Biri barmyş biri ýokmuş. Bir aç möjek barmyş. Günleriñ birinde bu möjek aw gözläp ýörkä, bir guza duş gelýär. Möjek bu guzyny iýmek höwesine düşüp: - Eý, guzujyk, men ýaş haýwanlary iýmerin diýip şert edipdim welin, üç günden bäri elime aw düşenok. Indi seni iýmesem boljak däl- diýär. Guzujyk: - Aýby ýok, möjek aga, seniñ ýaly bir uly haýwan ölenden, goý, men öleýin. Saña guzyñ eti süýji bolýar diýip aýdandyrlar. Ol örän dogrudyr ýöne meniñ etimi duz bilen burç garyp iýseñ, has tagamly bolar- diýär. Onda möjek: - Şu aýdan sözleriñi birwagtlar bir geçi hem aýdypdy. Men onuñ sözüne gulak asmandym. Indi men seniñ aýdanyña ynandym, ýöne sen şol aýdan duz bilen burjuñy tapyp ber- diýär. Guzujyk: - Duz bilen burjy tapyp bererdim welin, men şundan öýe gitsem, meni öýde alyp galarlar. Iñ gowysy, men şu ýerde duraýyn. Duz bilen burjy señ özüñ tapyp gel- diýär. Möjek: - Bolýar, men häzir tapyp gelerin- diýip, ylgap gitýär. Möjek gidensoñ, guzujyk hem gaçyp gidenmiş. Birwagtdan soñ, möjek gelip görse, guzy ýok diýär. Möjek aldanandygyny bilip: Gördüñ-ä bir guzy Etin iý-de süñkün gazy Nämä gerek burç, duzy Şorsurap barýañmy, wah arman?!- diýip, başyny aşak salyp, señkildäp gidiberenmiş. Şol barşyna öñünden bir geçi çykanmyş. Möjek geçä bakyp: - Men seni iýmäge geldim!- diýär. Onda geçi: - Aýby ýok, möjek aga. Ýöne sen örän ajygansyñ, bir meni iýeniñ bilen doýmarsyñ. Şu depäniñ añyrsynda iki sany owlajygym otlap ýör, goý, üçümizi hem iý-de, bir doý- diýär. Möjek: - Hany onda ýör gideýli- diýär. Geçi: - Gidenmiz-ä ýagşy, ýöne ikimiz bile gitsek, olar seni görüp gaçarlar. Sen bu ýerde dur, özüm olary alyp geleýin- diýär. Möjek hem muña ynanýar. Geçi bolsa depäniñ üstünden añryk aşyp, oba tarap gaçýar. Möjek geçä şonça garaşsa-da, ondan derek bolmaýar. Birnäçe wagtdan soñ, möjek aldanandygyny bilip, öz-özüne: Gördüñ-ä bir geçi, Etin iý-de, gaçy Nämä gerekdi üçi, Çarwadar bolýamyñ, wah arman?!- diýip, ýene gidiberýär. Barşyna, öñünden bir goýun çykýar. Möjek oña bakyp: - Goyun, men seni iýmäge geldim!- diýär. Goýun: - Iýseñ örän gowy, möjek aga. Men çölde haram ölenimden, seniñ ýaly güýçli haýwana huruş bolanyma begenýärin, ýöne meniñ oñat bir oýnum bar, men saña şol oýny edip bereyin, onsoñ iýersiñ- diýär. Möjek: - Onuñ ýaly oýnuñ bolsa, hany göreýli- diýip dyzyna düşüp ýatýar. Goýun tarp-tarp edip, eýläk-beýläk bökjekleýär, şol barşyna hem depeden aşyp, oba tarap gaçyberýär. Möjek köp gözleşip, özüniñ aldanandygyny bilip: Gördüñ-ä bir goýun, Etinden iý-de doýun, Nämä gerekdi oýun, Oýunçy bolýarmyñ, wah arman?!- diýip, ýene señkildäp gidiberýär. Şol barşyna öñünden bir at çykar. Möjek ata bakyp: - Men seni iýmäge geldim- diýär. At: - Eger möjekligiñ çyn bolýan bolsa, meni iýmäge hakyñ ýokdur!- diýär. Onda möjek näme üçin? diýip soraýar. At: - Mende möjekleriñ padyşasyndan siziñ hemmäñize buýruk haty bar. Ol hatda möjeklere meni iýmek gadagan diýlip ýazlypdyr. Möjek: - At dogan men gaty açdyryn. Her zatda bolsa, şol haty bir göreyin- diýär. At: - Ol hat meniñ artky aýagmyñ toynugynda berkidilendir- diýip, möjege sol aýagyny görkezýär. Şol wagt möjek atyñ artky aýagyna eñilýär welin, at hem ýagşyja çemine salyp, goşa toýnugy bilen möjegiñ mañlaýyna depýär. Möjegiñ iki gözi patlap çykýar. Möjek şol ýatyşyna şeýle diýenmiş: Gördüñ-ä bir at, Etin iýi-de ýanynda ýat Mollamydyñ, müftimidiñ, Nä janyña gerek hat? Ey-waý gözüm, waý gözüm! Ylaýta-da çep gözüm!
