Sýue Tao

Hytaýyñ belli zenan şahyry Sýue Tao takmynan 768-nji ýylda Çanýan şäherinde gurply maşgalada dogulýar. Ol çagalykdan suraty gowy çekipdir, saz bilen meşgullanypdyr, goşgy döredipdir. Heniz sekiz ýaşynda-ka goşgy düzmek synagyndan üstünlikli geçipdir. Ol eýýäm on ýedi ýaşynda öz welaýatlaryndan uzaklarda-da giñden tanalýan şahyr eken. Geçen ýoñsuz wagtyñ dowamynda we häzirem Hytaýda bu zenan şahyryñ şygyrlarynyñ söýlüp okalýandygy onuñ şygyr sungatynda ýeten belent derejesine şaýatlyk edýär.


Baharda bakýaryn uzaklara men

1.
Gunçalar açylyp, güller bark urýar
Biziñ erkimize bagly bolmadan
Gynansagam wagty gelen mahaly
Läleler gutulyp bilmez solmadan.
O dañdan bu daña, säherden säher
Garaşýan, kaýyl men gije, ire-de.
Güller açylanda ýa-da solanda
Derdin çekip garaşýanym nirede?

2.

Baky birlik alamaty hökmünde
Men dürli güllerden çemen bogýaryn.
Ýakyn syrdaşyma çemen ýollajak,
Çemeni almaga taýýar bol, ýarym.
Da:şan gaýgy - gussañ asla çägi ýok,
Hiç goýman beýnimi dyrnaçaklaýar.
Wah, biçäre guşuñ naýynjar sesem
Gussaly kalbymy parçalap barýar.

3.

Güller başyn egipdirler şemala,
Ana, Günem meýl edipdir batmaga.
Uzak garaşylan duşuşyk wagty,
Baý, uzak gyssanmaz habar gatmaga.
Ezizim men saña garaşsamam kän,
Wagtynda yzyña bilmediñ dönüp.
Wah, biderek boldy bogan çemenim
Hyýalda geçmişi günlere bölüp.

4.

Bu parlap açylan gülleri görüp,
Heý, çydap bolarmy, bolarmy geçip?
Heý çydap bolarmy, başga biriniñ
Añyñda aýralyk ejirni çekip?
Aýaga galdym-da garadym aýna,
Gördüm ýañagymda gözýaşyñ yzyn.
Ýöne bilýärmikä awara şemal,
Bilýärmikä muny meniñ ezizim?

Derýada

Birden öwsen şemal günbatar taýdan
Gelen goşa gazy yzyna kowdy.
Bu dünýede duýgularñy, bedenñi
Horlaýar synagyñ çydamsyz sowgy.
Maña ýollanylan gysga habardan
Umyt tapyp, garaşmasadym ýara
Sinsizýan derýasy nämäme gerek,
Her gün agşam gelermidim kenara?!

Aý

Dogan Aý üstümde oraga meñzäp
Durdy al-asmanda asylan ýaly.
Göýä köne ýelpewajyñ ýüzüne
Belli ussab möhri basylan ýaly.
Zordan görünýärdi, ýöne ol basym
Parlap şöhle saçar gijäñ kömründe.
Ýöne bolýarmyka bular ýaly zat,
Ýönekeý ynsanyñ uzyn ömründe?

Goşa gül

Basgançaga dyrmaşan ter gülleriñ
Ýiti ysy beýhuş edýär şo bada.
Bir baldakda derrew düşürýär ýada.
Ynha, basym gül açylar Aý ýaly,
Häzir gülüñ sudury bar çalaja.
Wah, sowuk şemally güýzüñ geljegi
Goýanok olary häzir alada.

Köpek eýesinden aýrylýar

Barly öýde edil bäş ýyla ýakyn
Hyzmat etdi, işin goýmazdy soña
Öz borjuny gowy bilýärdi, ýöne
Eýesiniñ nebsi agyrdy oña.
Ine, birden hiç bir sebäpsiz ýere
Töwerege şeýle ''myş-myş'' ýaýlanmyş.
Olara bir bolmak mümkin dälmişin,
Ýalñyzlyk oñ mañlaýyna ýazlanmyş.

At ýatagyndan daşlaşýar

Toýnaklar aýna deý lowurdap durdy,
Gulaklary akdy. Altynsow beden.
Kä gündogar, käte günbatar taýa
Şäherler ýelden tiz uçardy bedew.
Ýöne bir gün at bir zatdan ürkdi-de,
Bökdi bir gapdala, atly ýykyldy,
Kişñemede gynanç hem-de ejir bar ㅡ
Çapyksuwar göwne degmez hiç indi.

Garlawaç höwürtgesini terk edýär

Uçup gitdi, ýene gaýdyp gelmäge,
Öwrenişen öýüñi unutmak çetin.
Mähirden, söýgüden doly söz bilen
Şondan öý eýesi aýdypdy netin
Lagly-merjen hem çägeli palçygy
Daşapdy üçege, asla durmady.
Yhlas etdi, ýöne nesip etmändi,
Üçekde ol höwürtgesin gurmady.

Balyk

Näçe güýz howuzda lotos şalygyn
Aýlanyp geçirdi ㅡ tanyşýardy ol.
Hem oýnap, hem aýnap guýrugy bilen
Çeññege degmäge çalyşýardy ol.
Bilmändi sebäpsiz lotoslar bilen
Gezmäge hiç goýmaz diýip asuda.
Indi aladasyz ýüzüp biljek däl,
Çeññege dakylan bu dury suwda.

Söwüt tozgasy

Iki aýdan bäri tozgalar gaýýar,
Söwüt ýene gama batdy azajyk.
Geýmini çykaryp, basýar aşaga,
Giden şemal geldi ýene azaşyp.
Söwüde sähelçe merhemedi ýok,
Däli ýeliñ bolup bilişi şeýle.
Hüjüm edýär kä sagyndan, solundan,
Diýýän ýaly: ''Asla eşigñi geýme!''

Günbatar kert gaýasy

Gorag agajyna ýaplanyp durun,
Gaýyp bolan göze görünýär munda.
Meýden doly bulgur ýokary galýar,
Hoşallygyñ alamaty hökmünde.
Atyna atlandy meniñ myhmanym,
Şapyrdaýan ýagyş sesin diñleýän.
Gün gizlendi. Bu goýalan tümlükden
Gelýän çarlak sesi asla diñmeýär.

Haýtanow çeşmesi

Agşam şapagynyñ ajap görnüşin
Görçäge çagyrýar bahar möwsümi.
Güller açylypdyr, dury çeşmede
Görýän balyklaryñ kümüş göwsüni.
Ýöne ynsan dünýesinde hiç kimse
Bakanok bu görnüş bolsa-da beýik.
Her kim bir-birinden üstün çykmaga
Çalyşýar her dürli geýmini geýip.

Çarlaklar

Sähet çygy bilen ýuwulan otlar
Hem-de jedel edýän çarlaklañ sesi.
Şemal ösdi ㅡ şygyrdysy eşdildi,
Gaçan ýapraklaryñ guran hemmesi.
Dürli sesler bir-birine sazlaşyp,
Birleşipdir bir mukamyñ daşynda.
Ýogsa guşlar aýry owaz çykaryp,
Otyr hersi başga şahañ başynda.


Rus dilinden terjime eden: Orazguly Annaýew.