Misyoner Örgütlerin Türkistan'a Yönelik Stratejileri Doç. Dr. Sönmez Kutlu, misyoner örgütlerin, diğer ülkelerde de uyguladıkları Türk Cumhuriyetleri'ndeki stratejilerinden birkaçı üzerinde özellikle durmaktadır: * Diyalog görüntüsü verilmiş misyoloji: Katolik Kilisesi, 1965 yılından sonra ortaya attığı ve geliştirdiği, diğer İslam ülkelerinde olduğu gibi Türk Dünyası'nda (20) da baş rolünü kendisinin oynadığı diyalog çalışmalarını sürdürmektedir. Aslında Papalık, küreselleşme sürecinin bir sonucu olarak ve Hıristiyanlığın tarihteki kutsal savaşlarının Müslüman dünyada meydana getirdiği olumsuz imajı yıkmak, sevecen ve sempatik görünmek amacıyla yeni tür bir misyoloji ya da postmodern bir misyonerlik geliştirmiştir. Bunun için bölgeye iyi yetiştirilmiş Kırgızca, Özbekçe ve diğer Türk dili lehçelerini bilen misyonerler, ya da bu bölgede yaşayan Katolik Almanlar diyalog temsilcileri olarak gönderilmektedir. Bunlar bazen ya bir Hıristiyan dini organizasyon adına veya uluslararası bir örgütün üyesi/danışmanı olarak Türkistan'daki etnik, siyasi ve din durumu, gelenek ve görenekleri tespit için gezi, gözlem, inceleme ve araştırmalar yapmakta, diğer Hristiyan gruplarla işbirliği projeleri geliştirmeye çalışmaktadırlar. Papalık, son yıllarda Joseph Card Ratzinger tarafından hazırlanan ve Papalık tarafından onaylanarak İnternet sayfalarına konulan resmi bir bildiride "insanlığın gerçek kurtuluşunun İsa'ya inanmaktan ve Kilise'ye bağlanmaktan geçtiği" ("Congregation for the Doctrin of the Faith" adlı bildiri için bkz., www.vatican.va) (21) ve bu yüzden diyalogun bundan vazgeçme anlamına gelmediği, misyolojinin devam ettiğinin unutulmaması gerektiğinin vurgulanması, Papalığın diyalogla neyi hedeflediğini açıkça göstermektedir. * İnkültürasyon: Bu kavram, farklı şekillerde tanımlanmaktadır. Asıl anlamlarından birisi de, "bir mahalli kiliseye ait Hıristiyan tecrübesinin o bölge toplumunun kültürüyle bütünleşmesi (kaynaşması) dir…" Ayrıca inkültürasyon, "insanlığı içten dönüştürme ve onu yenileme" ya da "İncil ve Hıristiyanlığın değerlerini diğer kültürlere aşılamak veya kültürlerin bu değerlere adaptasyonu" anlamlarına da gelmektedir. Bu sürecin değişim, asimilasyon ve dönüşüm gibi çeşitli aşamaları vardır. (22) Bu kavram Papalığın 1965 sonrası Diyalog girişimlerinin sonucunda resmen tanınmış ve bütün dünya da misyolojinin en önemli bir unsuru olarak yürürlüğe konulmuştur. Ayrıca bunu sadece Katolik misyonerler değil diğer misyoner gruplar da yapmaktadırlar. * Müslümanları ve İslam'ı Karalama Kampanyası: Hıristiyan misyonerler, dünyada barışı ve sosyal adaleti sağlamak için çalıştıklarını her fırsatta tekrarlamaktadırlar. Şu anda İslam dünyasında Cezayir, Afganistan, Tacikistan ve diğer bölgelerdeki yaşanan dramatik olayları ve son zamanlarda bölgede faaliyet gösteren Hizbü't-Tahrir'in faaliyetlerini İslam ve Müslümanlarla aynileştirerek İslam'ı ve Müslümanları kötülemekte, fakat Hıristiyanlığı barışçı bir din olarak sunmaya çalışmaktadırlar. Sonradan Evanjelist olan Muhtar Devletov, kendi çıkardıkları dergide, "Kur'an'da Allah yol gösterici ve