Mkam ýylgyrdyda geçip gitdi. Ertesi gün ir bilen okuwa tayarlanýady sumkasyny alyp gapa tarap yöredi, birden kakasy --oglum sen nirä baryaň? --okuwa kaka --yok yok bugün okuwa gidmersiň biz başga bir yere gideris --kaka nirä? okuwdan galsam gygyrmazlarmy? --yok bir gün ücin hiczat diymezler. diyip Mukamyn elinden tutup öýe saldy. öýe girip kakasy Mukama --oglum köýnegiňi çykar bol --köýnegimi nämçün biz gidyäris diýdinä --gidyäs gidyäs yöne sen başga köýnek geyersiň. Mukam bolup geçýän zatlara düşünenokdy, kakasynyň ejesiniň nirädir byr yere howlukýanlaryny geň gördi. Birdenem kakasy Mukamyň elini tutup elini sarap başlaýar we arasynada bir zatlar guýýardy. Mukam --kaka kaka bunyň yotmy ? kaka sen näme edýäňaý. kaka elimi agyrdyaň... --kän gürlemede dur, men gaharymy getirme. Mukam hiçzada düşünmän aglap durdy, aňardan ejesi gelip elinden tutup ony äkitdi. Mukam ejesiniň elinden tutup nirädir bir ýerlere barýardylar, Mukam naçe çalyt ýöresede ejesiniň yzyndan yetip bilenokdy. byr yere baryp durdular, birazdan ýanlaryna bir maşyn gelip durdy. ejesi --Mukam bar maşyna mün. diýýär, Mukamy gorky gurşady göwnüne bolmasa ony ol adamlar bilen goýup gidiljek ýalyda. Mukam maşyna mündi içindäki nätanyş adamlar --gorkma biz saňa hiçzat etmeris, sen diňe sesiňi çykarman otur, diyip Mukamyň eline saralgy marlyny kesip başladylar. Mukam gorkusyna ,, eje... eje.. '' diyip gyýgyrdy, welin yanyndaky adamlaryň biri yumurugy bilen on yüzüne urýar. Mukam hiçhili hereket edmän ýatýar. Bir azdan maşynyň gapysyny açyp --Maral Maral gel buny äkid, hiç kim görmz ýaly öýdenem çykarma ýüzi gözi çisip başlady --siz näme etdiňiz, ol entek çagada, --hiçzadm bolmaz yaşar, näme saňa bir ýetim çaga gazanjak pullarmyzdan gowymy. --ýokla yöne men öldürensiňiz öýtdüm, eger ölen bola diýjek boldum --alada etme , ene-atasyna gerek bolmadyk çaga olarada gerekdäldir. Maral Mukamy alyp başga maşyna münüp öýlerine gaýtdylar. Öýlerine yetip maşyndan düşenlerinde öňlerinden Maralyň klasdaşy janajan jorasy Ogulnabat çykyp --nirä gitdiňiz gyz 1 sagat bäri garaşýan, gaýdýyn diyip durdum. --aý biz dogtara görünüp geläýris Mukamjan dün ýykylypdyrda şony görkezdik --hää Mukamjyk senmi tüweleme ulakanja ekeniňä --Ogulnabat sen geç oturyber men Mukamy ýatyraýyn çay suw alayyn. --goýsana gyz ullakan oglan bolubam özi ýatyp bilenokmy? --ýatyp bilýäle yöne ol bugün gowja ýadady özüm seredeýin näme bolsada men indi oň ejesä. diyip Mukamy öz otagyna äkitdi we ýorgan düşeklerini ýazyp ýatyrdy. Mukam gözlerini bir nokada dikip ýatyrdy, kellesinde bolsa müň pikir aýlanýardy, indi näme etsemkäm ,, yzyma ýetimler öýüne barsammy, yada näme bolsa bolsun diyip bärde galmalymy, eger bärde galyp näme diýseler edip ýörsem belkem hemmezat gowy bolar menem owrenşerin'' diyen pikirlere batýardy. Birden agzynda dili bilen oýnap oturan dişlerini çykaryp eline aldy we ýumrugy bilen gysyp uka gitdi. Jorasy bilen çaý içip otyran Marala kellesinde pikirler bardy. ýöne oň pikirleri Mukam hakynda däldi. Maral diňe şu günki işden özlerine näçe galarka diýip alada edýärdi. Çay içip otyrşyna Ogulnabat birden --adamyň nired görünenokla, ýa işdemi? --ýokla bar doslarynyň ýanyna gitdi iş soramana hemem biraz algysy bardy olary almana. --Ogluňyza ýaman erbet bolupdyr oň ýüz gözemä ýaman erbet eken, çagajyk erbet ýykylan bolmaly? --aý howwa çagada irdenden agşama çenli oýnaýar hiçkimem diňlänok. Joralar gürleşip oturşlaryna epesli wagytň geçeninem duýman galdylar. Daş töweregem eyýým garaňkylap ugrady, Ogulnabadam --bolýa jor men gaýdaýyn öýde çagalaram garaşýandyr, baryp olary