň düzümindäki gemoglobiniň mukdaryny artdyrmakda peýdasy köpdür. Haçan-da ganazlyk keseli howp salsa, nar iýmek maslahat berilýär.
***
Naryň...
Söýginiň ähmiýeti