Olaryñ gapdalynda duran yerine kerasyn dokulip, ys yayradyp duran cyra bardy. Cyrasuyshañ dowulen morunyñ ornuna galyñ kagyzdan mor edilip goyulupdyr. Kagyzyñam oda gyzan yeri gara koyuk bolupdyr. Peciñ ashaky, ojaga yakyn yeridaki tekjaniñ ustunde shol dowurdaki iñ yorgunli,il icinde atlandyrylyshy yaly, ,,Gawun kagyz" cayynyñ bir eyyamler boshan gutysy yatyrdy. Onuñ gapdalynda iñ pes ,,Sary kagyz" cay gutysy durdy. Ikisem 50- gramlyk kagyz gutyjykdy. Agzy yemirlen ojagyñ ustunde oturdylan uc gozli coyun plitañ bir gozune oñaysyz demirden gapak bejerlipdir.
Ojagyñ icindaki uyshup yatan shemme ajap gidipdir.
Orta yazygly duran sacak bu yakynda yygnalmandyr. Usti buhanka coreginiñ mayda ownugyndan dos-doludy.
Torde adamboyy aynaly shfanyer durdy.Gopan bolmaga cemeli: Jalay molla onuñ biryan gapagyny diwara soyap goyupdyr.
Shfanyeriñ gapdalyndaky demir kerebat suynup yatyrdy. Onuñ ustundaki kirli odealyñ bir ceti yere sallanyp, beyleki yany duyrulup durdy.
Geyim gysdyrmak ucin diwaryñ yuzune bir hatar yogyn-yogyn yylgyn tayak kakylypdyr. ,,Cuy kakanda nadyarka bu zaññar" diyip,Bally husyt icini gepletdi.
Gazyklaryñ gapdalynda her gun bir listi yyrtylyp ayrylyan kalendar asylyp goyulupdyr. Ol dekabryñ ahyryny gorkezyardi. Hazir bolsa, yazyñ ici.
---Beylede bir yalta bolar eken-ow. Atasy pahyr gayratly, minetkesh adamdy. Bu zaññar onuñ ozun-a dal, basyp giden yzyna-da meñzemandir. Enesi pahyram zadyny arassa saklayan ayaldy- diyip, Bally husyt seslenenini bilman galdy.
Bir zamandan soñ Jalay molla ejesinden galan bir tay kone yuñ joraby tutach edinip, gaynan tuñce bilen iceri girdi. Iki ceynegi caykap, shemmesini ojagyñ icine serpdi.
Ceynegi demlap, ortada goydy.
Soñra diwarda asygly duran horjundan bir buhanka corek alyp, kecañ teyindaki cañ basan pycak bilen maydalady.
--- Suyja gutaran eken- diyp,oy eyesi ahmyr etdi.
---Zyyany yok. Oycilik bu. Gysynma- diyip,Bally husyt cayyny gaytarmaga bashlady.
Hawa,corekden bismilla edip, cay icip bashladylar. Gurruñ gyzyshdy. Sohbetiñ mowzugy oylenmek meselesiniñ dashynds boldy. Gepiñ ahyrynda Bally husyt
---Jalay molla, seniñ isleyan gyzyñ gylyk- hasiyeti, boy-syraty nahili bolsa yagshy- diyip,oy eyesinden sorady.
---Ine,sheyle bolmaly-diyip, Jalay molla sohbetdeshine garap, bir goshgy aydar boldy,gor,bak,name diyer.

Bally aga, tapan gyzyñ
Yuregimiñ tary bolsun.
Syn edemde,guler yuzi
Gyshyñ akja gary bolsun.

Goyaki,bir jubut gumry-
Bile yashap,sursek omri,
Doshundaki gosha yumry
Bagyñ alma-nary bolsun.

Bashynda akyl-kemaly,
Goltukdan ossun shemaly.
Boy-syraty,gul-jemaly
Gozlerimiñ nury bolsun.

Bolsun edaly-edepli,
Oturup-turshy mekdepli.
Yigrenyan gyzym kop gepli,
Sozleriniñ yeri bolsun.

Yatan bir yalta bolmasyn,
Bir janly halta bolmasyn,
Akyly kelte bolmasyn,
Sozleri soz duri bolsun.

Kirim yuwup,bitim syksyn,
,,Lepbey" diyp,oñumde coksin,
Dusheklerim serip-kaksyn,
Ari ucin chory bolsun.

Sagdyn bolsun alyan demi,
Añlasyn cak bilen ceni,
Jalay molla,gepiñ jemi,
Duranja bir peri bolsun.

