Taýýarlan:@Agashka
1.Çingiz han dünýä inende, oňa Temuçin ady berildi. Geljekki hökümdaryň kakasynyň ýeňip biljek harby ýolbaşçysyna-da çagyryldy
2. Çingiz hanyň kakasy 9 ýaşynda, Ungirat urugyndan bir ogul we 10 ýaşly gyza öýlendi. Bu nikada 4 ogul we 5 gyz dünýä indi. Alangaanyň bu gyzlaryndan biri, kakasynyň ýok ýerinde döwleti dolandyryp başlady we şonuň üçin "şa gyzy" diýen ada eýe boldy
3. Çingiz Han 10 ýaşyndaka, öz doganyny öldürmäge het edipdir. Bu awdan getirilen ýyrtyjynyň arasyndaky gapma-garşylyk sebäpli bolup geçdi. Häzirki Mongoliýada Çingiz hana bagyşlanan köp ýadygärlik döretmek mümkin boldy, sebäbi bu döwletde ol milli gahryman hasaplanýar.

4.Çingiz" ady "suwuň hojaýyny" diýmegi aňladýar
Çingiz han dinastiýa nikalaryndan gowy peýdalanypdyr. Soýuzdaş hökümdarlara öz gyzlaryna öýlendi. Beýik mongol hanyň gyzyna öýlenmek üçin hökümdar ähli aýallaryny sürüpdir, bu bolsa mongol şa gyzlaryny tagtda birinji hatara çykaran. Şondan soň goşunyň başyndaky ýarany söweşe gitdi we derrew söweşde öldi we Çingiz hanyň gyzy bu ýerleri dolandyrdy. Çingiz hanyň beýleki iki aýaly, tatarlar Jesusi we Yesugen uly we kiçi aýal doganydy. Şol bir wagtyň özünde kiçi uýasynyň özi uly aýal doganyna hanyň dördünji aýaly bolmagy teklip etdi. Ol muny toý gijesinde etdi. Yesugen adamsyna bir gyz we 2 ogul dogurdy
5.Çingiz hanyň iň uly kampaniýasy Jin imperiýasyna garşydy. Ilkibaşdan beýle kampaniýanyň geljegi ýok ýalydy, sebäbi Hytaýyň ilaty 50 million, mongollar bolsa bary-ýogy 1 milliondy.
6.1204-nji ýylda Çingiz han Köne Uigur ýazuw ulgamy diýlip atlandyrylýan Mongoliýada ýazuw ulgamyny döretmegi başardy. Hut şu ýazgy häzirki döwre çenli yzygiderli ulanylýar. Aslynda, mongol goşuny tarapyndan basylyp alnan uýgur taýpalaryndan alyndy.
7.Onuň portreti 1990-njy ýyllarda Mongol banknotlarynda Çingiz han garşydaşlarynyň gulaklaryna we gözlerine eredilen kümüş guýupdy. Şeýle hem, adamyň oňurgasy döwülýänçä, ýaý ýaly adamy egmegi gowy görýärdi
8.21 ýyllap höküm süren Çingiz han, 30 million inedördül kilometrden gowrak meýdany basyp almagy başardy. Bu, tutuş adamzat taryhynda beýleki hökümdarlaryň basyp alan ýerlerinden has uly territoriýa. Taryhçylaryň pikiriçe, 9.Çingiz hany "ot ýakan" atasy diýip atlandyrýarlar.
10.Çingiz han aýallary hakykatdanam gowy görýärdi we her ýeňişinden soň özi we goşuny üçin iň owadan ýesirleri saýlady. Beýik han hatda gyrnaklarynyň arasynda gözellik bäsleşikleri geçiripdi. Bu topragy basyp alyjy Pekini we Demirgazyk Hytaýy doly gözegçilik astynda saklamazdan ozal 500 000 hytaý söweşijisini ýeňmegi başarypdy.
11. Çingiz han, adam näçe köp nesil bolsa, şonça-da möhüm ähmiýete eýe diýip pikir etdi
12.Bu beýik hökümdar 1227-nji ýylda 65 ýaşynda aradan çykypdyr. Onuň jaýlanan ýeri toparlara bölünýär we ölüminiň sebäpleri belli däl. Çingiz han, hiç kimiň biynjalyk bolmazlygy üçin mazaryny derýa gark etmegini isledi


Indiki mowzuk:Gün barada 10 sany gyzykly fakt.