Salam agzalar! Aranyza kopden bari idilli goshulmanym ucin sorry! Gelin shu yerde inlyasiya barada gurrun edelin! birinji bn inflasiya name? Inflyasiya-bu pulyn bolsada,hic zat alyp bolmazlygy, yagny pulyn hummetsizlenmegi diymekdir, inflasiyadan cykmaklyk barada wagty bn jurt-kesik alada edilmese pulyn hummeti 10-dan 1000 esse we onnanam kop dushup biler,we bular boleklere bolunya: gaty hayal,yuwash,orta,guycli,batly diyip hasap edip bilers.afrika yurtlarynyn kopusinde gaty hayal inflyasiya bolya kop wagtlap,hayal inflasiya gecen yyl gysha golay ukrainada bolly diysek yalnyshmars,guycli inflyasiya bolsa turkiyedaki kabr yylaryn senelerini yatlasak bolya!(eshdishime gora, 1 gijede lira 20-30 esse hummetsizlenip bilyamish kawagtlar), shu wagt mysal getirsem ukraina gaty hayal inflasiyada barya, intagem cykanok we bu gysh yene yuwash inflasiya bolar diyip chaklanya (men caklayan :D )! ikinji bn: turkmenistanda inflasiya bolanokmy? elbetde hemme yurtlarda bolushy yaly tm-dada bolya, hatda hazir hazirem!prosto tm-nyn bir zady gowy-hokumet gaty bay, shon ucin inflasiya bolsada halka yetirman, hokumet oz ussune alya we gaty kop ubytka dushya, a dowletimiz bay bolansonam bize bildirenok! shuwagt tm-nyn bir zady gowy-dollar kursy uytganok, yagny stabilniy, dunyan hemme yurdynnada stabilni saklamaga calyshya dunyan hemme cantr banklaram! saklamak gaty kyn, yone tm saklaya, nadip? vvp diyip bir zat bar (valovyy vnutrenniy produkt), tm-cesem "hemme icerki onum" bolayya oydyan yalnyshmasam, kurs esasan vvp-e (import we export'yn ikisem shun icine girya) we bagly, meselem: nebitin bahasy gally diyeli- tm nebit satya, yne dashardan alanok! tm exporty gally ($$$), we kurs hem manat biraz dollardan guyclenni, yone demirin bahasy gally diysek, import $$$ artya, sebabi tm demiri dine satyn alya, mashynlaram-poyuzlaram.... bahalary galya, olanam hemmesini tm saty alya, sheydip import bahasy artya, manat $-dan peselya! (dushundirip billimmikam diyip umyt edyan) tm dollary 1 kursda saklaya!bu diymek manat hummetsizleshse hokumete zyyan, export kopelip, import azalsa, (bahalary) to hokumete peyda,tm gaty yonekey ekonomiki oyunjyklar oynaya- bu bolsa hokumetin gaty kop ubytka (osen yurtlan yanynda) dushyar, ine namcun tm-a finansistlar, kreditorlar, ekonomistler we bankirler garak (men sapecialnostymlay hemmesi :-P ) inni geleli esasy zadlan yene birine: Inflasiya bn nadip goreshyaler? shuwagt tm wuzlaryny ya dunyan lyuboy yerinde okap gelen ekonomistlere shu soragy sorasan 98%-i shey diyer: halkara banklarymyzda %ni stavkany gallyrmaly, harytlammyzyn bahasyny gallyrmaly, salgyt bahalaryny gallyrmaly bla bla bla......, dine dowlet(hokumet) hakda pikir eder, olan dushunjesem dogry, hokumet inflasiyadan cyksa, halkam cykarar, yone beydip cykyanca halkyn yagdayy naili bolar? ozunizi yerinde goyun:pulynyz onki yaly,yone sho pula onki yaly zatlan 10-1-ni alyp bolya,salgytlar galya,bakdan kredit alan bolsana ishin gaytdygy bolya.... yone biz hem halka, hem dowlete gowyy bolar yaly yol gozlemeli, nadip? 90-njy yyllardamy namemi,(yalnyshmayan bolsam) irland ekonomistleri name edipdirler inflasiyada. harytlan bahalaryny arzanladypdyrlar, harytlara salynyan salgytlary azaldypdyrlar, elbetde bu dowlete ummasyz pula durar, yone "cykdayjy etmesen-girdeyji girmeya" diyen sonky doran nakyla uymaly bolyasda, kak budto dowlet inflasiyany ayyrmak ucin planca pul goyum goydy diyip pikir edibermeli! bahalar arzanlanson, dowlet o diyen kyncylyk chekenok, harytlar calt satylya, export artya, import azaya, sheydip yuwash yuwashdan inflasiyadan cykypdyrlar irlandlar! yogsa harytlar gymmatlansa-dowletin cykaryan harytlary satylanok, biderek ozune ubytka bolup durya, halkam gerek zadyny alybilenok, sheydip iki tarapam ubytka chekyaler.... (hemme yazanlam men shahsy pikirim we garayshym, hemme jogapkarchilik hem oz ussume yazanlam ucin :D )