Elkissa,Jalay molla goshgyny tamam etdi. Husyt gashyny cytdy
---Jalay molla,bir kemsiz gozel bolmaz diyipdirler. Sen-a asyl Goroglyñ Sapar Kosesine meñzediñ.Adamcylyk bu. Mayda-cuyde kemi bolman bolmaz. Seniñ goshgyda isleyan gyzyñ han-patyshalara-da nesip eden daldir.Bolmadymy goltugnyñ teyinden shemal gecip duran biri. Iyjek-icjegiñi tayarlap berse, kiriñi yuwup, egniñi,oyuñi arassa saklasa bolmadymy saña.
---Dogry aydyañ,Bally aga. Goltugunyñ teyinden shemala derek yylan gecmese boldy. Ojagyma sharik bolup otursa, men shoña yuz-muñ razy. Yakamdan tutup,towereginde pyrlap yoren jenjelkesh bolmasa boldy.
---Ony gaygy etme, inim. Bashga yeriñden tutsa-da yakañdan tutmaz. Aljak gyzyñ añyrsyna-barsine gaty belet bolaryn.Sorashdyrma kemini goymaryn.
---Sheydewer, Bally aga.
Sheylelikde, maslahaty messa, messini kowshe gabadylar.
Bally husyt omyn edip,yerinden turdy.Jalay molla myhmanyny esli yere cenli ugratdy.
Ertesi Bally husyt atyny munup,yola shaylanyp geldi. Salamlashdylar.
---Ine, Jalay molla,men-a atymam munup gaytdym. Oz hyzmat hakyma bir goleli sygyr bilen bir mañramaz semiz guyun, Atymyñ hyzmat hakyna-da bir zat josharsyñ-da.
Bally husydyñ hylygyna bash barmagy yaly yetlk Jalay molla
---Atyñ ucinem bir towuk payyñ bar-diyip, oña wada etdi.
Ballay husyt wadany berkitmek isledi.
---Towuk bolanda-da, shemala yykylyp yoreni bolmasyn. Kekeji gyzyl-cog yaly ullakan horaz bolsun. Yogsa,towuklarym yumurtga guzlamany goydylar. Olara bir horazlyk etsin.
---Onuñ gaygysyny etme,Bally aga. Meniñ berjek horazym seniñ makiyanlañ-a dal, gerek bolsa dayzama-da horazlyk eder.
---Ay,dayzañ horazy bar-la. Garañky dushse kekejini gyzardyp, ganatyny kakyberyar.
---Onda meni hem makiyanly et, Bally aga.
---Bolyar,wadañ horaz wadasymy.
---Hawa,wadam ar kishiniñ wadasy. Yumshymy bitir-de, hakyñy al.

Bally husyt atyny oñurdukledip, yola dushdi. Ol ,,Yylgynla" yakyn obalaryñ baryna aylanyp cykdy. Baran yerinde-de Jalay mollañ adyny agzap-agzamanka ,,shol yalta Jalay molla kim gyzyny bersin.Ol mashgala eklejek adama meñzemeyar. Asyl oyumuzde dal,butun obamyzda o yalta gyz berip, cagasynyñ bagtyny yatyrjak samsygy tapmarsyñ.Shonuñ ucin gelen bolsañ , yzyñy yel calmanka ugra" diyship,Bally husydyñ yzyna it salyp kowyardylar.
Ol sogunc baryny eshidip, ahyry bir yabyñ yrayshyna cykdy. Atynyñ bachyny cekip,pikir yoretdi:
,,Shu wagta cenli adam oglunyñ oñunde beyle kemsidilip, kicelen yerim yokdy. Zaññaryñ adyny agzanymdan gep yassygy boluberyan.Bu doñuzuñ yaltalygy uly ile ashgar bolayan eken. Shol tentek ucinem men akmak ile soz aydyp yorun-ow. Hez edip otursam bolmayamy oyumde.
Yok, indi men bihuda ylgap yormayin. Bu ishi goybolsun edeyin" diyip pikir yoreden Bally husyt at ustunde oturan yerinde, chakjasyny eyeriñ gashyna tyrkyldadyp nas atdy. Atynyñ gulaklaryny synlap,bir zaman oylanyp oturdy.
Birdenka, onuñ gozune oz gapysynda dañyljak ullakan goleli sygyr bilen surusune goshuljak,guyruklary kersen yaly, semiz mañramaz guyun gorunup gitdi. Husyt zaññar ukydan oyanan yaly boldy. Sawcylygy goybolsun etmek niyetinden dandi.Pikirini dowam etdirdi:
,,Ilcilikdir,zada matac bolup oturan gyzly bir zaññar tapylmazmyka? Name-de bolsa,ishimi orta yolda tashlamayyn. Indi bu yalta doñuzy tanamayan uzakdaky obalara aylanyp goreyin. Yogsa,muña bachga biri gyz tapyp berip, men goleli sygyr bilen guyundan bosh galaryn. Meniñ,name, bashgalardan kem yerim barmy? Adam basharanyny adam basharar. Ykarat etseler-de cydaryn. Eyse,añsatlyk bilen zatly bolup bolyarmy? Berse biri gyzyny beryar, yansa,biriniñ gyzy yanyar. Name,meniñ gyzym gozyash dokup geljek bolup durmy? Malymyñ artanyny bileyin. Bashgasy bilen nishim bar!".
Sheydip,Bally husyt belli bir karara geldi. Ol atyny derledip,yene yola dushdi. Iki sagatdan gowyrak yol sokup, ,,Egriyol" obasynyñ cetinden girdi. Bir cetrakde yegsherip oturan tamyñ ishiginde atyñ bashyny cekdi.
---Oyde adam barmy? Habarlash!-diyip gygyrdy.
Icerden hasasyna soyenip,bir aksakal cykdy.
---Ah-ow, eshekli,name habar gerek saña?
Bally husyt gaharlandy:
---Hayt, aksakal,gosleriñi giñirak acyp gozle. Eshekmidir bu?
-Ey,inim,men señ bilen gepleshemok. At bilen gepleshyan.

