Nurberi han Nurberi han 1820nji ýylda Gökdepede dogulýar.1880nji ýylyñ ortalarynda hemşol ýerde aradan çykýar. Nurberi han 1850nji ýyllaryñ aýagynda 1880nji ýyla çenli Ahalyñ hany bolupdyr we ömrüniñ ahyrynda Ahalyñ we Marynyñ hany bolupdyr. 1850nji ýylyñ ahyrynda Ahalyñ merkezişähri bolan Gökdepede uly maslahat bolýar.Oña Türkmen topragynyñ dürli künjeginden Hanlar ,Serdarlar,Ýaşulular,Aksakgallar we beýleki parasatli wekiller çagyrylýar. Maslahatda baryp,Görogli begden –soltandan(8-9nji asyrda)tä Şirgazy han zamanyna çenli Teke Türkmenleriniñ 18sany baş hanlygynyñ bolandy barada söhbet açylýar.Şirgazi han zamanynda Tekeleriñ baş ýaşulusy orazmämed ogly döwletmämed düýegöz agadan başhanlygyñ keýmir köre, ondan Annaseýit wekile,ondanam Myrat serdarageçişi, 1819nji ýylda Myrat serdar ölenden soñraky 30 ýyllykda bolsa Tekelerde bir näçe gala hanlary bolup,baş hanlygyñ bolmandygy hakda gürrüñ edilýär. Uly söweşlerde han ornuna orta çykarylan gala hanlaryñ iñ ekabyry Garaoglan hanyñ (Nurberdiniñbabadaşy,baba onbegiñ ogly)1819-20nji ýyllarda diýen wagty eken. Emma baş han bolmak üçin ýedi şertiñ zerur bolanlygy sebäpli,ol baş hanlyga göterilmeýär. Umuman,şol mejlisde mongol talañçylary we beýleki gaýry ýatlar tarapyndan uly zarbalar urulyp,bir-birindençetleşdirilen Türkmen taýpalarynyñ ýagdaýy barada pekirler orta atylýar. Esasan hem Eýranly,Russlar we beýlekigelmişikleriñ jansyzlarynyñ derdinden çarwalara we beýlekilere rahatlygyñ ýokdygy,hemme taraplaýyn halka ýarajak,ortak,ekabyrýolbaşçynyñ zerurdygy ýaly ençeme meselelere garalýar. Şonda şeýle ýolbaşçylyga iki adam : Nurberdi döwletýar bay ogly ( Ak wekillerden)hem-de Hajygurbanyñ ogly Mämetwli kazynyñ agtygy,Ak kazynyñ çowlygy Orazmämet han(Gara goñurdan)görkezilýär. Olaryñ ikisi-de öz tire- uruglarynyñ hany eken.Saýlaw mejlis hakyky alnyp barylýar.Haçanad sese goýlanda Orazmämet han artykrak ses alýar.(şol wagtlarda gol galdyrylman,ses sanalar eken ). Emma örän paýhasly hem-de halatly serdar Orazmämet hanlygy öz üstünden aýyrylmaklarynyhaýyş edýär. Öz çykyşynyñ ahyrynda şeýle diýýär : --Owaly biribaryñ güwäliginde men hanlyk ornuny Nurberdi döwletýar baý ogluna bagyşlaýaryn,çünki ol gadymy Bas eýamynda ýaşululyk eden Keýmirden öñki Teke Türkmenleriniñ aksakgaly Döwletmämet düýegöz aganyñ tälimini alan Anan onbeginiñ izidyr. Muny atasy Mürrük baý,kakasy Döwletýar baý hem örän çörekli- çekimli adamlardyr.Onsoñ ynanç- yktygatda,adalat-päklikde,güýç- gaýratda hem akyl- paýhasda,delewarlyk- herbaplykda,söweş-syýasatda Nurberdini biz tanaýarys.Agyr ile başbolmakda pysgal- döwletliligem wajypdyr.men öz rysgalymdan närazy däl,ýöne uly iliñ öñünedüşerlik rysgalymyñ ýokdygyna-da gözüm ýetýär.Bular bolsa ata-baba rysgallyçykymly,çörekli- hamyrhana ugurdyr. Galyberse-de,onuñ okap ýazyp bilmegi,golunyñ has giñ bolmagy,menden artyk ýerleridir.Han bolmak üçin goly giñligem gerek ahyryn.Il-günden nökerlige çekmeli,olary at-ýarag bilenem üpjün etmeli. Tekeçilikde ilden algyt-salgyt ýygnamaklygyñ ýokdygyny bilýänsiñiz.Garaz „Goly giñiñ goly uzan ýerine ýeter,goly ýukanyñ eli ýakasyna- hyrçyna ýeter„ diýileni-dä,şu nokdaý nazardanam men hanlyk- ýaşululykmertebesine öz razylygym bilen sesimi Nurberde bagyşlaýaryn… Başga-da ençeme çykyşlar bolýar.Maslahat-mejlisiñ esasy guramaçy-kethudasy örän dilewar hem adalatly Atajyk molla (Nyýazdurdy mollanyñ ogly) sözüni jemläp pata berensoñ, „Hangöter „ dabarasy başlanýar. Şeýlelikde,Nurberdi döwletýar baý ogly hanlyga göterilýär.Nurberdi juda uzyn boýly,soñkbaşy iri,eginlek, süýrüRäkden uly kelleli, tüññüräk mañlaýy giñden ýaban,göniburunly,garasy köpräk goýun gözli,gaşlagrak,bugdaýreñ Gyzgylt ýüzli,az-zu sözli,diñlemegi söýýän,synçy ýiti nazarly,ynanç- yktykatly,nebsinden ynsaby ýokary,rehimli hem gazaply,ýürekli,gahar-gazabyna erk edip bilýän akyl- paýhasly,söweş-syýasatdanbaşy çykýan,berk bedenli Sabyr- kanagatly,Türki sowatly sada adam bolupdyr. Ol Anan onbegiñ ýuwlygy,Garry baýyñ çowlygy,Mürrük baýyñ agtygy,döwletýar baýyñ bolsa ogludyr.Nurberdiniñ Üç aýaly bolupdyr (Nurigözel,Rabygözel,Güljemal).Olardanam önen ogullary: Berdimyrat batyr,döwlet beg,magtymguly han,Garry han, Ýusup beg,Magtymguly hanyñ ogly Mürrük han,onuñ ogullary Suhanguly,Ata webaşgalar Ata onbeginiñ doganynyñ kowumlarynyñ biri-de Baba onbeginiñ ogly Garaoglan handyr.Ol Nurberdi bilenbabadaş garyndaş. Nurberdi – Teke – Togtamyş – wekil – ak wekil – Garaýörme – onbegidir.

Köneler, Multikaga tarapyndan 13 years ago
Teswir ýazmak üçin Içeri gir