Häzirki wagtda karz almak kyn däl, “Repize” hyzmatyna ýüz tutmak ýeterlikdir, bu ýerde onlaýn karz ýa-da karz almak barada jikme-jik öwrenersiňiz we deňeşdirilende iň gowy karz berijini saýlarsyňyz. Ýatdan çykarmaň, şu günler öýüňizden çykman, ýarym sagadyň içinde göni pul gazanyp boljak internetde karz alyp bilersiňiz.

Ýokardakylardan başga-da, maliýeleşdirmegiň ýüze çykmagynyň we barlygynyň taryhy karzlar, banklar we ş.m. bilen baglanyşykly birnäçe bilesigeliji faktlar bilen baý. Şu günki makalamyzda muňa aýratyn üns bermegi makul bildik.

1. Türkiýede, Yrakda we Müsürde geçirilen arheologiki gazuw-agtaryş işlerinde ilkinji gezek karz berijileriň işi baradaky maglumatlar tapyldy. Miladydan öňki VIII asyrda bu ýurtlaryň ýaşaýjylary karz alýanlardan kömek sorap, işjeň karz alýardylar. Karz bermek giňden gözlenýän hyzmatdy.


2. Açyk karz ugry boýunça göterimleriň gijikdirilmegi ýa-da tölenmezligi barada alada edýärsiňizmi? Siziň pikiriňizçe Wawilonda hökümdarlyk eden patyşa Hammurabi erbet niýetli adamlar bilen näme hereket etdi? Kararyna görä, ähli bergidarlar öz çagalaryny gulçulyga ibermeli boldular.

3. Karzlar baradaky gyzykly maglumatlaryň köpüsi Rim imperiýasynyň taryhy bilen baglanyşykly. Belli bir sebäplere görä, karz alyjy alnan serişdeleri yzyna gaýtaryp bilmedik ýagdaýlarynda, karz berýän adam ony karz çukuryna salmak hukugyny aldy. Başgaça aýdylanda, bu azatlykdan mahrum etmek meselesidir. 30 günüň içinde dostlaryndan ýa-da garyndaşlaryndan biri alnan mukdary yzyna gaýtaryp bermese, kreditor bergidary gulçulyga iberip ýa-da bazara satyp biler.

4. Ipotekanyň taryhyny bilýärsiňizmi? Gadymy Gresiýada peýda bolup, ýerli karz berýänler tarapyndan karz alyjylara degişli ýerlerde gipotek ýazgyly tabak oturtan ýerli karz berijiler tarapyndan tanyşdyryldy. Bu, eger bir adam puly öz wagtynda yzyna gaýtaryp bermese, ähli ýerleriniň yzyna gaýtarmak hukugy bolmazdan karz berijiniň emlägine öwrüljekdigini görkezýär.

5. Häzirki zaman dünýäsinde Şweýsariýa banklarynyň dünýäde iň ygtybarlydygy hiç kim üçin syr däl. Emma ilkinji bank Şweýsariýada däl-de, Italiýada döredildi. Tapyndy 1472-nji ýyldan başlaýar we ady BancaMontedeiPaschidiSiena ýalydy. Indi Şweýsariýada takmynan 450 maliýe instituty üstünlikli işleýär, müşderileriň maliýe tygşytlamalarynyň mukdary 57 trillion dollar töweregi.

6. Siziň pikiriňizçe, geçmişde ilatyň haýsy segmentleri zyýanly karzlardy? Dinönekeý raýatlar, köpüňiz diýersiňiz, bu dogry bolmaz. Aslynda bular orta asyrlaryň patyşalary. Monarhlaryň köpüsi kreditordan köp mukdarda karz almagy gowy görýärdiler, ýöne wagtynda tölemäge howlukmadylar. Pullaryny yzyna gaýtarmak üçin dürli usullar bilen synanyşan gaty gaharly pul gazananlar köplenç ölüm jezasyna höküm edildi.

7. Karzlary ýatlamak içerki taryhda tapylyp bilner. Mysal üçin, 2008-nji ýylda Şweýsariýa bankynyň ýolbaşçylygy başga bir rekwizisiýa geçirmek kararyna geldi. Siziň pikiriňizçe bu ugurda näme tapmagy başardyňyz? Geň zat, Wladimir Iliç Leniniň adyndan açylan ýapyk goýum. Iň gyzykly tarapy, bu hasapda ujypsyzja mukdar bardy - 13,5 frank.

8. Bank işgärleri gowy gazançly we abraýly adamlar diýip pikir edýärsiňizmi? Netije bermäge howlukmaň. 1179-njy ýylda Rim papasy Aleksandr III karar çykardy we oňa laýyklykda ähli kreditorlar çykaryldy. Esasy sebäbi, karz alyjylara degişlilikde ýüze çykan zalymlygy we ýüreksizligi. Karz berýänleriň hiç biri-de boýun almak ýa-da birleşmek üçin ybadathana baryp bilmedi, hristian fondlaryna görä jaýlamak hem gadagan edildi. Siziň pikiriňizçe näme tutuldy? Esasy zat, bu karar şu güne çenli ýatyrylmady.

9. Bilşiňiz ýaly, statistika birgiden zatlar we maglumatlaryna görä her bir maliýe guramasynda islenmeýän müşderileriň sanawy bar. Köplenç bular harbylar, telekeçiler, aklawçylar, metbugat wekilleri we seýrek ýagdaýlarda hatda kazylar. Mundan başga-da, statistika GDA ýurtlarynda karz almak üçin ýüz tutmazdan ozal erkekleriň köpüsiniň bank edarasynyň şöhratyna üns berýändigini aýdýar. Womenöne aýallar üçin aýgytly faktor karzy möhletinden öň tölemek we gizlin şertleriň bolmazlygy bilen birlikde çalt we dostlukly hyzmatdyr.