mi̇llät üçün ölüş färzdur leki̇n yaşi̇maq qärzdur qandaqla bolmisun bir türk balisiniŋ milliy hissiyatini yoqlasaq uniŋ öz milliti vä öz yurti üçün ölüşkä hazir ekänligini aŋlaymiz. yeqin vä uza tariximiz buni oçuq ispatlaydur. bu bolsa bizniŋ millitimizniŋ yaritilişida bar bolup uniŋ qan tomuriġa ornaşqan yüksäk bir xislätdür. bizniŋ millitimiz bar ekän bu xislät bardur. bu xislät bar ekän bizniŋ millitimiz yoqalmaydur. oġuz xan, baġatur xan, tolun xan, atila xan, tümän xan, qutluq xan, çingiz xan, aqsaq tämür xan, sultan silim han vä atatürklärkä oxşaş büyük milliy qährimanlirimizni yätüştürüp tilimizni dünya tillär içidä şäräflik bir orunġa igä qilip yaşatqan närsä, änä şu xislät idi. bu günki kündä vä häm kelicäkdä millitimizni härbir falakätdin saqlap uni yaşatidurġan närsä yana şu xislätdur. aniŋ üçün bu yüksäk milliy xislitimizni bar küçimiz bilän saqlişimiz lazimdur. bu günki kündä bütün xälqimizniŋ diqqitigä täyişlik bir mäsilä bardur. u bolsa xälqimizniŋ milliy hissiyatini siyasiy qural qilip näticidä millitimizni äbidiy qul qilişdin taşqiri milliy barliqimizni yoq kiliş yolidiki suyiqäsd planidur. bu planniŋ äŋ canliq ifadisi şiŋ si säy idi. şiŋ si säy millitimizni vä milliy barliqimizni yoq qiliş yolidä özigä bäk qöp tosqunluq qilidiġan milliy birlikimizni yoq qiliş yolini tutup (14 ulus) degän parçilaş vä bölüş siyasitini ortiġa çiqardi. türkistanda häqiqatdä 14 ulus bar mu? zoŋli atimiz cänabliri sän min cuyniŋ birinci därsidä (şiŋcaŋda bir milyon artuġraq müsliman türklär bar ) degän idi, ölkimizniŋ şiŋ si säy zamanida elinġan nufusi sanina qarisaq xälqimizniŋ yüzdä säksän iki protsentni türk xälqliri täşkil qilmaqdidur. andaġ bolġanda şiŋ si säy tärifidin ortiġa çiqarilġan 14 ulus qäyärdä? miladiy mancu äsridä rusyä, ängiliyä vä mancu xanliqi kibi 3 dävlät ortisida “famir mäsilisi” degän siyasiy bir mäsilä tuġulġan idi. bu mäsilä bolsa 3 dävlätniŋ türkistandiki siyasiy mänfiätlirigä yölänmäkdä idi. näticidä türkistan xälqi 1832 inci yilindän 1852 inci yilgiçilik bu dävlätlärniŋ siyasiy mänfiätliri üçün milliy hissiyatlirigä berilip qan qusdi bu arada ba-dävlät yaqup bäg ortiġa çiqip uniŋ macrasi yüz miŋlärgä xälqimizni zozuŋtaŋniŋ qanliq qiliçiġa tutup bergändin keyin soŋ boldi. aradin 50 näççä yil ötkändin keyin qamul inkilabi tokuldi vä bu inkılap bir munçä qanliq facialärdin keyin şiŋ säyniŋ (12-4 33 afril) cinayiti bilän tamamlandi. änä şu uzun inkilabiy yillar içindä beşimizdin ötkän eçinşliq faciälärniŋ säbäblirini täkşürsäk başkilirniŋ siyasiy mänfiatlirigä milliy hissiyatlirimizni qural qilip ölüp bärgänligimizni körimiz. ölkimiz bu günki kündimu şundaġ hallärdin xali ämäs turfan väqäsi hämmigä mälumdur. üngän 3 inci ayda urumçidin 16 näfär kişi turfanġa tüşüp topulaŋ çiqarġanda saqçilar bularni tutup bir näççä kün qomaġandin keyin qoyup berägän bolsimu, ikinçi qetim urumçidin ġani başliq on näççä näfär kişilärniŋ turfanġa tüşüp karabuz degän taġkä çiqip alġanda hasan kärimniŋ kumandisi astidiki saqçi äskärlär taġkä çiqip ularni tutidu. vä arada bolġan musadirä näticisindä ġani başliq tört näfär türk balisi ölüdur. bu cinayätçilärniŋ başliqliridin tursun vahidi bilän ġafur qarilärni turban xälqi tutup urumçigä elip kelip hükümätgä tafçurup bärgän bolsimu ular bu künki kündä ġolcäġä berip u yärdä (öltürümiz, kesimiz, qanliq qüräş qilimiz! ) däp vaqirap yürgän yärdä! tinçlik bätim ornaşqandin qeyin bu türlük väqälärni tuġdurişniŋ nimä yoli bar idi? tinçlik bätim uzun yillardin bu yan tökülgän qanlirimizniŋ näticisi ämäsmu? mundin keyin qilidurġan yaki qilmakçi bolġan qanliq küräşni kim üçün qilimiz? qanliq küräş qilidurġan baturlar bizniŋ millitimizniŋ qenini tökmäkçimu? yaki başka bir yärdin “qan” doguvar qilmaqçimu? äfändilär! bu millätgä biraz eçingizlär! bu biçarä millät yillardin bäri başqilärniŋ siyasiy mänfiätläri üçün qurban bolup öldi, talandi, ezildi! ämdi çürük tahtaġä basmaydur! millät üçün ölüş färzdur amma bu millät, färzni ada qildi. ämdi qärz qaldi. bu qärz bolsa, yurt vä millätni yaşitiş yolidiki qärzdur. qanliq küräşgä davam qilip ölüvärsäk bu yurtni vä bu millätni kim yaşitidur. milliy qärzimizni ada qiliş üçün milliy rähbärlirimiz ätrafidä toflinip turup birimiz hämmimizni