kahredici, İncil'de Allah yol gösterici ve sevicidir." şeklinde açıkça İslam'ı ve Müslümanları rencide eden ifadeler kullanmıştır. (Bkz., Senin Colun, No: 23 (59), Temmuz 1997.) Diğer taraftan, aynı kişiler Batı medeniyetinin Hıristiyanların eseri olduğu, Müslümanların ise medeniyet kuramadıkları ve İslam dolayısıyla geri kaldıkları şeklindeki bilinen iddiayı tekrarlayarak İslami bilgisi zayıf kimseleri Hıristiyanlaştırmak için kullanmaktadırlar." (23) Orta Asya Cumhuriyetleri'ndeki mevcut yasalar misyonerlik faaliyetlerine engel olamamaktadır. 1990'lı yıllarda, bağımsızlıklarını müteakip hazırladıkları anayasalara göre devlet, genel olarak bütün dinlere karşı aynı mesafededir, yani diğer bir deyişle tarafsızdır. Yalnız, dini teşkilatlar da siyasete karışamazlar. Herkesin inanç özgürlüğü ve dini tebliğ hakkı vardır. Haliyle misyoner teşkilatları da hukuken geleneksel din mensupları ile aynı hak ve özgürlüklere sahip olarak bu ülkelerde faaliyetlerde bulunabilmektedirler. Diğer taraftan, misyonerlik faaliyetlerine karşı halk ve çeşitli İslamcı gruplar tarafından değişik tepkiler verilmektedir. Son üç ay içerisinde Tacikistan'da misyoner kiliselerine karşı yapılan protestolar bundan sonra radikal grupların bu işi daha da ileri götürecekleri hususunda sinyaller vermektedir. Aynı şekilde Kırgızistan'ın Calal Abad şehrinde son olarak Ocak 2001'de 4 Özbek asıllı Kırgız vatandaşının Hıristiyanlık dinine geçmesi ve bu sayının 130'u bulması üzerine halktan tepkiler gelmiş ve Hıristiyanlık dinine geçen bu insanların şehri terk etmeleri istenmiştir. Son zamanlarda benzer tepkiler Resmi makamlardan da gelmeye başlamıştır. En son yine Ocak ayı içerisinde, Türkmenistan'da gayri resmi olarak faaliyette bulunan misyonerler tutuklanarak mahkemeye sevk edilmişlerdir. Kazakistan Milli Güvenlik Komitesi'nin 2000 yılını değerlendiren açıklamasında da, Kazakistan'da din maskesi adı altında, anayasaya aykırı düşünceleri empoze etmeye çalışan ve casusluk faaliyetlerinde bulunduğu tespit edilen yabancı misyonerlerden bir kısmının sınır dışı edildiğine değinilmiştir. (24) Türk Cumhuriyetleri'nde yaptıkları propagandalarda Kitab-ı Mukaddes'ten yaptıkları seçkileri bile Kur'an diye sunmaktadır misyonerler: "Kazakistan ve Kırgızistan'da Hıristiyanlık propagandasının oldukça etkili olduğu bildirilmektedir.... "Senim (İnanç) Vakfı" aracılığıyla Ortodoks-Katolik-Protestan işbirliği ile misyonerlik faaliyetleri yürütülmektedir. Başta "İncil, Tevrat ve Zebur'dan Seçmeler" isimli kitap olmak üzere, Kazakça olarak bastırılmış İnciller, propaganda kitap ve broşürleri evlerde, sokaklarda, hatta Müslümanların en mukaddes yerlerinde dağıtılmaktadır. Müslümanlığın kuvvetli olduğu yerlerde kendilerini Müslüman gibi göstermekten çekinmemektedirler. Kendi kitaplarını bazen İstanbul'da basılmış Kur'an diyerek dağıtmaktadırlar." (25) Misyoner örgütler bu tür aldatmalar konusunda oldukça profesyoneldir. Örneğin kimi misyonerler, internette "İslam hakkında" adını verdikleri web sitesinde (26) İslam hakkında Müslümanca bilgi verecekmiş izlenimi verip Hıristiyanlık aşılamaya çalışmaktadır.