Wagt bizi şahyr, dramaturg, proza ​​ýazyjysy Puşkinden yzygiderli aýyrýar, ýöne döredijilik zehini bu meseleden has aýdyň görünýär. Goşgulary, goşgulary we romanlary rus hakykatynyň, jemgyýetçilik durmuşynyň we daýhan durmuşynyň dürli taraplaryny görkezdi, şahyryň dyngysyz ruhuny, çuňňur duýgularyny we duýgularyny görkezdi. Onuň poeziýasy we prozasy XIX asyryň okyjylary tarapyndan höwes bilen kabul edildi. Şonda beýikliginiň halysy döredilip, rus edebiýatynyň atasy, häzirki zaman edebi dilini dörediji hasaplandy. Livedaşaýan döwrüne "Puşkin döwri" diýilmegi tötänden däldir.
Meşhur fransuz ýazyjysy, Fransuz akademiýasynyň agzasy Prosper Merimet Puşkiniň işine uly gyzyklanma bildirdi we Baýron bilen deňeşdirilende ähli eserlerini okady. 1868-nji ýylda rus şahyry barada ýazan makalasynda: “Puşkin ene diliniň ähli mümkinçiliklerini, ajaýyp baýlygyny bilýär, ýöne pikiri elmydama şeýle ýönekeý görnüşde beýan edilipdi welin, aňsat aňlatmak mümkin däl ýaly bolup görünýär. Aleksandr çagalygynda şol bir çagalardan kän bir tapawutlanmaýardy, ortaça ýalta, köp hereket etmedi, myhmanlardan utandy, ýöne kämahal şeýtanyň häsiýetini görkezdi, şeýle bir gülkünçdi welin, ony köşeşdirmek mümkin däldi. Ene-atalar çagasyna hiç hili endiksiz çemeleşdiler: gara reňkli, gara saçly, egrem saçly, käbirleri rus däl. Ol hakykatdanam Ybram Gannibalyň ejesiniň atasynyň atasyna gitdi? Ejesinden ýa-da kakasyndan oňa aýratyn söýgi ýokdy. Mugallymlaryň we öý mugallymlarynyň kömegi bilen oňa ähli fransuz dilini öwretdiler. Fransuz kitaplaryny, romanlaryny, goşgularyny we pelsepe eserlerini okamak bilen gyzyklandy. Diňe ýyllaryň dowamynda azajyk ýetişip, rus dilini özleşdirip, rus dilinde okap başlady. Especiallyöne esasanam okaljak zat ýokdy.

Hakyky bilimini imperator Aleksandr I tarapyndan diňe asylly doglan çagalar üçin döredilen Sankt-Peterburgyň golaýyndaky Tsarskoýe Selo liseýinde aldy. 6 ýyllyk okuw meýilnamasyna görä, asylly çagalar ýokary derejeli döwlet işgärlerinde tälim aldylar. Soňra Puşkin köp dost edinen bu okuw jaýynda geçiren ýyllaryny minnetdarlyk bilen ýatlady. Liseýde eýýäm hyjuwly, garaşsyz, buýsançly häsiýeti, erkinligi söýýän arzuwlary ýüze çykdy. 1815-nji ýylda terjime synagynda Gawril Derzhawine degen “Tsarskoýe Selodaky ýatlamalar” goşgularyny okady.

1817-nji ýylda kollejiň sekretary derejesi bilen Daşary gatnaşyklar kollejine iberildi. Publicöne jemgyýetçilik gullugy şahyry kän bir gyzyklandyrmady, paýtagtyň durmuşyna çümdi, teatra gatnaşdy, “Green Lamp” edebiýat we teatr jemgyýetiniň agzasy boldy.

Puşkiniň liriki goşgularynda erkinlige bolan isleg bar, olarda erkinlik isleýän raýat hökmünde öz pozisiýasyny açýar. 1820-nji ýylda neşir edilen “Ruslan we Lýudmila” atly ilkinji goşgusy garyşyk synlara sebäp boldy. Kimdir biri onuň gülkünç ertekisine gaharlandy, kimdir biri bogunyň aşa oýnalmagyna gaharlandy, kimdir biri halk sözlerinden bizar boldy. Mainöne esasy diňleýjiler goşgyny höwes bilen kabul etdiler, köpler derrew özboluşly şahyryň Russiýada peýda bolandygyny bellediler.

Şeýle-de bolsa, Puşkin bu goşgudan başga-da "gaharly" goşgular ýazdy. Imperator Aleksandr I, ýazgylary bilen tanşyp, ýaşlykdaky pitneçi liberalizmini ýatdan çykaryp, ýigidi Solowetskiý monastyryna ibermäge taýyn bolupdyr. Täsirli abraýly adamlaryň şepagaty bolmasa, kazyýet işi gaty erbet bolardy. Ony Demirgazykdan we Sibirden halas etdiler, ýöne sürgünden däl. Kollej sekretary Günorta sebite geçirildi. General Iwan Inzowyň ýanyna Kişinau gitdi, ýöne ýolda Dnieperde suwa düşüp, sowuk aldy we bejergi üçin Kawkaza we Kryma äkidildi.

