Russiýanyň Tomsk döwlet uniwersitetiniň (TDU) biologlary "Limnochordia" synpyndan bolan bakteriýalaryň täze görnüşini tapdylar. Bakteriýalaryň nusgalary Tomsk oblastyndaky (welaýatyndaky) we Altaý sebitindäki çuň guýulardan tapyldy. Bu açyş hakynda “Frontiers in Microbiology” žurnalynda ýazyldy. Üsti açylan mikroorganizmleriň täze görnüşleri ählumumy dem alyş ulgamy we kislorod ýetmezçiligi şertlerinde ýaşamak ukyby bilen tapawutlanýar, bu bolsa olary synpyň belli wekilleriniň arasynda özboluşly edýär. “Uzak wagtlap 2-3 km çuňlukda kislorodyň bolup bilmejekdigine ynanýardylar, sebäbi ol çuňlukda O2 öndürýän ýagtylyk we fotosintez ýok. Emma, takmynan, mundan on ýyl ozal ösümlikler gatnaşmazdan, mikroorganizmler tarapyndan öndürilýän gara kislorod diýilýän zat tapyldy. Görnüşi ýaly, gürrüňini edýän bakteriýalarymyz hem ondan dem alyp biler" diýip, TDU-nyň Biologiýa institutynyň ösümlik fiziologiýasy, biotehnologiýa we bioinformatika bölüminiň müdiri Olga Karnaçuk "RBC Life" neşirine aýtdy. Şeýle-de ol: “Gen ýygnananda bakteriýalary izolirlemäge başladyk. Bakteriýalar kislorodda ösüp başladylar. Soňra bu bakteriýanyň kükürdi “dem hökmünde alyp” biljekdigini, şeýle hem bakteriýalar energiýa almak üçin beýleki organizmlerden emele gelen organiki birleşmeleri ulananda, anaerob dem alyş görnüşine geçip biljekdigini bildik. Geohordlar (x-óρα - ýer, giňişlik) (geohor), biri-birine ýanaşyk ýerleşýän dürli geomerlerden emele gelen birmeňzeş giňişlik ulgamyny emele getirýän birmeňzeş geosistema. “Geochora” adalgasyny ylma L. S. Berg tarapyndan 1913-nji ýylda girizilipdir. Ekologik adalga) tarapyndan bu täze maşgalanyň (grekçe “geo” - Ýer), "awuly" bakteriýalar diýlip atlandyrylyşy ýaly, olar Ýeriň yssy çuňluklarynda emele gelen wodorod we kömürturşy gazy bilen iýmitlenip biler. Ýagny, bu ýüze çykarylan bakteriýalaryň uly üýtgeýiş mümkinçiligi bar bolup, olar dürli ýaşaýyş şertlerine uýgunlaşyp bilýär. Şeýle aýratynlyklar "awulylary" islendik ýerde ýaşamaga ukyply edýär" diýip, sözüniň üstüne goşdy. Hünärmeniň pikiriçe, bakteriýalaryň ýene bir özboluşly aýratynlygy “nanowirleriň” - öýjük membranalarynda sapaklaryň bolmagydyr. Bu hem olara elektronlary geçirmäge kömek edýär. Bu açyş organiki galyndylary elektrik toguna öwrüp bilýän mikrob ýangyç öýjüklerini döretmekde ulanylyp bilner. Geljekde şeýle ulgamlar galyndylary zyňmak meselesini çözmek bilen, bir wagtyň özünde alternatiw energiýa çeşmesi bolup biler diýip, rbc.ru ýazýar.