vä hämmimiz birimizni himayä qilip iş birligi bilän alġa basayli! (mehmet kurban koday- yalkın gazete TURKİYE(OGUZ9 DİALEKTİ BİLAN TERJİMESİ mi̇llet i̇çi̇n ölmek farzdir fakat yaşamak borçtur nasıl şekilde olursa olsun bir türk çocuğunun millî hislerini yoklasak, onun kendi milleti ve yurdu için ölmeye hazır olduğunu anlarız. bunu yakın ve uzak tarihimiz açıkça ortaya koymaktadır. bu da milletimizin yaratılışında var olup, onun damarlarına yerleşmiş olan yüksek bir vasıftır. milletimiz var olduğu müddetçe bu vasıf vardır. bu vasıf olduğu sürece milletimiz yok olmayacaktır. oğuz han, bahadır han, tolun han, atilla han, tümen han, kutluk han, cengiz han, aksak timur han, sultan selim han, atatürkler gibi büyük millî kahramanlarımızı yetiştirip dilimizi dünya dilleri içinde şerefli kılan şey, işte bu vasıftı. bugün ve gelecekte milletimizi bütün felaketlerden koruyup onu yaşatacak olan şey yine bu vasıftır. onun için bu yüksek millî hissiyatımızı var gücümüzle korumamız lazımdır. bugün bütün halkımızın dikkatini çekecek bir mesele vardır: bu da halkımızın millî hislerini siyasi bir silah olarak kullanıp sonuçta milletimizi ebedî olarak köle yapmak ve ayrıca millî varlığımızı yok etme yolundaki suikast planıdır. bu planın en canlı ifadesi şin si sey idi. şin si sey milletimizi ve millî varlığımızı yok etme planında, kendine fazlasıyla zarar veren millî birliğimizi yok etme yolunu tutup (14 ulus) denilen parçalama ve bölme siyasetini ortaya attı. türkistan’da gerçekte 14 ulus var mıdır? zoñli efendimiz sen min cay’ın birinci dersinde (şincan’da bir milyondan fazla müslüman türk var) derdi, ülkemizin şin si sey zamanında yapılan nüfus sayımına bakarsak halkımızın %82’sini türk halkları teşkil etmektedir. böyle olunca şin si sey tarafından ortaya atılan 14 ulus nerede? miladî mançu asrında rusya, i̇ngiltere ve mançu hanlığı gibi 3 devlet arasında “pamir meselesi” denen siyasî bir mesele doğmuştu. bu mesele üç devletin türkistan’daki siyasî menfaatlerine dayanıyordu. neticede türkistan halkı 1832 yılından 1852 yılına kadar bu devletlerin siyasî menfaatleri için millî hisleri bastırılıp kan kustu. bu arada devlet başkanı yakup bey ortaya çıktı. onun macerası yüz binlerce halkımızı zozuñtan’ın kanlı kılıcına kurban verdikten sonra son buldu. aradan 50 yıl geçtikten sonra kamul inkılâbı yapıldı? ve bu inkılâp bu kadar facialardan sonra şin sey’in (12-4-33 nisan) cinayetiyle son buldu. i̇şte bu uzun inkılâp yılları içinde başımızdan geçen acı faciaların sebeplerini incelersek başkalarının siyasî menfaatleri için millî hislerimizin silah olarak kullanılıp öldürüldüğümüzü görüyoruz. ülkemiz bugün de bu türlü durumlardan kurtulmuş değildir. turfan vakası hepimizce malumdur. geçtiğimiz üçüncü ayda urumçi’den 16 kişi turfan’a gelip ayaklanma çıkardıklarında muhafızlar bunları yakalayıp birkaç gün tuttuktan sonra bırakmışlar, sonra ikinci defa urumçi’den gani başkanlığında on kadar kişi turfan’a gelerek karabuz denen dağa çıkmış ve hasan kerim’in komutası altındaki postacı askerler dağa çıkıp onları yakalamış. aralarında geçen çarpışma neticesinde gani başkanlığında dört türk çocuğu ölmüş. bu katillerin başlarından tursun vahidi ile gafur kari’yi turfan halkı yakalayıp, urumçi’ye getirip hükümete teslim etmişlerse de onlar bugün golce’ye gidip orada “öldürüyoruz, kesiyoruz, kanlı savaş yapıyoruz!” diye bağırarak yürümüşlerdir! barış anlaşması, uzun yıllardan bu yana dökülen kanlarımızın neticesi değil midir? bundan sonra yapılmakta olan veya yapılacak olan kanlı savaşı kim için yapıyoruz? kanlı savaş yapan kahramanlar bizim milletimizin kanını dökmek mi istiyor? veya başka bir yerden kan anlaşması mı yapmak istiyor? efendiler! bu millete biraz acıyınız! bu çaresiz millet yıllardan beri başkalarının siyasi menfaatleri için kurban oldu, yağmalandı, ezildi! şimdi ise çürük tahtaya basmıyor! millet için ölmek farzdır ama bu millet farzı eda etmiştir. şimdi borç kaldı. bu borç ise, yurt ve milleti yaşatma yolundaki borçtur. kanlı savaşa devam edip ölürsek, bu yurdu ve milleti kim yaşatacaktır. millî borcumuzu eda etmek için millî rehberlerimiz etrafında toplanıp birimiz hepimizi ve hepimiz birimizi koruyup işbirliğiyle ilerleyelim