Bir bar eken, bir ýok eken. Gadym zamanlarda tokaýda bir aýy bar eken. Günlerden bir gün tokaýa odun çöplemäge gidýän daýhanlardan biri ony görüpdir we gorkup gaçypdyr. Gaçyp barýarka-da büdräp, bir çukura gaçypdyr. Ol çukurdan çykmak üçin esli dyrjaşsa-da paşmandyr. Ahyrsoňy umydyny üzeňkirlände, hälki aýy gelip, ony çukurdan halas edipdir. Şeýlelik bilen olar dost bolupdyrlar. Bir gün daýhan aýyny öýüne myhmançylyga çagyrypdyr. Aýy oba gelmänkä, daýhanyň dostlary aýy barada erbet zatlar aýdyp, dayhany ony öldürmäge razy edipdirler. Aýy öýe giriberende, daýhan öýlerindäki gylyjy alyp, aýynyň depesine inderýär. Aýy nämäniň nämeligine ibaly düşünmän, tokaýa baka ökjäni göterýär. Şol barmana daýhan aýynyň yzyndan bolgusyz we edepsiz zatlary töhmet/şyltak atyp gygyrýar. Muňa aýynyň hasam gahary gelýär we gynanýar. Ol özüni zordan tokaýa atyp, ýarasynyň oňatlaşmagyna garaşyp başlaýar! Gün geçýär, aý geçýär, daýhan ýoknasyz dostlarynyň bolar-bolgusyz geplerine gidip, öz eden säwligine düşünip başlaýar we eden etmişi üçin örän ahmyr duýýar. Ol tokaýa gidip, aýydan ötünç soramagy niýet edip, tokaýa sary ýola rowana bolýar. Ol tokaýda aýyny görüp, hem utanýar hem-de az-kem gorkýar, sebäbi, ol aýyny öldürmekçi bolupdy. Aýy hem bu ýagdaýy aňýar we daýhana hiç zat etmejigini bildirip, ony bu babatda rahatladýar. Daýhan aýynyň kellesinde hiç bir ýara yzyny görüp bilmändir şunça seretse-de, ýagdaýa düşünen aýy daýhana: - Daýhan dost, ynha, şu ýere gylyç salypdyň, ondan bäri aýlar geçdi we tyg ýarasy bitdi, şükür! Ýöne sen meniň yzymdan ýakmasyz zatlar diýipdiň ýalňyş gepe gidip, ynha, şol sebäpli-de, tyg ýarasy bitse-de, söz ýarasy bitmedi! – diýipdir. Daýhan hem öz säwligine düşünenini, bu sebäpli-de aýydan ötünç soraýanyny bildiripdir, aýy hem kabul edipdir. Şondan bäri hem olar şat ýaşaýamyşlar.
Tyg ýarasy biter, söz ýarasy bitmez!
-
ata
17 years ago
- bu babatda nakyllar:
dil bela dish gala;
tyg yarasy biter, soz yarasy bitmez;
basha bela geler bolsa, iki barmak dilden geler.
gylyc kesmez, dil keser.
Yedi ölçe, bir kes!
-
ata
17 years ago
- bashga bir tejribe:
Bir bar eken, bir yoke ken. Gadym wagtlarda garryja bir ata bar eken. Onun birem akyllyja agtygy bar eken. Onun agtygy wagtyn gelmegi bilen ulalyp, mekdebe gatnap başlan eken. Günlerde bir gün agtygy öylerine gelip atasyna:
-Ata, ay, ata! Men bugünlerde köp dostumyn göwnüne degyan, muna-da gynanyp başladym, name etsem bolarka!? – diyip soranmyş. Şonda ona atasy:
-Agtyjagym! Sen öz wyjdanyn bilen edyan sawligine düşünipsin. İndi sen her gün öz dostlaryna yagşylyk etjek bol! Yöne her eden sawligin üçin şu tagta hayata bir çüy çak! – diyenmiş. Agtygy bolsa onun maslahatyna eyerip, öz dostlaryna erbetlik etmegini gün geçdikçe azaldyp başlapdyr. İlki badalar tagta hayata çakyan çüy sany köp bolsa-da, sona-baka çüylerin sany ep-esli azalyp başlapdyr.Hatda, belli wagtdan son hiç çüy çakman başlapdyr. Ol öz atasyna bu yagdayı görkezen wagty atasy ona:
-Berekella, agtyjagym! Sen öran onat we uly iş bitirdin! Indi sen dostlaryna eden her yagşylygyn üçin tagta hayatdaky şol çüyleri sökmane başla! – diyenmiş. Agtygy bolsa hergün öz dostlaryna kömek etmage başlapdyr we her eden kömegi üçin 1 çüyi tagta hayatdan ayırmaga başlapdyr. Wagtyn gelmegi bilen tagta hayatda hiç bir çüy galmandyr. Bu yagdayı begenip atasyna görkezen wagty atasy şol tagta hayatyn yanyna baryp agtygyna:
-Berekella, agtyjagym! Gör, sen nahili agirt işi başardyn, Biribar senden razy bolsun we seni yalkasyn! Indi bolsa meni onat dinle! Ynha, şu tagta hayaty göryarmin? Ilki başta eden günadir sawliklerin üçin naçe çüy çakypdyn, son bolsa şol sawliklerini goyup, sonundanam her eden sogapdyr yagşylyklaryn üçin bolsa, şol çüyleri sokmane başladyn we wagtyn gelmegi bilen olary gutardyn! Bu, elbetde, öran onat yagday, yöne şu tagta hayata seret! Başdaky sawlikdir günalerin üçin çakan çüylerini eden yagşy amaldyr kömeklerin bilen ayırsanam, her biri öz yzynda bir deşik galdyrypdyr. Diymek, hernaçe ynsanlara kömek etsen hem, olara eden erbetliklerin yzy hiç bir wagt yatlaryndan çykmayan eken. Şonun üçin mundan beylak hiç bir ynsana yamanlyk etmeginin!
Agtygy hem atasynyn bu pendini pugta tutmaga başlapdyr. Şeylelik bilen olar şondan son has hem bagtly we şadıyan yaşap başlapdyrlar.
diymek, gowne deglip(hayata cuy goyulyar), gowun alynsa-da (hayatdan suy alynyar) yzynda yara galyan ekeni (cuyun giren deshigi). shol sebapli, in gowusy hayata cuy sokmazlyk!
shony dilemek bn!
ata 17 years ago- bashga bir waka:
Bir gün bir alymy jellatlar jezalandyrmak üçin äkidip barýarkalar, ony tanamaýan halk ol baradaky töhmete ynanyp, gahar-gazap bilen oňa daşdyr kesek zyňýan ekenler. Olaryň içinde alymyň bir talyby hem bar ekeni. Ol ussadyna daş zyňmajak bolsa-da, halkyň gazabyna özüniň hem duçar bolmazlygy üçin, ol hem alyma elindäki güli zyňyň goýberýär. Şondaalym başyny ýaýkap, närazylygyny bildirýär. Iň soňky sözüni aýtmagy islenende hem ol şeýle diýýär:
- Duşmanyň atan güllesinden, dostuň atan güli has agyr degýän ekeni!