Hytaýly we awstraliýaly barlagçylar Ýer togalagynyň taryhynyň 40%-ini diýen ýaly öz içine alýan plitalaryň tektonikasynyň animasiýa modelini döretdiler. Işiň netijeleri Geoscience Frontiers-de çap edildi. Geologiki ýyl ýazgylardan alnan maglumatlara esaslanan bu model materikleriň nähili hereket edendigini, çaknyşandygyny we super materikleri emele getirendigini görkezýär. Wideoda Rodinia, Pangeýa we Gondwana ýaly superkontinentleriň emele gelşi we soňraky bölünişikleri görkezilýär. “Kontinentleriň tansy” Ýeriň häzirki döwürden taryhynyň başlangyç döwrüne çenli, ewolýusiýasyny ters tertipde, ýagny häzirki ýagdaýyndan başky ýagdaýyna çenli hereketini görkezýändigini bellemelidiris. Barlagyň awtorlary döredilen animasiýany "haýrana galdyryjy" diýip atlandyrýarlar we tektoniki rekonstruksiýanyň Ýeriň jümmüşiniň ösüşine, howanyň üýtgemegine, mineral baýlyklaryň döremegine we ýaşaýşyň gelip çykyşyna düşünmek üçin möhümdigini nygtaýarlar. Mysal üçin, tektoniki plitalaryň hereketi beloklaryň we aminokislotalaryň öndürilmegi üçin zerur bolan DNK-nyň esasy elementi bolan fosfory ýeriň ýüzüne çykarypdyr. Hususan-da, täze modelleme planetanyň “howasynyň” onuň taryhynda näme üçin beýle köp gezek üýtgändigini, ýaşaýşyň döremegi üçin ýokumly maddalaryň nädip elýeter bolandygyny we tektonikanyň nähili ýagdaýda Ýer ýüzünde ýaşaýşyň döremegi hem-de saklanmagy bilen baglanyşyklydygyny anyklamaga kömek eder. Adelaida uniwersitetiniň geologiýa professory Alan Kollinz şeýle belleýär: "Biziň maksadymyz — Nunanyň emele gelen döwründe peýda bolan daglaryň çylşyrymly öýjükli ewolýusiýa getirýän elementleri üpjün edip biljekdigini barlamak".

Täzelikler, Ata Watan tarapyndan 3 months ago
Teswir ýazmak üçin Içeri gir