naharlaýyn. --hää bolýa şeýdip aýlanyp duroweriň, ýitmň --ýitmeris, sizem geliň bize, diňe men gelip ýörmelidälä. diýip jorasy Maral bilen sagbolaşyp gaýtdy. Maral jorasyny ugradyp agşam naharynyň ugruna çkdy. Azsalymdan kakalaram gelli Maral öňlerine çaý nahary alyp iyip içmäne başladylar. kakasy --hany Mukam? --ol ýatyr, bugün oňky gowja ýetäýdi öýdýän, --hä näme boldy? gaçjak boldymy näme --ýola gaçyp nirä gidsin, biraz gorkdymy nämemi. Maral adamsy bilen gürleşip otyrkalar aňardn gözlerini ukalap Mukam geldi. kakasy oňa --nähiloow birinji iş günüňemä gowy bolmandyr, özüň nähili hiçýeriň agyranokdälmi --ýok hemme zat gowy kaka, diňe üçsanjak dişim gaçdy diýmeseň. diýip ýumrugunda gysyp oturan dişlerini gapdala goýdy, ejesi gaharlanyp --üç sany dişi gopupmuş, dişleriňä biter welin äňiňi döwen bolsalar näme ederdiň? --eje äňimem hiç meni öldüren bolsalar siz näme ederdiňiz? men indi bilýän öýdýän nameüçün illeň bizi yigrenýänini. --bolýa hany kän gürlemede naharyňy iý --meňä naharam iýesim gelenok --onda bar geçde ýat. diýip ejesi Mukamyn ýüzüni alyp goýwerdi.Mukam sesini çykarman ýerinden turup öz otagyna tarap ýöredi. Otagyna gelip ýatmazyndan öň aýna seredip ýüzüni göme niýeti bile aýnaň öňüne geçdi.Mukam aýnada ýüzüni görüp öz özüni tanamady. ýylgyrjagyny ýada aglajagyny bilmedi. caga alacsyz öz özüne gowünlik berdi,, bäýbä men owadanam ekenimä'' diýip ýylgyrdy. şeýdip ol öz özüne göwünlik berip ýylgyrmany öwrenip başlady. günler geçdi Mukamyň ýüz gözem gowlandy, we Mukam ýenede ejesi kakasy bilen işläp başlady.Mukam her gün herhili uýtgeşik adamlary görýärdi, her gün ejesi bilen bir yere gidýärdi. her alyjynyň ýanyna barandada gülkünüç soraglary berýärdi. mysal üçin ,, daýy plany narkoman sizmi?. alyň daýy noş bolsun. alyň buny bokurdagyňyza tezek bolsun'' ýaly sözler. ýenede bir gün kakasy Mukamy ýanyna çagyryp elini sarap başlady. Mukamy gorky gurşady şol maşynyň içi göz öňüne gelip ,,ýenede şol ýere gitmelimikä'' diýip gorkýardy. ejesi Mukamyň elinden tutup şol öňki ýerlerine baryp garaşyp durdylar Mukam --eje şoo dişimi döwen daýa garaşýasmy --howwa şol daýa eger sesiňi çykarman otursan hiçzat etmezler. --bolýa men sesimi çykarman, öňem dişlem ýany çykyp başlady. maşyn geldi ejesi Mukama bar mün maşyna diýip iberdi. Mukam maşyna tarap ýöräp başlady, ýöräp barýarka içini gürledýärdi,, şu gezegä näme etselerem eje diýiba gygyrman öllürselerem, bary byr kömege gelenok'' diyip maşyna ýetdi. maşyna girip --salam daýy. diýip ýylgyrdy. hiçkim jogap bermedi, herkim göni öz işine başlady. Mukam ýenede gürläp başlady --daýy buny näme edýäňizaý? --çörek bişirip satýas --çörek? bujagazdan näçe çörek çykýaka? ýa buny çörögiň hamyrmaýasyna goşýaňyzmy? --körpe kän gürleýäň welin ýenede dişiňi döwdüresiň gelýämi? --meň dişimi döwseňiz çagalaryňyz gynanarda --näme? nämäň gynanmasy? --siz meň dişimi döwseňiz, menem baryp milissä aýtsam, olaram sizi türmä bassa çagalaryňyzam ýetim galarda? --meni türmä bassalar seň ejeň-kakaňam basarlar. --ohooo gowdygyny goý bassynlar, maňa näme meňä yitirýän zadym ýok. olar meň ejem-kakam dälä. Mukam maşyndan düşdü we ejesine tarap ýöredi, ejesiniň ýanyna baryp --bolly iş bitdi gaýdaýaly? --bugezegä sesiz oturaýdyňmy? --aý howwa olara gürläňdede zat düşünenoklara. diýip ejesi bilen öýlerine tarap ýörediler. Mukam ýolla baýarkalar mekdebiň gapdalyndan geçip gitdiler. Mukam gözlerine ýaş aýlap mekdepde oýnap ýören çagalara seretdi, Maral daýzasy Mukama --näme okuwa gidesiň gelýämi? diýip sorady Mukam bolsa --ýoklaý ýöne seretdim, eger men okuwa gitsem kakam bilen sen aç galarsyňyzda...