Kişinoda resmi işler ony biynjalyk etmedi. General Inzow Puşkiniň ýaşlyk hobbisine höwes edipdi. Şahyryň boş wagty bardy, köplenç dostlarynyň ýanyna gidýärdi, geljekki Dekembristler bilen duşuşýardy. Bu agyr edebi iş, rus taryhyny öwrenmek döwri boldy. 1822-nji ýylda Puşkin awtoryň erkinligi söýýän keýpiniň ünsüni özüne çeken "Kawkazyň ýesiri" goşgusyny ýazdy. Soň bolsa, "Baghisaraýyň çeşmesi" atly günorta goşgusy çykdy, soň bolsa "Gabrieliada" satirik goşgusyny döretdi. Bir ýyldan soň, Kişinoda "ugewgen Onegin" goşgusyny ýazyp başlady.

Elbetde, Puşkin garyp döwlet işgäri, men döredijilik işine özüni doly bermek isledim, ýöne ol bir zadyň üstünde ýaşamalydy. Mundan başga-da, Kawkazda we Krymda kartalara endik boldy. Kart oýnamak moda bolupdy we Puşkin uzakda bolup bilmedi. Ol öwdi, aýlygyny aňsatlyk bilen ýitirdi, karz aldy, kartoçkalaryny aldy we ýene ýitdi.

Ahyrynda işinden çekilmegi üçin ýüz tutdy. Bu kanagatlandy we 1824-nji ýylda polisiýanyň gözegçiligi astynda Pskow emlägi Mihaýlowskä gitmäge rugsat berildi. Oňa göwünlik berýän ene Arina Rodionowna boldy. Ondan köp dürli halk ertekilerini we hekaýalaryny öwrendi. Aýatlaryny kakasyna we ejesine däl-de, özüne bagyş etmegi tötänden däldi. Aleksandr täze döredijiligini Peterburgdaky dogany Lewuşka iberdi we soradysenzura we neşirýatçylar bilen gepleşiklerde araçylyk etmeli. Hisöne dogany Isgenderiň işinden asla alada galmady. Şeýle hem, goşgularyny we goşgularyny dünýewi salonlarda okamagy gowy görýärdi, sanawlara bölünipdi. Şeýle-de bolsa, 1825-nji ýylda Puşkiniň goşgularynyň birinji tomy neşir edildi.

Aleksandr 1 ölenden soň, Senat meýdanyndaky dekabr aýyndaky pajygaly gozgalaňdan soň, Nikolaý I-iň tagtyna çykandan soň, Puşkine Moskwa dolanmaga rugsat berildi. Imperatoryň özi senzura we howandarlyk etmegi öz üstüne aldy. Men onuň bilen gürleşdim. Emma III bölümiň başlygy general Aleksandr Benkendorffa gözüni aýyrmazlyk barada berk buýruk berildi.

Moskwada meşhur şahyr joşgun bilen garşylandy. Dürli öýlerde kabul edildi. Kabul edişlikleriň birinde Moskwanyň ilkinji gözelligi Natalýa Gonçarowa bilen tanyşdy we aşyk boldy. Ol ellerini sorady we ret edildi. Diňe 1831-nji ýylyň fewral aýynda olaryň toýy boldy. Puşkin maşgala adamy boldy, ýöne dünýäde özüne mynasyp görünmek üçin pul gerekdi. "Ylham satylmaýar, ýöne golýazmany satyp bilersiňiz" -diýdi we stoluň başynda oturdy. Ol "Bürünç atçy" goşgusyny ýazypdyr, Belkin ertekisiniň aýlawyna giren kapitan gyzy Dubrowskiniň proza ​​eserlerini döredip, ugewgen Oneginiň soňky bölümlerini tamamlap, ertekiler ýazypdyr.

Puşkinler durmuş gurandan soň Sankt-Peterburg şäherine göçdüler. Dünýewi durmuş ýörelgesini - toplary, kabul edişlikleri alyp bardylar. Aýaly owadandy, patyşa Nikolaý men oňa ideg etdim. 1836-njy ýylda Gollandiýanyň wekili Baron Gekkern tarapyndan kabul edilen owadan ofiser, atly garawul Georges Dantes özüne ünsi çekip başlady.

Puşkin bularyň hemmesini halamady. Myş-myşlar ýaýrady. Oňa hatarak diýilýän hat geldi. Yhlasly adam, özüne garşy hiç hili gülkünçlige çydap bilmedi, töhmetiň awtory hasaplaýan barona ýiti jogap berdi we oňa garşy göreşdi.

Oftenygy-ýygydan bolşy ýaly, dünýewi jemgyýetde bir fransuz, görmegeý Dantes, şireli we aýal erkek adamy gowy görýärdi we özi hakda köp zat göz öňüne getiren akylly ýazyjy Puşkin halamaýardy. Oňa mümkin boldugyça köp zyýan bermek isleýänler we Haker bilen dawa-jenjeliň başlandygyna begenýänler bardy. Duel boldy. Baron Gekkern oňa kemsidilmeler iberilen hem bolsa, Dantesi öz ýerine iberdi.

1837-nji ýylyň 27-nji ýanwarynda Gara derýanyň gür gür tokaýynda iki ok atyldy. Birinjisi - Puşkinde bir ok buduň boýnuny döwüp, aşgazana aralaşdy. Şol wagt üçin ýara ölüm howplydy. Garyň üstüne düşen şahyr, güýç toplap, pistolet göterip, tüýdügini çekmegi başardy. Ok, Dantesiň goluna degdi. Iki günden soň Puşkin öldi we tiz wagtdan Dantes şikesinden gutuldy. Tizara wezipesinden boşadyldy we Russiýadan kowuldy, ömrüniň ahyryna Puşkiniň ganhorynyň kemsidilmegi bilen galdy.