awtory Allaberdi Durdyýew sungat synçysy. Shükür bagshy Eýrana gidip, Mämmetýar hanyñ sazandasy Gulam bagshy bilen çakyny alyshansoñ, zyndanda ýatan agasyny ýurda alyp gelýär. Bu wakany "Shükür bagshy" kino filminde bilýärsiñiz. Olar dagyñ kötel ýollaryndan gijä-niñ bir wagtyna çenli ýöräp halys ýadadylar. Ahyry obalaryna golaý gelensoñlar, dagyñ baýyrlaç eññidinde dynç almak üçin düshlediler. Çünki Shükür bagshy obalaryna barsa, mähelläniñ dynç almaga goýman, dashyna üýshjegini bilýärdi. Shonuñ üçin ol agasy bilen dañdana çenli gözleriniñ awusyny almak üçin atlaryny ota göýberip gyshardy. Agasy shol bada uklady. Shükür ýyldyzlary petreship duran dury asmana seredip esli wagtlap uklamady. -Çapyk han ilerik gitjek bolamda "Iş bitirip gelseñ-ä gowy zat welin, ýöne eliñi-aýagyñy dañyp atyña ters mündürip kowup göýberäýseler gerek" diýip, gyjytly sözüni aýdypdy. Hudaýa shükür, ony etdirmedik, agam gowushdy diýip, içini gepletdi ýatdy. Ahyry onuñ begenji, büýsanjy, tolgunmasy süýji arzuwlar bilen utgashyp, soñy düýshe ýazyp gitdi. ...Ýañy dogan günüñ tygy ýüzüne degensoñ Shükür bagshy syçrap ýerinden galdy-da, gapdalynda ýatan agasyna seretdi. Zyndanda oturyp gaty ýadan bolara çemeli, ol süýji ukuda ýatyrdy. Onsoñ Shükür ho-ol ashakda ýaýylyp ýatan küren oba seretdi. Ol oba Shüküriñ öz obasydy. Oba uzakda bolsa-da belent baýyryñ üstünden täze dogan günüñ shöhlesine edil eliñ aýasynda ýaly görünýärdi. Oba oýanypdyr. Her ýerde, her ýerde-de tamdyryñ agzyndan çykýan tüsse guýlum-guýlum bolup dik asmana galýardy. Han-ha eýýäm sygyr çopanam mal sürüsini öñüne salyp örä ugrady. Kim atly, kim eshekli, obadan saýlanyp barýan adamlaryñ hersi bir tarapa haýdashyp barýardy. Shükür ot ýakdy. Tüñçäni jürnükdäki suwdan dolduryp oduñ gapdalynda goýdy. Onsoñ ol ýenede obasyna tarap seretdi. Oba parahatlykdy, shadyýanlykdy. Gidenine sähel gün geçenem bolsa, Shüküriñ göwnüne köp wagt geçen ýalydy. Hanha, obanyñ günbatar çetindäki Mälikgul aganyñ töweregi gaýda-gaýmalashyk. Ol bü gün toý tutýandyr. Ol maña "Shükürjan, biz toýumyza Durdy bagshyny çagyrjakdyrys weli, añyrujy ýetiship bilseñ, senem ýetishjek bolawergin" diýipdi. Heý Durdy bagshy, Durdy bagshy… Damanañ piri Durdy bagshy, sen geçen ýaz Bagyrda bir toýda aýdym aýdañda menem ýanyñda saz çalypdym. Shonda sen birden dik asmana galyp, birdenem pessaýlaýan zaryn owazyñ bilen oturanlaryñ gözüne ýash aýlapdyñ. Aýdymy zaryn aýtmakda o dünýä bu dünýä sen ýaly barmyka? Shol taýda: "Dünýäni bir gözde gören. Adyl bolup älem soran. Döw-peri patyshah bolan, Shahy Süleýman galmady" diýip, bozlañda öýden içre Amanaly aga: Köñülde arman çohdur, bu nalysha ýürek parlandy" diýip, bagyryberipdi. Howwa nesip bolsa bu gün agsham toý bolar, Durdy bagsham geler. Gör bu zatlary, üsti-üstüne hezillik. Ynha, Mälikguly agañ, toýunada ýetishdim. Anha: eýyäm ýarysha hyýaly bolan ýigitlerem atlaryny gezdirip bashladylar. Shükür obasynyñ shu günki parahatçylygyny özüm gazandym hasap edýärdi. "Eýsem-de bolsa, parahatlyk bolmanam bilerdi..." Shükür öññunki alamana gidiljek bolshy ýatlady. Çapyk han obanyñ ýigitlerini ho-ol görünýän gyzgylt öwsüp ýatan takyra ýygnapdy. Anha, shol ýer at toýnagynyñ yzyndan ýaña edil petir bezelen ýaly bolup ýatyr.Olara ýolbashçylyk etmeli Çapyk han agzyndan ak köpük saçyp gazaba münýärdi. Shol takyrlyga ýygnanan atlylar Shüküriñ zyndanda ýatan agasyny halas etmek üçin Mämmetýar han bilen çaknyshyga gitmelidi. Gan döküshükli urush bolmalydy. ...Shüküriñ Gulam bagshynyñ durshy bilen düwmeli bezelen piliñ üstünde saz çalyp gelshini görüp sussunyñ basylanyny agasyna aýdasy geldi. Öte keýpi çaglykdan hem bitirip gelen ishine çäksiz büýsanjy sazandany diyseñ joshdurdy. Ol haýdap baryp beýlede otlap ýören atyñ ganjygasyndan asylgy keçe gaply dutaryny aldy. Gelibem agasynyñ edil bash ujunda oturyp saz çaljak boldy. Ýöne bolmady. Ertiriñ dag tarapdan öwüsýän pessaý şemalyna bash atýan goñürbashlar sazandany haýsy saza bashlasa ýalñyshdyrdy durdy. Bir sazyñ kakuwyna bashlasa, goñurbashyñ tolkuny onuñ elini çashdyrýardy. Ahyry sazandanyñ eli hem goñurbashlaryñ hereketine gara kakuw edip bashlady, ýöne welin diñe kakuw bilen saz bolýarmy name. Esli wagtlap goñurbashlaryñ tolkunyna görä dutaryny kakdy oturdy, kakdy oturdy… Birdenem sazandanyñ barmaklary bash perdäniñ üstünden indide biçak büýsançly owazlary düwmelendirip-düwmelendirip göýberdi. Onsoñ shol bir saz taslamasyny gaýtalap oturan sazandanyñ barmaklary bäshinji perdä bardy-da uçursyz inçe äheñli saz öwrümlerini hem öñküleriñ yzyna sepläp göýberdi, weli, täze bir aýakly-bashly sazyñ sudury boldy duruberdi. Täze taslanan sazy Shükür gaýtalap birneme bishirdi.