Aldanan Möjek (Türkmen Ertekisi)
-
kakabay
16 years ago
!turkmenistanyn osdurmesinin aladasyny et gaty gorme dost kichikamam sheyledim
gynançly yaşlyk.
-
CeriumOxide
16 years ago
- aý köse sagja boleý
-
Maxat
16 years ago
turkmenistanyn osdurmesinin aladasyny et gaty gorme dost kichikamam sheyledim
köp kişam okayaka şeyle (t-stanyn aladasyny etya)
köse
-
Fransuz
16 years ago
- shu yashyna yetensonom ertekilere elin degyar. ertekilere dalde bashga zatlar bilen ugrashsan bolmayarmy? elbetde bu menin ishim dal. yone sana maslahatym erteki okamada roman oka.
-
milliyetçi
16 years ago
- tüweleme serdar! seň hemme zatdan başyň çykýar! ertekimi, aýdym-sazmy, dinmi, syýasatmy, kinomy, seriallarmy, garaz, sanasaň sogaby bar! bu aşakdaky jogap ýazanlara üns berme dost! seni çagarak diýip, hasaplarlar, onda-da, olaň özleriniň ýazýan ýazgylary seň ýazgylaryň ýaryça-da ýokdur. men bulary seň ýazgylaryňa göwnüm ýetensoň aýdýan. berekella!
-
Fransuz
16 years ago
- dost nache yashynda sen?
-
ata
16 years ago
- fransuz, dar yerin gurrunini etmesene, fabllary men hem okapdym kicikam, gerek yerinde hazirem ulanyaryn we okarynam - munda bır garaw yok.
Hatda, onki sahypada men hem goyupdym, gaytadan goyup oturmayin diyipdim, ynha, shol yazgym:
Fabllar
Bilşimiz ýaly, fabllar haywanlar arkaly ynsanlara sapak bermek üçin ulanylýan çeper eser serişdesi bolmaly. Kiçikäk köp okaýadyk, aýratynam, ördek, pyşdyl we tilkiniň hersiniň arabany üýtgeşik taraplara çekip, ýol aljak boluşlary barada, ýagny, agzalalygyň hiç peýdasynyň ýoklugy, tersine zyýanynyň barlygy barada; aç tilkiniň beýikdäki üzüme towsup, ýetip bilmänligi üçin “turşy ekeni” diýeni barada, leňňeç bilen gurbaganyň hakyky bolmadyk dostlugy barada we ş.m.
Fabllar örän ýerlikli usul bolup kömek edipdir hemişe. Bugünlerde mekdeplerde şol usuly ulanmaga dowam edýärlermikä ýa dyndymyka?! Kiçijek çagajyklar beýlede dursun, beýik padyşalara-da şol usul bn köp sapak berlen ekeni, hatda, 'Kelile we Dimne'
adyndaky fabllar ýygyndysy hemme padyşalar tarapyndan gyşarnyksyz okalan ýeke-täk eser diýlip bellenip geçilipdir?!
Men ýene bir fabl ýazyp, baş ýazgyny gutaraýyn:
Aç bir möjek awa-şikara çykypdyr garnyny doýurmak üçin. Çölde ol bir goýuna duş gelýär. Ol goýuny iýmekçi bolanynda, goýun oňa:
-Dur, möjek aga, barybir, sen meni iýersiň, iýmäkaň saňa bir oýun görkezeýin – diýýär we möjek kabul edýär. Goýun eýläk-beýläk bökjeklän bolup, möjek hem nämäniň nämeligine düşünmänkä depäň aňyrsyndaky sürä tarap zut gaçyp ýetişýär. Şonda möjek:
“Gördüň-ä bir goýun,
Iý etini, oda çoýun,
Nämäňe gerekdi oýun?
Darwadar bolýarmyň, wah, zaňňar?!” - diýip, ýoluna dowam edýär. (darwadar=oýunbaz)
Ýolda bir geçä duş gelýär we dodagyny ýalap başlanda geçi oňa:
-Dur, möjek aga, barybir, sen meni iýersiň, iýmäkäň saňa iki sany oglagymy hem getireýin, şeýlelik bilen has hem doýarsyň, bir men seni doýuryp bilmen - diýýär. Möjek hem kabul edip garaşmaga başlaýar. Geçi hem depäni aşyp, gaçyp ýetişýär, şonda möjek:
“Gördüň-ä bir geçi,
Etini iý-de süňküni gaçy, (gemirmek)
Nämä gerekdi üçi?
Çarwadar bolýarmyň, wah, zaňňar?!” - diýip, ýoluna dowam edýär.
