Ga­dy­my türk­men top­ra­gy ukyp­ly hak­dan içen ze­hin­li adam­la­ra örän baý top­rak. Türk­men ki­no sun­ga­ty­nyň mer­jen dä­ne­si, özü­niň ýi­ti ze­hi­ni, be­ýik adam­kär­çi­lik sy­pat­la­ry bi­len teatr we ki­no äle­min­de uly yz gal­dy­ran us­sat­la­ryň bi­ri-de türk­me­niň akyl­dar şa­hy­ry söz us­sa­dy Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň keş­bi­ni ek­ran­da il­kin­ji bo­lup jan­lan­dy­ran, şa­hy­ryň ady bi­len ady­gan, Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tis­ti, Mag­tym­gu­ly baý­ra­gy­nyň eýe­si Hom­mat Mül­lük­dir. Hom­mat Mül­lük 1939-njy ýyl­da Aş­ga­bat şä­he­rin­de iş­çi maş­ga­la­syn­da ene­den bol­ýar. Onuň ça­ga­lyk we ýet­gin­jek­lik döw­ri 1941–1945-nji ýyllaryň ur­şuna, şeý­le-de Aş­ga­bat ýer tit­re­me­si­ne ga­bat gel­ýär. Hom­mat Mül­lük baş­lan­gyç bi­li­mi Aş­ga­ba­dyň 23-nji or­ta mek­de­bin­de al­ýar. Ol mek­dep­de okan döw­rün­de di­ňe bir sa­pak­la­ry do­ly öz­leş­dir­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem mek­dep­de ge­çi­ril­ýän dür­li me­de­ni çä­re­le­re, jem­gy­ýet­çi­lik iş­le­ri­ne iş­jeň gat­na­şyp bir­nä­çe hor­mat hat­la­ry­na my­na­syp bol­ýar. Hom­mat Mül­lük dur­muş­da diý­seň my­la­kat­ly bo­lup, özü­niň ýi­ti ze­hi­ni bi­len synp­daş ýol­daş­la­ryn­dan ta­pa­wut­la­nyp­dyr. Hom­mat mek­de­bi ta­pa­wut­la­nan şa­ha­dat­na­ma bi­len ta­mam­lan­dan soň, 1958-nji ýyl­da il­ki ar­hi­tek­tor bol­ma­gy ar­zuw edip­dir. Em­ma onuň bu ar­zu­wy ba­şa bar­man­soň, Mosk­wa­nyň Lu­na­çars­kiý adyn­da­ky teatr sun­ga­ty ins­ti­tu­ty­nyň akt­ýor­la­ry taý­ýar­la­ýan bö­lü­mi­niň ta­ly­by bo­lup ga­ly­ber­ýär. Ins­ti­tut­da Hom­mat Mül­lük bi­len bir ha­tar­da, soň halk ar­tis­ti­ne çen­li ba­ryp ýe­ten Aman Baý­ram­ber­di­ýew, Gul­my­rat Aga­ba­ýew, Ene Baý­ram­ber­di­ýe­wa, Tyl­la Ýa­ku­bo­wa, Nur­mu­ham­met Keş­şi­kow, şeý­le-de Hom­mat Ka­ka­ja­now, Tir­kiş Aga­ýew, Aý­dog­dy Ora­zow, Ar­tyk Baý­ra­mow, Dur­dy Döw­le­tow da­gy­lar hem oka­ýar­lar. Hom­mat ýo­ka­ry sun­gat mek­de­bin­de oka­ýar­ka eger bu oku­wy ba­şar­ma­sa, on­da bi­na­gär­lik ug­run­dan oka­ýa­ryn di­ýip göw­nü­nem böl­ýär.Hom­mat Mül­lük 1963-nji ýyl­da ýo­ka­ry sun­gat mek­de­bi­ni ta­mam­lap Wa­ta­na gaý­dyp ge­len­soň, ony şol wagt­ky Mol­la­ne­pes te­at­ry­nyň ýa­nyn­da ýer­leş­ýän ýaş to­ma­şa­çy­lar te­at­ry­na ar­tist edip işe ka­bul ed­ýär­ler.Oňa bu uly te­at­ryň sah­na­syn­da ha­ly­pa ar­tist­ler Aman Gul­mäm­me­dow, Ba­zar Ama­now, Mu­ham­met Çer­ke­zow, So­na – Su­raý My­ra­do­wa­lar, Sa­byr Ata­ýe­wa, Aman Gur­ban­dur­dy­ýew we baş­ga-da meş­hur ha­ly­pa a­rtist­le­ri bi­len iş­leş­mek mi­ýes­ser ed­ýär. 1965-nji ýyl­da meş­hur ki­no­re­žiss­ýor Al­ty Gar­ly­ýew özü­niň “Aý­gyt­ly ädim” at­ly çe­per fil­min­de Hom­ma­da Ma­wy at­ly ga­ryp daý­ha­nyň keş­bi­ni ynan­ýar. Bu keşp ar­tis­tiň türk­men ki­no äle­min­de il­kin­ji ýe­ri­ne ýe­ti­ren keş­bi­di­gi­ne ga­ra­maz­dan, şow­ly çy­kan keşp­le­riň ha­ta­ry­na gir­ýär. Şol keş­bi Hom­ma­dyň ýe­ri­ne ýe­ti­ri­şi­ni syn­lap göw­ni ýe­ten re­žiss­ýor özü­niň soň­ky dü­şü­ren “Mag­tym­gu­ly” at­ly çe­per fil­min­de baş keşp bo­lan Mag­tym­gu­ly­nyň keş­bi­ni jan­lan­dyr­ma­gy Hom­ma­da ynan­ýar. Bu keşp türk­men ki­no sun­ga­tyn­da ar­tis­tiň be­ýik akyl­dar şa­hy­ryň keş­bi­ni il­kin­ji bo­lup ýe­ri­ne ýe­tir­me­gi­ne we ady­gyp git­me­gi­ne se­bäp bol­ýar. Şon­dan soň Py­ra­gy­nyň ady bi­len ady­gan Hom­mat Mül­lü­ge, ki­no­re­žiss­ýor­lar yz­ly-yzy­na keşp yna­nyp baş­la­ýar­lar. Akyl­dar şa­hyr, söz us­sa­dy Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň keş­bi­ni il­kin­ji bo­lup ki­no sun­ga­tyn­da ynan­dy­ry­jy dö­re­dip, hal­kyň çäk­siz söý­gü­si­ni ga­za­nan Hom­mat Mül­lük film­de su­ra­ta dü­şen wagt­la­ry ýa­ňy 26 ýa­şynda ekeni.