Bally husydyñ lapy kec boldy.
---Bu garryñ akyly cashypdyr- diydi-de, atyny surdi gidiberdi.
Yene bir oyuñ gapysynda atyñ uyanyny cekdi.
---Habarlash-diyip,yene gygyrdy.
Bili yay kimin bukulen kempir hasasyny bulaylap, gapydan cykdy.
---Name habaryñ bar seniñ?
---Bu oyde habarlashar yaly erkek gobekli barmy,kempir?
---Aydyber name habaryñ bolsa. Meniñem gobegim erkegiñ gobeginden kem dal. Onsañam,kempir-sempir diyip, diliñi ugruna goyberme. Yashym iki otuz-da, onjagaz hali.
---Beyle bolsa bagyshlaweri,gelin.Men oylanman geplapdirin.
Sawcy bash-alty tamy aralykda tashlap, yene bir gapyda saklandy.
---Habarlashar yaly adam barmy?

Icerden garny burnuna degip duran bir gelin cykdy. Salam yok,halek yok:
---Ha, garry, name habaryñ bar seniñ-diyip,iki elini bykynyna urdy.
---Garry-parry diyip,kemsitme,gelin. Menem ozumi murtuny palta kesmez yigit sayyp yorun. Berseñ, bir ceynek cayyñy icip gitjek.
---Berseñ-goysañy diñe arim aydyp biler maña. Sen ylhanat garry,agzyñy salajyn goyberme.

Shol wagt Bally husydyñ aty gapdaldan gecip baryan baytaly gorup,zarp bilen kishñedi.Gorkysyna gowreli gelniñ cagasy etegine dushdi.
---Hay, agzyñ torune...garry-diyip, ici boshan gelin ashak egildi.
---Hay-hay,gelin, cagañ gobegini tizirak kesdir,yogsa, icegeleñ kultemi sokulip gaydar. Habardar bol-diyip, Bally husyt atyna bir gamcy caldy-da, yzyna gaydyberdi.
---Bu gun-a yyldyza yoran yaly bolduñ, Bally beg!.Name, sygryñ azmydy-ikisi guzlamasa,biri guzlardy. Goyun namañe gerekdi- bir suri dowaryñ otlag meydanyñda agyp-donup yor. Horaz namañe zerurdy-iki ay gecse, juyje-horazlañ yetiship, makiyanlañ arli bolardy-diyip, ol oz-ozune kayindi.
Hawa, gun ikindi bolanda atyny,ozuni gara dere batyran Bally sawcy Jalay mollañ oyune yetip geldi.
---Ha, Bally aga, gurtmysyñ,tilki?
---Hay, Jalay molla,tilki boldyk. Onda-da, guyrygy meydan subsesi yaly tilki boldym.
Ol-a bolmandyr, Bally husyt. Gideliñ bari yoluña garap, tlñkami guratdym. Oye-de girmedim. Ne cay icdim,ne corek iydim.
---Menkem señkiden idili bolmady. Barmadyk obam,kowulmadyk gapym galmady. Seniñ adyñy agzasan,edil yone, Ezrayyl goren yaly bolayarlar. Uzakdaky obañ adamlary seni tanamazlar oydup, ,,Egriyol" obasyna-da bardym. Ol yerde meni kemsidishleriniñ ceni-caky bolmady: Ozaly eshege deñeldim, soñra ylhanat garry boldym, iñ yamanam heley guzladyan eneka owruldim.
---Ay, hawa-da, Bally husyt, geplejek gepiñ ugruny-yoluny bilmeseñ hemme zada-da owrulersiñ-diyip, Jalay molla bir goshgy aydar boldy. Gor,bak,name fiyer.

