Tehasyň A&M uniwersitetiniň (TAMU) amerikaly alymlary ilkinji gezek dörtden üç bölegi regolitden – Aý tozanyndan ybarat toprakda nohut ösdürip ýetişdirmegi başardylar. Barlag işleri ylmy edaranyň resmi web sahypasynda ýerleşdirildi. «Aýda Ýerdäki ýaly toprak ýok. Planetamyzda toprak ösümlikleriň ösmegini goldaýan ýokumly maddalar we mikroorganizmler bilen doldurylan organiki materiallary öz içine alýar. Aýda olaryň hiçisi ýok. Muny dartyş güýjüniň peselmegi, radiasiýa we toksinler ýaly beýleki meseleler hasam kynlaşdyrýar» diýip, ylmy işiň awtory, TAMU-nyň aspiranty Jessika Etkin aýtdy. Etkin we onuň kärdeşleri topragy dikeltmegiň mehanizmlerinden peýdalanyp, Aýyň tozanyna hasyllylyk häsiýetlerini bermek üçin peýdaly kömelekleriň we biogumusyň özara täsirini ulandylar. Bu goşundylar zäherli hapalaýjylary izolirläp, topragyň gurluşyny gowulaşdyrdy hem-de ondaky ösümlikleri ýaşaýşa has ukyply we çydamly etmegi başardy. Toprak kömelekleri toksinleri izolýasiýa edýär, zyýanly maddalar kök ulgamy arkaly ekinlere girmezden ozal duzaga düşýär. Biokompost gurçuklaryň möhüm işjeňliginiň netijesinde emele gelýär. Alymlaryň pikiriçe, Aýa gurçuklaryň käbir görnüşleri iberilip bilner, bu oňurgasyzlar kosmonawtlaryň biologiki galyndylaryny dökün hökmünde gaýtadan işlemäge kömek ederler. Ýer ýüzünde nohut, takmynan, 100 günde ösüp ýetişýär. Aý tozany garylan toprakda ösümliklere ýetişmek üçin 120 gün gerek boldy. Alymlar bu synaglaryň geljekdäki Aý missiýalaryna gatnaşyjylaryň özlerini belokly iýmitler bilen üpjün etmegine we Ýerden getirilýän zatlara az derejede garaşly bolmagyna kömek etjekdigine ynanýarlar.