Meş­hur ki­no­re­žiss­ýor Al­ty Gar­ly­ýew bu keş­bi Hom­ma­da yna­nan­da onuň özü­niň, maş­ga­la ag­za­la­ry­nyň be­genç­le­ri­niň çä­gi bol­man­dyr. Hom­ma­dyň kä­be­si Aman­gö­zel eje og­lu­na: – Ba­lam Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy ha­lat­ly adam­dyr, il için­de uly ahun hök­mün­de bel­li­dir. Şo­nuň üçin be­ýik şa­hyr­dan ak pa­ta al­saň, oňat bolar­dy – di­ýip­dir. Şon­dan soň Hom­mat fil­miň re­žiss­ýo­ry bi­len bi­le şa­hy­ryň oba­sy bo­lan Ger­ke­ze gid­ýär. Şol ýer­de ahun adam­dan ak pa­ta alyp gel­ýär. Şa­hy­ryň keş­bi­ni ynan­dy­ry­jy, has kä­mil de­re­je­de dö­ret­mek üçin ar­tist gi­je-gün­diz yh­las ed­ýär. Ol şa­hy­ryň goş­gu­la­ry bi­len ýa­şa­ýar. “Mag­tym­gu­ly” fil­mi Gök­de­pe et­ra­byn­da­ky Se­kiz­ýa­byň ke­na­ryn­da su­ra­ta dü­şü­ril­ýär.Ar­tis­tiň “Mu­ka­myň sy­ry” at­ly film­de Daş­ber­di ha­nyň, “Ge­çi­gap­laň” fil­min­de Ça­ry­ýa­ryň, “Je­ma­lyň da­rag­tyn­da” Gy­ly­jyň, “Ge­lin” fil­min­de Na­za­ryň, “Aýal ata çy­kan­da” fil­min­de Aza­dyň, “Ýurt eýe­si” fil­min­de Aba­la­gyň, “Ýok diý­mä­ni ba­şar” fil­min­de Nur­ly aga­nyň, “Döw­ra­nyň baş­dan ge­çi­ren­le­ri” fil­min­de Döw­ra­nyň ka­ka­sy­nyň, “Der­ýa­nyň aň­yr­sy ser­het” fil­min­de Be­ki­niň we baş­ga­-da en­çe­me gah­ry­man­la­ryň keş­bi­ni us­sat­lar­ça ýe­ri­ne ýe­ti­re­ndigi­ni gu­wanç bi­len ýat­la­sa bo­lar.Otuz ýy­la go­laý ge­çen dö­re­di­ji­lik ýo­lun­da 30-a go­laý ki­no­film­de, şo­nuň iki es­se­sin­den gow­rak spek­takl­lar­da jan­lan­dy­ran keşp­le­ri Hom­mat aga­nyň ýa­şan gys­ga öm­rü­niň dat­ly mi­we­si bol­dy.Ze­hin­li ar­tist, Py­ra­gy­nyň ady bi­len ady­gan Hom­mat Mül­lük 1991-nji ýyl­da ara­dan çyk­ýar.Em­ma ha­ky­ky yn­san­lar hal­kyň ha­ky­da­syn­da ömür­lik ýa­şa­ýar­lar. Olar hal­kyň ha­ky­da­syn­da öz päk zäh­me­ti, be­lent adam­kär­çi­li­gi, dö­re­den aja­ýyp saz we sun­gat eser­le­ri bi­len ebe­di­lik orun tut­ýar­lar. Hä­zir­ki dö­wür­de Hom­mat aga­nyň baş­lan­gyç bi­lim alan ýe­ri bo­lan Aş­ga­ba­dyň 23-nji or­ta mek­de­bi onuň ady­ny gö­ter­ýär. Mek­de­biň otag­la­ry­nyň bi­ri ar­tis­tiň hor­ma­ty­na mu­zeý edi­lip, on­da onuň dür­li ýyl­lar­da te­at­ryň sah­na­syn­da we ma­wy ek­ran ar­ka­ly dö­re­den keşp­le­rin­den su­rat­lar we ar­tis­te de­giş­li bo­lan res­mi­na­ma­lar sak­la­nyl­ýar. Şeý­le-de mek­de­biň çäk­le­rin­de ar­tis­tiň heý­ke­li otur­dy­lyp­dyr. Bu bol­sa ar­tis­tiň be­lent adam­kär­çi­li­gi­ne we ýi­ti ze­hi­ni­ne bo­lan hor­mat­dan ny­şan­dyr.

Edebiýat, Beyaz gölge tarapyndan 3 years ago
Teswir ýazmak üçin Içeri gir