Geplar gepiñ bilmeseñ,
Sheyle bolyar,Husyt beg.
Diliñe erk kylmasañ
Sheyle bolyar,Husyt beg.

Serde akyl bolmasa,
Dilde nakyl bolmasa,
Oñly shekil bolmasa
Sheyle bolyar, Husyt beg.

Ishe erjel girmeseñ,
Soze many bermeseñ,
Erniñ suwun syrmasañ,
Sheyle bolyar, Husyt beg.

Gezip yorshiñ, gor,hali,
Edil doñuz mysaly.
Saygarmasañ ahwaly,
Sheyle bolyar,Husyt beg.

Silken bolup kellañi
Bagra sancdyñ gullani.
Yykdyñ Jalay mollany,
Dushman gulyar,Husyt beg.

Elkissa, Jalay molla goshgyny tamam etdi.
---Ah-ow, Jalay tentek, men-a doñuz mysaly bolyan bolsam, sen yalta doñuzyñ aynymaz ozuziñ. Name, indi yumshymy bitirmedi diyip, atymyñ,ozumiñ goren gorgumizi hasaba almajak bolyamyñ. Goleli sygyr diyip durmayyn, al bari, semiz goynuñ yupuni.
Jalay molla basham barmagyny iki barmagynyñ arasyndan cykaryp, yumrugyny husyda somlady.
---Ine saña semiz goynuñ yupi. Kelte gorseñ yzgarlanan uchgurumam catyp bereyin.

Bally husyt,name-de bolsa, bir zat alyp gitmese, bu gun agsham ukysynyñ harama cykjagyny bilyardi. Shonuñ ucinem ol sesini yumshatdy.
---Jalay molla, gel,agyz ajadyshyp durmayly-la. Goynam diyip durmayyn. Aydan horazyñy beray, wada etdiñ.
---Sen beren wadañy yerine yetirdiñmi. Guni bilen selpap, ahyry iki eliñi burnuña sokup geldiñ.
---Nika diyeniñ Alla ishidir, Jalay molla. Gyssasa bolar duruberer. Ertirem gideyin.

Jalay molla ketegiñ agzyna yygnanan towuklaryñ arasyndan kepderi ulylygynda, ayagy dowulen, goyun-goltugynda tuy gslmadyk,mutelan bir juyjani alyp, Husyda uzatdy.
---Ine,Bally husyt, alsañ-a shu, almasañ gidiber. Munam saña agsham ukyñy ine-gana al diyip beryan.Ertir yene geljek diyip azara galma. Gyz gozlemage gowunjeñ adam senden bashga-da tapylar. Goleli sygryñ gudraty guyclidir.
---Gudraty guycli bolsa shol goleli sygryñ ozuñe buyrsun. Onuñ maña azardan bashga nepi degmedi.

Bally husyt juyjani goltugyna saldy-da, yylgyn tokayynyñ arasy bilen,oyune sary at gamcylap gitdi.
Oyune baryp, atdan dushmanka meydan ojakda nahar bishirip duran Conagul oña yuzlendi.
---Dadesi,goleli sygyr bilen goyun hany.
---Ine,sygyr bilen goyun-diyip, Bally husyt goltugyndaky juyjaniñ boynundan tutdy-da, eliniñ tersi bilen zyñyp goyberdi.
Juyje gaynap duran corbaly gazanyñ icine dushdi-de, bir cygyryp, amanadyny tabshyrdy. Harama cykan bir gazan nahary gorup, Bally husydyñ gozleri garañkyrady. Ysgyny gurap, ashak oturdy.
Soňy
Awtor - Şyhymyrat Abdyllayew
Paýlaşan - Perhat Sabirovv