Adam şekilli ýaşamagy zähmet bilme! Adam tebigata garylyp, tebigat ýaly päk, owadan bolup biler. Adam tebigatyň önümi. Tebigatyň per­zen­di! Adam ýerde ýaşaýar, emma adamyň göwni as­man­da perwaz urýar. Adama atadan gylyk-häsiýet, eneden bolsa zehin geçýändir. Adama ýylgyryp bilmegi, gülüp bilmegi Allatagala bagyş edendir. Adamdan ýalňyz bir ýadygärlik galýar, ol hem onuň bitiren işleridir. Adamy adam eden ylymdyr. Adamy – durmuş, şahsyýeti – taryh ter­biýeleýär. Adamy özgä berýän bahasy bilen-de tanap bolar. Adamyň akyllysy dil öwrener. Adamyň borjy – bilmekdir. Adamyň gany atadandyr, süňňi bolsa ene­dendir. Adamyň hakyky keşbi – onuň ata-enesine goýýan hormatyndadyr. Adamyň ýaramazy günäni özünden gözlemän, döwrüne we jemgyýetine myjabat ýapýanydyr. Adamzadyň islendik işiniň manysy ha­ýyr görmekdir. Adamzadyň mazmuny döretmekden, ýarat­mak­dan, agtarmakdan, gözlemekden, gurmakdan ybarat. Adamzat jemgyýeti ylymsyz, adam akylsyz ýaşap bilmez. Adamzat tebigatyň iň kämil närsesidir. Aga-arkaň gara dagy. Bibi öýüň söýesidir. Agam bar – ne gamym bar. Agyr zamananyň hem ýeňil günleri bolýandyr. Agzybire – Taňry biýr, agzybire – Taňry birdir. Agzybirlik – döwletiň ambary, hazyna­sy­dyr. Agzybirlik – ebedi türkmen milletiniň baş ýörelgesidir. Agzybirlik ojakdyr, agzybirlik saçak­dyr. Ajaýyp adamlar köpelse, durmuş aja­ýyp­laşar. Akyl – adamzat ýaşaýşynyň uslybydyr. Akyl – Allanyň gözüdir, ynsap – halk gö­züdir. Akyl aňlanylýan we aňlanylmaýan dert­le­riň baryndan halas edýändir. Akyl bagtyň kepili, ynsap kämilligiň gü­wäçisidir. Akyl bile ynsap bolsa – daşda däl, içde­dir. Akyl – biwepalyk etmeýän dostdur. Akyl – çözgütdir. Akyl edebiniň manysy ataň-eneň gadyr-gym­matyna, tapylgysyzlygyna akyl ýetir­mek­den ybaratdyr. Akyl – gutarmaýan baýlykdyr. Akyl içinden açylýar. Akyl jomartlygy – peýdaly pähimleri ündemekdir. Akyl kämilligi danalyk, duýgy kämil­ligi – ruhanalykdyr. Akyl kämilligi Watanyň nämedigine dü­şün­mekdir. Akyl nämäni buýursa, dil şony diýer. Akyl – öçmeýän söýgüdir. Akyl uly güýçdür. Akyl we ylym – Alla ýakynlaşmagyň müm­kinçiligidir. Akyl ylmyň şinesidir, zehin – tohu­my­dyr. Akyl ýaşadykça gurba gelýär. Akyl ýaşda bolmaz, başda bolar. Akyl ýok ýerinde adam bolmaz. Akyl ýok ýerinde ynam-ynanç ýokdur. Akyllylygyň şerti sagdynlykdyr. Akylyň bolmasa, Alladan gorkyny bil­mer­siň, ynsabyň bolmasa, ili sylamagy bil­mersiň. Akylyň iň ýokary derejesi – parasatdyr. Alanyňda – bir eliň bilen al, bereniňde – iki eliň bilen ber. Alla bilen adamsyň, il-gün bilen ki­şi­siň. Alla her kime, her bir jandara rysgal paý­laýar. Alla saňa baýlygy adamlaryň peýdasyna iş­let diýip berendir. Alla ýaradandyr – ýaradyjydyr. Ene bol­sa, döredijidir. Alladan gorkan ölümden gorkmaz, ilden çe­kinen nebisden gorkar. Alladan gorkmadyk ölümden gorkar, ilden çe­kinmedik ryswalykdan gorkmaz. Allany, Allanyň wekilini aldap bol­ma­ýar. Allanyň bendesiniň ýagşysyny ýaýyň, ýama­­nyny, belki, onuň özi düzeder. Allanyň halamajak işini eden imansyz, il-günüň halamajak işini eden ryswa bolar. Allanyň öňünde imanyň, milletiň öňünde zähmetiň seniň iň uly güwäňdir. Allanyň saýlan ýerinde ýaramaz ýer bolmaz. Allanyň ýaradan bendesi hiç bolmanda sen­çe-mençe bardyr. Allatagala adama akyl beripdir. Allatagala adamy atasyz ýaratsa-da, enesiz döredip bilmändir. Allatagala bu dünýäni adamzat üçin ýara­dypdyr. Alym bolmak aňsat, adam bolmak kyn. Alym hakykatyň dostudyr, jemgyýetiň hyz­matkäridir. Alym – ylym eýesi, jemgyýet – alym eýesidir. Amanady aýa, eýesi başgadyr. Anyk ýoly bar millet bagtlydyr. Aňy we köňli bilen Watan ezizligine göz ýetiren türkmen hiç mahal ruhdan düşmez. Arassalyk, päkizelik ynsapdan çykman, halallyga gol ýapmakdyr. Asyl ruhy-ahlak gymmatlyklarynyň ulga­mydyr. Ata-babalarymyz Asmanda Allatagala, Ze­minde Adama ynanýardylar.

Köneler, Horjun tarapyndan 9 years ago
Teswir ýazmak üçin Içeri gir