Halkara okeanologlar, biologlar we ekologlar topary Gündogar-Ýuwaş ummanyň ýokarky böleginde Ýuwaş ummanynyň düýbünde näbelli ekoulgamy tapdylar. Ol 2500 metrden gowrak çuňlukda gizlenipdir diýip, Nature Communications žurnalynda çap edilen barlagda aýdylýar. Bu açyşdan ozal, ummanyň düýbünde diňe wiruslaryň we bir öýjükli mikroblaryň bolup biljekdigine ynanylýardy. Indi gidrotermiki çeşmeleriň aşagyndaky gizlin boşluklaryň gülläp ösýän köp öýjükli dünýädigi ýüze çykaryldy. Barlagyň awtorlaryndan biri, Wena uniwersitetiniň deňiz biology Monika Braýt: "Biz ol ýerde boşluklaryň bardygyny-da bilmeýärdik" – diýip boýun aldy. Barlagçylar häzirki wagtda uzakdan dolandyrylýan Falkor Too apparatynyň kömegi bilen wulkanyň işjeň zolagyndan nusgalary ýygnamagy başardylar. Alymlar tötänden takmynan 25 ° C temperaturadaky gyzgyn suwdan doly boşluklary tapdylar. Nusgalarda azyndan 10 görnüş, şol sanda annelidler, deňiz ulitkalary we äpet turba şekilli gurçuklar (Riftia pachyptila) tapyldy. Mundan öň, riftiýalar düýbüň üstki böleginde we lawa jaýryklarynda tapyldy. Olaryň liçinkalarynyň suw dykyzlygyna ýaýrandygyna ynanýardylar, ýöne ol ýerde hiç wagt görülmedi. Barlagçylar gerimine baha bermek we bu maşgalanyň goraga mätäçdigini ýa-da däldigini öwrenmek üçin suwasty ekoulgamy öwrenmegi dowam etdirmegi meýilleşdirýärler. Awtorlaryň sözlerine görä, diňe bir ummanyň çuňlugyna däl, eýsem, onuň aşagyndaky ýer gabygynyň galyňlygyna hem girip bilýän enjamlary ösdürmek gerek.