Goñurbash mukamy.
-
Bagyr
13 years ago
- Yegen sagja bola maglumatyn un elin gozun dert gormesin yenede maglumatlar bar bolsa yetirip durawer! Tuweleme menem obamy yatlapdyrlar!)))
-
Friendship
13 years ago
- Elleriñe saglyk, yegen! Sag bol, sheýle gyzykly eserleri ýetirip duryanyña!
-
Yegen
13 years ago
- Sag boluñ dostlar sizede, okap baha bereniñize! Men bir çeshmeden okapdym Shükür bagshy diñe agasyny däl, ol bir gezek Dykma serdaram ýesirlikden boshadypdyr. Dykma serdar bir gezek Eýrana alamana gidende shol ýerde ýesir düshüpdir. Shol wagt Shükür bagshy iki tarapa urush etmän parahatçyly ýagdaýda Dykma serdary ýesirlikden boshadýar. Shol ýerde-de ol bir sazyñ mukamyny döredýär. Ol taryhy okan-eshden bolmagyñyzam mümkin, ýene bir aýlawda shol taryh hakda-da ýazaýaryn hökman!
-
Tourist
13 years ago
- Nesip bolsa...
Yegen 13 years ago- Dowamy:
Onsoñ naýza boýy galan günüñ ýylysyna meýmiräp ýatan agasynyñ egninden silkeledi.
-Agasy, agasy! Tursana, seb bi sazy diñläp görsene, tur indi, hanha obamyz görnüp dur, çaltrak tur, çaýsyradygam. Anha, tüñçede gaýnady. Men çaý demleýänçäm ukudan açyl hany…
-Be, içi zeýili zyndan meni gowy söküpdir, diýip, Shüküriñ agasy birki owurt ajy çaý içensoñ ýuwashja dillendi.
-Hany, ýañy saz diñle diýdiñ weli, çal, eshdeýli.
Shükür agasy ýatyrka taslan sazyny öñden türgenleshen sazy ýaly edip uly hyjüw bilen çaldy. Agasy börtüläp duran gabaklaryny galdyrman esli salym durdy. Shol oturshyna-da Shüküre sorag üstüne sorag oklady.
-Bi sazy ön-ä çalañokdyñ, sheýle dälmi? Ỳogsada bu sazy kimden öwrendiñ?
-Hiç kimden öwrenemok agasy.
-Onda bu saz name asmandan indimi?
-Ỳok, agasy, bu sazy shu ýerde tapdym. Özüm düzdüm.
-Ỳogsa-da, bi sazy nädip düzdüñ. Äl gowy saz ekeni-aýt!…
-Agasy, bu sazyñ kakuwny-ha shu shemal ugruna tolkunýan goñurbashlardan aldym - diýip, töweregine göz aýlady. - Ine bu düwmelendirip çalynýan buýsançly ýerlerin-em, seni zyndandan boshadynyma bolan begenjimden aldym.
Onsoň Şükür birneme çekinjeñlik bilen ýüzüni agasyndan ters tarapa sowdy.
-Sazyñ iñ soñky bölegi name, Ataly agañ gyzy Akjagül ýadyma düshdi weli, birden elime geläýdi. Ynha agasy, bu saz-ha sheýle düzeldi. Bu meniñ ilkinji saz düzüshim. Nähili gördüñ, diñleseñ boljakmy?
-Gaty bolar Shükür jan, diýseñ buýsançly saz. Berekella inim! - diýip, Shüküriñ agasy ashakda ýaýylyp ýatan küren oba göz aýlady. Ỳolboýy ýüzi açylman gelshine ilkinji gezek Shüküre seredip ýylgyrdy. Inisiniñ egnine elini goýdy.
-Ỳör, inim, çaltrak baraýly, gelnejeñem gözi ýoldadyr, jigileñem göresim gelip gitdi. Özüñem indi hergiz saz çalañda, ilki bilen ýañky Goñurbashdan bashlagyn.
-Bor agasy.
Ine agzalar, Goñurbash mukamynyñ döreýish taryhy gysgajyk shulardan ybarat. Bu mukam nesilden nesle geçip biziñ döwrümize çenli gelip ýetipdir. Ony bagshylarymyz, sazandalarymyz shu günlerde hem çalýarlar!