Biz şeyle bir itilip kakylan bir halkyn nesli welin hemmamizde ygtybar we hormat görme açlygy bar. Adam yerine goyulmak, ygtybar we göryan bu hormatymyzyn açyk bir şekilde aydylmagy diysen hoşumyza gidyar. Yüzlerçe yyl, öninça patyşalaryn esirek we eljirek hakimiyetleri, bir partiya rejiminin ynsapsyz basgysy bilenezilen, günasiz yere jezalandyrylan, türmelerde süründirilen, manysyz söweşlerda tyllara goyberilip öldürilen ynsanlaryn agtyklarynda bir “eldegirilmezlik” küysenjinin bolaymaly zat yagdayina gelmegi her yagdayda da tebigy görülmeli dal. Yalnyşyanam bolup bilerin welin bizin ygtybar we tokunulmazlyk simwolumyz, köplenç oba halkydygymyzdan bolsa gerek, bir “başlyk” figurasynda somutlaşyar(janlanyar). Bu jemgyyetin erkekleri name bolmak isleselerem göya “başlyk” bolmak isleyan yaly. Arler ayallarynyn, kakalar çagalarynyn başlyklary bolyar . Başlyklar, syyasatçylar, mafiya reysleri(baştutanlary), özlerini edil döwletin özi hasaplayan döwlet işgarleri has uly toplulyklara, yygynaklar “başlyk” ’lyk edyarler. Ve itibarla saygıdeğerlerinin ortak ölçüsü korkutmak oluyor. We ygtybar bilen hormatlarynyn ortak ölçegi gorky boluberyar. Halkymyza şeyle bir seredin. Burada en büyük itibarı silahlı olanlar görüyor.Barde in köp ygtybary eli yaraglylar göryar. Çünki olar gorkuzyar. Mafiya reyslerem bu ülkede hormatly we ygtybarly adamlar, hat-da köpüsi döwlet bilen ortak iş eden uly “watansöyerler”, sebabi ellerinde yaraglary bar. Değişik sıfatları değişik kılıkları olan bir ağalar kalabalığı toplum piramitinin üst katlarına yerleşmiş vaziyette. Üytgeşik ssypatlary üytgeşik gylyklary bolan bir başlyklar yygyndysy, jemgyyet piramidasynyn üst gatlaryna yerleşen yagdayda. Hemme başlyklar yaly sözlerinin çekeleşmesiz we garşy görman kabul edilmegini isleyarler. “Yaranjan” göryan töweregindaki ynsanlary isleyşi yaly ezmekden şöwk alyarlar Yeke bir ayala başlyklyk etmekden gujaman bir yygynda edilen reyslige çenli uzanyan bir reyslik zynjyry bilen sarylyarys. We bu başlyklar zynjyrynyn içinde bir gorky iyerarhiyasy emele gelyar. Her başlyk özünden biraz uly başlykdan gorkyar. Tuhap bir degişme yaly, gorkutyan herkim aslynda öldir yaly gorkyar. Sebabi olar üçin gorky we gorkuzmak indi ömürlerini kesgitleyan in esas ölçeg. Herkimin gorkyan birileri bar. We gorkudan gutulmak isleyan herkim yene biraz köprak adamy gorkuzyp güyçlenmek üçin depelenyar. Biraz dykgatly seredinizde gorkuzyan herkimin içinde aslynda bir gorkagy göryarsiniz. Korku “korkutanların” hayatında öylesine büyük bir yer tutuyor ki sonunda neredeyse bütün toplumdan korkup, bütün toplumu korkutmak için uğraşmaya başlıyorlar. Gorkuzyanlaryn hemmesinin aslynda gorkyandygyny görüp bilmeyan yaşlarymyzyn köpüsi bolsa, ya para bilen ya da dereje bilen gorkuzyanlaryn arasyna goşulmagy arzuw edyar. Adamlar bilen gepleşeninizde gorkuzmagy nahili de bir şehwet bilen arzuwlayandyklaryny göryarsiniz. Olar gorkynyn öyjüklerine çenli yeketak belirleyji faktor halyna gelen bir jemgyyetin çagalary. Gorkuzyp gorkudan gutulmak üçin deprenyarler. Gorkuzdykça da hasam gorkyarlar. Bu halayykda gorkuzyanlaryn ya da gorkuzmagy küyseyanlerin kandigine gynana gynana göz yetiryarsiniz. Bular gorky yumagynyn içine girmek bilen gorkudan gutulaymajaklaryny bilmeyan yaly. Gorkuzmagy bilyarler emma gorkmazlygy bilenoklar. Hat-da gorkmazlygyn mümkindigine de ynananoklar. Gorkaklar üçin “gorkusyzlyk” yaly bir mertebe yok, olar üçin barylyp bilinayjek yeke menzil gorkuzyjy bolmak. Hakykatda bolsa gorkusyzlyk bar. Hiç kimi gorkuzmazlyk we gorkmazlyk. Bilyan bu kyn. Çünki korkmazlyk üçin adamzat güyji we kadyrlygy pulda, yaragda, derejede dal, eysem etyan işinde gözlemeli. Öz bilgisine, energiyasyna, zehinine güwenen, güwa geçip biljek birini kim gorkuzyp biler? Öz işini onaryan biri güyçli bolubilmek üçin nama gorksun? İşini onarmak, ol işi dünyanin her yerinde edibilmek manysyna gelyar. Sizinçe bu ülkede işini, dünyanin her yerinde özüni kabul etdirip biljek derejede naçe kişi bar? Bilmedim, belki çişiren bolup bilerin welin men bir halayykda işini gowy bilyanlerin sany bilen gorkynyn ters proporsiyonaldygyna(oranly) ynanyan. İşini gowy bilyanlerin sany artdykça jemgyyetdaki gorky we gorkuzyan başlyklaryn sany azalyar, işini onaryanlar azaldykça da gorky köpelyar. We çagalarymyza işini gowy bilmegin güyjüni we gorkmazlygy dal, gorkuzmagyn we gorkuzanlaryn “mukaddes” ‘ligini öwretyaris. Barybir bu döwletde işini gowy onaryp da dünya möçberinde kabul gören ildeşlerimizin başyna gelenler “mukaddeslik” ölçegimizin nahili de tersine bina edilyandigini görkezyar. Biz gorkyarys. We biz dine gorkuzyanlara hormat goyyas. Gorkuzyanlarynam aslynda gorkyandygynyn parhynda bolmany... We gorkmazlygyn nahili bir güyçdigine düşünmani... Ahmet Altan originaly üçin...