Ol gamgyn barýarka, ýolda bir sygyra duş gelýär we dodagyny ýalap başlanda sygyr oňa:
-Dur, möjek aga, barybir, sen meni iýersiň, iýmäkäň saňa süýjije edip, bagyr bişirip bereýin – diýýär. Möjegem kabul edensoň, syygyr odun çöplemek bahanasy bilen düzlikden aşyp, olam gaçyp ýetişýär, şonda möjek:
“Gördüň-ä bir sygyr,
Iý etini, ýat, sygyr!
Nämäňe gerekdi bagyr?
Gassap bolýarmyň, wah, zaňňar?!” - diýip, ýoluna dowam edýär.
Garny eljuk diýip duran möjek ýolda bir ata duş gelýär we heşelle kakyp başlanda at oňa:
-Dur, möjek aga, barybir, sen meni iýersiň, iýmäkäň meniň sag toýnagymda bir hat bar, şony okap beräý, ölsem armanly gitmen – diýýär. Möjek hem onuň sag toýnagyna seretjek bolup durka, at onuň çep gözüne jaýdar depip gaçýar. Möjegiň gözi şol bada güp ýaly çişip, seňseläp gidýär, açlygy hem üstesine. Şol ýagdaýda möjek:
“Gördüň-ä bir at,
Etini iý-de ýanda ýat,
Nämäňe gerekdi hat?
Talyp bolýarmyň, wah, zaňňar?!” – diýýär we yzyndan gözüniň yzasyna çydap bilmän hem:
“Waý, gözüm-ä, waý, gözüm,
Ylaýta-da çep gözüm.
Uuuuuuuuuwww!” – diýip, zordan özüni öýüne atýar.
Hawa, ynha, esasan, açgözlüligiň we başgalarynyň oýnuna gelmegiň etdirýän oýunlary we netijesi. Diýmek, hemişe beýleki ynsanlaryň, bar bolsa, biz baradaky plandyr oýunlaryny bilmegimiz we şoňa görä-de ägä bolmagymyz, hem-de açgöz bolmazlygymyz möjegiň şahsynda şu fabl arkaly bize sapak berilýär. Beýleki haýwanlara gelsek, şeýlee kyn ýagdaýlarda, janyňyzy halas etmek üçin, ugurtapyjy bolmaklygymyz ündelýär.
Fabllar barada siziň pikiriňiz nähili? Siz olar arkaly nämeler öwrendiňiz? Haýsy fabllary bilýärsiňiz? Şu we şuňa meňzeş soraglary mümkin bolsa jogaplandyraýsaňyz! Wiý, gezek indi sizde :)
Sag boluň!
-
kakabay
16 years ago
Wiý, gezek indi sizde
menä gezek berilmezmikä diyip gorkdym.harmandali ya-da siz ata aga yene-de cendrilion bar,siz yazyp başlasaňyz gezek bereňzoga ,sorag berip jogabynam özüňiz yazyaňyz ,yetişip bolanoga size edil ferrari arabasy kibi...Sag boluň!
ov agam geleniňa şu vagt,eyyam gaçyp baryaňla...
-
CeriumOxide
16 years ago
- köse! Fransuz! ýagşy maslahatlaryňyz üçin köp sag boluň, ýöne siz meni gaýgy etmäňde özüňizi kämilleşdiriň. her kimiň edeni özüne, seň okan kitabyňdan maňa, meň okan kitabymdan saňa peýda bolmaz.
Men internetde ýada başga ýerde türkmen medeniýeti, edebiýaty, sungaty barada näme tapsam ýygnaýan, olara eýe çykylmasa olar ýitip gitýär, belki bir gün uly online arhiw dörediler we belki biziňem ol arhiwe goşandymyz bolar!!!
Roman oka diýipsiň! Menorta mekdebe gidýärkäm ejemiňem azaby bilen dünýä klasikalarynyň köpisini okap gutarypdym, emme türkmen roman we kitaplaryny okamadygyma indi ökünýän!!!
Ýaşymy sorapsyň! ýaşym 25.
Birem bu ertekini goýmagymyň sebäbi, men muny tapyp okanymda çagalyk döwürlerimi ýatladym, adamyň kellesinde hiç hili alada bolmaýan döwürü, belki seňem ýatlasyň geler diýip pikir etdim... ýatlasyň gelmedik bolsa onda okamada, "okamadym" diýipsiň, zor bilen oka diýýän ýok, mowzugy halamadyk bolsaň saňa zor bilen jogap ýaz diýenem ýok... her mowzuga jogap ýazmaly diýen zat ýok how!!!
-
Fransuz
16 years ago
- bagysla dost oyun edip gordum. seni barlap goryan. senin edyan islerinde hic hili erbet zat goremok. gaty dorme(gaty gorsen gaty yerde otur). senin islen gelecekde dorediljek arhiw ucin uly peydasy bolar diyip umyt edyan.
-
CeriumOxide
16 years ago
seni barlap goryan
men tester däl how :D
köse 16 years ago- dost ertekini okamadym velin govy zada menzeyar bu yashta ertekiler bilen ishin bolmasyn hayish !turkmenistanyn osdurmesinin aladasyny et gaty gorme dost kichikamam sheyledim