"Hudaýy güldürmek isleseňiz, meýilnamalaryňyzy aýdyň" diýilýär. Hakykatdanam, kämahal oýlanyşykly pikirlenip, garaşylmadyk ýagdaýlar sebäpli "dogry" perspektiwalar puja çykýar. ... Ýa-da ... adamyň özi meýilleşdirilen zady ret edýär. Görnüşi ýaly, geçen asyrda-da bu hadysa köp sanly gözlegçiniň ünsüni özüne çekdi.

Bir zady meýilleşdireniňde (maşyn ýa-da jaý satyn almak, daşary ýurda dynç almak, öýlenmek, iş başlamak) meýilleşdiren ýaly, dostlaryňyza we tanyşlaryňyza bize goldaw bererler we begenerler diýip aýtmak mantykly bolardy. Şeýle-de bolsa, 1933-nji ýylda daşary ýurtly psihologlar niýetlerimiz hakda näçe köp gürlesek, durmuşa geçirilme ähtimallygynyň pesdigini bildiler.

Bu ýerde hile näme? Gözlegçiler Wera Mahler, meýilnamalarymyz hakda öňünden aýtsak, bu biziň aň-düşünjämizdäki ýalňyşlyga öwrülýär diýýär. Maksat aň-düşünje bilen eýýäm gazanylandygy sebäpli, şoňa görä adamyň höwesi azalýar.

Nýu-York uniwersitetiniň psihologiýa professory Piter Gollwitser bu temany 1982-nji ýylda “Simwoliki öz-özüňi doldurmak” atly kitabynda gozgady. Ýaňy-ýakynda 63 adamyň gatnaşan birnäçe gözlegini geçirdi. Meýilnamalaryny beýlekiler bilen paýlaşmaýan adamlaryň, olar hakda aç-açan gürleşen we beýlekileriň goldawyny we goldawyny alanlara garanyňda has köp ýerine ýetirilmegi mümkin boldy.

Professor Gollwitser, niýetlerimiz hakda bize aýtmagyň "wagtyndan öň dolylyk duýgusyny" berýär diýip hasaplaýar. Beýnimizde özümiz hakda pikir döretmäge kömek edýän "şahsyýet nyşanlary" bar. Şeýle nyşanyň peýda bolmagy üçin diňe hereketler däl, eýsem olar hakda gürlemek hem ýeterlikdir. Dissertasiýa ýazmak niýetiňizi yglan edip, özüňizi kandidat ýa-da ylymlaryň doktory hökmünde tanadyňyz öýdýän. Beýni hyýalyň bu oýnundan kanagatlanýar we bu maksada ýetmek üçin bir zat etmek islegiňizi ýitirýärsiňiz - aspirantura gitmek, ylmy geňeşçi gözlemek, kitaphanada oturmak, material ýygnamak we ş.m.