Salam doslar,kop wagtdan bari ish bn tema achmanada wagt yok.Bugun dynch gunden peydalanyp siz uchin gyzykly temalaryn birini paylashayyn diydim.

Nobel baýragy -ajaýyp ylmy gözlegler , oýlap tapyşlary ýa-da medeniýete ýa-da jemgyýete goşan goşantlary üçin her ýyl berilýän iň abraýly halkara baýraklaryndan biridir .

Nobel baýragynyn ady ALFRED NOBEL adyn bn baglanyshyklydyr.
Alfred Nobeliň 1833-nji ýylyñ 21-nji oktýabrda Şwesiýa we Norwegiýa arasyndaky Soýuzynyñ mühendis maşgalada eneden bolyar. Ol himik , inžener we oýlap tapyjy hokmunde tanalyar. 1894 - nji ýylda Nobel ýarag öndürijisi bolan Bofors metallurgiýa konsernini satyn alyar . Nobel yashan ömründe oran kop baýlyk toplady. Girdejisiniň köpüsini partlayjy dinamidi oylap tayar we sondan gazanyar
1888 - nji ýylda Alfred Nobeliň dogany Ludwig aradan chykyar .Bu habary habarchylar ýalňyşlyk bilen gazetlerde Alfred Nobeliň özi olendigi barada yalnysh maglumat yayrayar.Shol maglumatlardan son Alfred Nobel Fransuz gazetlerinin birinde ozi hakda makala chap edilenini okayar.Makalanyn ady "ölümi Satyjy ölen" atly makalady.
Bu makalany okap Albert oran agyr yagdaya dushya,ol ozi hakda adamlaryn nahili erwet pikirdedigine gaty erwet gynanyar.Shondan son Albert partlayjy maddalary yasamagy bes edyar we nahilidir bir peydaly ish edip ozi olenden sonam adamlar ony gowy pikirde yatlap yormegini islapdir.Bu barada ol gaty kop oylanypdyr we ahyr bir karara gelipdir.
Shol wakadan son kop yyl gecmanka Albert Nobel aradan chykyar.Ol olmezinden ozal wesyet galdyryar.
Nobeliň wesýeti
“Meniň ähli gozgalýan we gozgalmaýan emläklerim ýerine ýetirijilerim tarapyndan suwuk gymmatlara öwrülmelidir we şeýlelik bilen toplanan ahli maýam pul gornushin owurdip ygtybarly banka ýerleşdirilmelidir.Sonra ol emlagimi adamzadyn yashayshyna,ylmyn osmegine goshant goshan adamlara paylap bermeli diyip ayydyar.Nobelin emlagi bäş deň bölege bölünmelidir we shu ashakdaky ylmy achyshlar eden adamlara berilmelidir
1.Fizika pudagynda oýlap tapyshlyga
2.himiýa pudagynda iň möhüm açyş eden adama 3.Fiziologiýa ýa-da lukmançylyk pudagynda iň möhüm açyş etjek adama;
4.dördünji - idealistik tendensiýanyň iň görnükli edebi eserini döredýän adama ;
5. Halklaryň ýygnanyşygyna, gulçulygyň ýok edilmegine ýa-da bar bolan goşunlaryň azalmagyna we parahatçylyk konwensiýalarynyň wagyz edilmegine iň möhüm goşant goşan adama ...
Baýrak gowşurylanda dalaşgärleriň raýatlygynyň hasaba alynmazlygy hem bellenip gecilyar.

Bu ilkibaşda şübhe bilen kabul edildi. Nobeliň köp sanly garyndaşy wesýetiň hakyky däldigini yglan etmegi talap etdi. Diňe 1897-nji ýylyň 26-njy aprelinde Norwegiýanyň Storting tarapyndan wesyetin hakykylygy tassyklandy. Nobeliň wesýetini ýerine ýetirijiler, sekretar Ragnar Sulman we aklawçy Rudolf Lilekwist, isleginiň ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek we baýrak gowşurylyşyny guramak üçin Nobel gaznasyny guradylar.
Shondan son her yyl ylymyn osmegine,adamlaryn parahat yashamaklary ugrunda alada edip,achys eden adamlara Nobelin emlaginden pul sylagy berilyar.
Nobelin wesyeti esasynda achyshlara berilyan pul sylaglary 5 ugur boyuncha berilyar.Shonun un her yyl Nobel bayragyn eyeleri yglan edilyar.Olar has ylmy achyshlarda tapawutlanan adamlara berilyar.
2020-nji yylda hem Nobel bauragyna mynasyp bolan adamlar oktyabr ayynda belli boldy we bu bayrak 2020-nji yylyn dekabr ayynda gowshurular.